|
28 – 74 – 82 Davlat standarti bo’yicha suv organoleptik xossalarining ta’sir etuvchi
ko’rsatkichlari me’yori
Ko’rsatkichlar
Me’yorlar
Vodorod ko’rsatkichi, rN
Temir, mg/l
Suvning umumiy kattaligi, mg ekv/l
Miss, mg/l
6,0 – 9,0
0,3 gacha
7 gacha
0,1 gacha
111
Qoldiq polifosfatlar (RO 3 – 4), mg/l
Sulfatlar
Xloridlar, mg/l
Quruq qoldiq, mg/l
Rux, mg/l
0,1 gacha
3,5 gacha
500 mg gacha
1000 gacha
5,0 gacha
Ichimlik suvning organoleptik xususiyati me’yorlari
Ko’rsatkichlar
Me’yorlar
20
0
S va 60
0
S da isitiladigan suv hidi, ball
20
0
S da suvning mazasi, ball
Suvning rangi, gradus
Suvning loyqaligi, standart bo’yicha mg/l
2 gacha
2 gacha
20 gacha
1,5 gacha
Mavzuni o’rganish uchun qo’ydagilarni bajaring.
1. Suv sifatiga bo’lgan gigienik talablarni belgilaydigan Davlat standartlarini o’rganib
chiqish.
2. Ichimlik suv kimyoviy tarkibi me’yorlari to’g’risidagi jadval ma’lumotlarni chizish va
tahlil qilib chiqish.
3. Ichimlik suvdagi bakteriyalar miqdorini aniqlash va ruxsat etilgan miqdori bilan
solishtirish.
4. Ichimlik suvning organoleptik xususiyatlarining epidemiologik nuqtai nazardan tahlil
qilish.
112
7. NAZORAT MATERIALLARI:
7.1.Topshiriqlar mazmuni
7.2. ON, YaN uchun testlar
1..Ko’l deb nimaga aytiladi?
A)Suv almashinishi tezlik bilan boradigan tabiiy suv havzaga.
B) Suv almashinishi sekinlik bilan boradigan tabiiy suv havzaga.
V)Suv almashinmaydigan tabiiy suv havzaga.
2.Suv obekti deb nimaga aytiladi?
A)Er qobig’ining yuqori qatlamida to’plangan, o’zining ma’lum gidroekologik rejimiga ega
bo’lgan, moddalar almashinishida qatnashadigan tabiiy suvlar.
B) Er qobig’ining yuqori qatlamida to’plangan, o’zining ma’lum gidroekologik rejimiga ega
bo’lmagan, moddalar almashinishida qatnashadigan tabiiy suvlar.
V) Er qobig’ining qo’yi qatlamida to’plangan, o’zining ma’lum gidroekologik rejimiga ega
bo’lgan, moddalar almashinishida qatnashadigan tabiiy suvlar.
3.Ko’llar kattaligiga qarab qanday turlarga bo’linadi?
A)Katta ko’llar - 1000 km\kv dan ortiq
O’rtacha ko’llar - 101 dan 1000 km\kv gacha
Kichik ko’llar - 10 dan 100 km\kv gacha
B)Juda katta ko’llar - 101 dan 1000 km\kv gacha
Katta ko’llar - 10 dan 100 km\kv gacha
O’rtacha ko’llar - 10 dan 50 km\kv gacha
Kichik ko’llar - 1 dan 10 km\kv gacha
V) Juda katta ko’llar - 1000 km\kv dan ortiq
Katta ko’llar - 101 dan 1000 km\kv gacha
O’rtacha ko’llar - 10 dan 100 km\kv gacha
Kichik ko’llar - 10 km\kv dan kam
4.Ko’l havzasining kelib chiqishiga qarab qanday turlarga bo’linadi?
A)Tektonik, vulqonli, meteoritli, botqoqli, muz, karstli, sovuq karstli, suffozion, daryolardan
kelib chiqqan, dengizlardan kelib chiqqan, eolali, organogen.
B)Tektonik, vulqonli, meteoritli, muz, karstli, issiq karstli, suffozion, daryolardan kelib
chiqqan, dengizlardan kelib chiqqan, eolali, organogen.
V)Tektonik, vulqonli, meteoritli, er osti suvlaridan kelib chiqqan, toshqinli, daryolardan kelib
chiqqan, okeanlardan kelib chiqqan, eolali, organogen.
5.Ko’lning qirg’og’iga nima deyiladi
A)Litoral B)Sublitoral V)Profundal
6.Ko’lning asosiy morfometrik elementlari nimalardan iborat?
A)Maydoni,
suvning
sathi, qirg’og’ining balandligi, ko’lning uzunligi, ko’lning eni,
maksimal enliligi, o’rtacha enliligi, chuqurligi, maksimal chuqurligi, o’rtacha chuqurligi.
B)Maydoni, suvning hajmi, qirg’og’ining uzunligi, ko’lning uzunligi, ko’lning eni, ko’lning
maksimal enliligi, o’rtacha ko’lning enliligi, ko’lning chuqurligi, maksimal chuqurligi,
o’rtacha chuqurligi.
V) Maydoni, suvning sho’rligi, qirg’og’ining kattaligi, ko’l tubining tekisligi, ko’lning
maksimal eni, ko’lning o’rtacha eni, maksimal chuqurligi, o’rtacha chuqurligi.
7.Ko’lning tubiga nima deyiladi?
A)Litoral B)Profundal V)Sublitoral
113
8.Suv balansi strukturasi deganda nima tushuniladi?
A)Suv balansi tenglamasidagi suvning kirish va chiqish o’rtasidagi nisbat.
B)Suv balansi tenglamasidagi keladigan va ketadigan suvlar yig’indisi.
V)Suvning kimyoviy tarkibi.
9.Ko’lning suv almashinishi qanday xarakterlanadi?
A)Unga tashqaridan keladigan suvning ahamiyati Bilan.
B) unga tashqaridan keladigan suvning undan chiqib ketadigan suvga nisbatan ahamiyati
Bilan.
V)Undan chiqib ketadigan suvning ahamiyati Bilan.
10.Ko’l suv sathining o’zgarishi uning kelib chiqishiga ko’ra qo’yidagicha bo’linadi?
A) 1.Suv rejimini tashkil qiluvchilarning o’zgarishi.
2.Umumiy hajmning ko’lda qayta taqsimlanishi tufayli kelib
chiqqan o’zgarish.
B) 1.Ko’lga kelib quyiladigan suvning ko’payishi.
2.Ko’lga kelib quyiladigan suvning kamayishi.
V) 1.Ko’ldan chiqib ketadigan suvning ko’payishi.
2.Ko’lga kelib quyiladigan suvning ko’payishi.
11.Ko’lning issiqlik balansiga kelib qo’shiladigan eng asosiy energiya?
A)Daryolardan oqib keladigan issiqlik.
B)Atmosfera havosidan keladigan issiqlik.
V)Quyosh radiasiyasidan keladigan issiqlik.
12.Ko’ldan eng ko’p issiqlik chiqishi nima bilan chiqadi?
A) Oqib chiqadigan suvlar bilan
B) Suvning bug’lanishi bilan
V) Ko’l tubiga suvning singishi bilan
13.Suv havzalarining issiqlik stratifikasiyasi quyidagi tiplarga bo’linadi?
A) 1.To’g’ri yo’nalishli. 2.Pastga qarab yo’nalishli. 3.Yuqoriga qarab yo’nalishli.
B) 1. To’g’ri yo’nalishli. 2.Teskari yo’nalishli. 3.Gomotermiya.
V) 1. To’g’ri yo’nalishli. 2.Bir tekis taqsimlangan. 3. Gomotermiya.
14. Ko’lning suv ostidagi qiyalik qismiga nima deyiladi?
A) Suvli toral
B) Profundial
V) Litoral
15. Ko’llarning suvi minirallanish bo’yicha quydagi guruhlarga bo’linadi?
A) Chuchuk suvli ko’llar, sho’r suvli kullar, juda sho’r suvli ko’llar.
B) Chuchuk suvli ko’llar, kam tuzli ko’llar, ko’p tuzli ko’llar.
V) Chuchuk suvli ko’llar, tuzli ko’llar, sho’r suvli ko’llar.
16. Dunyodagi eng yirik ko’llar?
A) Verxnee B) Kaspiy V) Ladogo
17. F.A Farel dunyodagi hamma chuchuk suv havzalarini quydagi uch guruhga ajratadi?
A) 1. Polyar yoki sovuq ko’llar, 2. Subtropik yoki sernam ko’llar, 3. Mo’tadil iqlim
sharoitidagi ko’llar.
B) 1. Polyar yoki sovuq ko’llar, 2. Tropik yoki issiq ko’llar, 3. Toshqinli ko’llar.
114
V) 1. Polyar yoki sovuq ko’llar, 2. Tropik yoki issiq ko’llar,
3. Mo’tadil iqlim sharoitidagi ko’llar.
18. Kaspiy ko’lining maydoni?
A) 374000 km
2
, B) 782000 km
2
, V) 132000 km
2
.
19. Sho’rlikning eng yuqori darajasiga etgan suv havzalari?
A) Elton ko’li B) O’lik dengiz V) Orol dengizi
20. Suv organizmlarining trofik sharoitiga ko’ra ko’llar quydagi guruhlarga bo’linadi?
A) Oligatrof, evtrof, arktik, poliarktik.
B) Oligatrof, evtrof, chalaarktik, mezatrof.
V) Oligatrof, evtrof, distrof, mezatrof.
21. Orol dengiztning maydoni?
A) 64100 km
2
B) 54100 km
2
V) 68000 km
2
.
22. Ko’llarning asosiy suv massalari quydagi modifikasiyalarga bo’linadi?
A) Epilimnion, epigraf, mezalimnion.
B) Epilimnion, polilimnion, metalimnion.
V) Epilimnion, gipolimnion, metalimnion.
23. Orol dengizining suv havzasi?
A) 6200 km
2
B) 1020 km
2
V) 1070 km
2
.
24. Dunyodagi eng chuqur ko’l?
A) Baykal B) Kaspiy V) Orol.
25. Uncha katta bo’lmagan ko’llarda tabiiy evolyusiya davomida botqoqlanish jarayoni
quydagi tartibda boradi?
A) Oligotrof – politrof – galotrof – distrof ko’llar – botqoqlik
B) Oligotrof – mezotrof – evtrof – distrof ko’llar – botqoqlik
V) Oligotrof – tropik – poliarktik – distrof ko’llar – botqoqlik.
Do'stlaringiz bilan baham: |
