O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti maktabgacha ta`lim fakulteti

AMALIY MASHG‘ULOT MATERIALLARI
1-Mavzu: MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASASIDA BOLALARNI

MAKTABGA TAYYORLASH MAZMUNI

Mashg‘ulotning borishi:

1-topshiriq: Bolalarni maktabga tayѐrlash fani haqidagi bilimlarini «Tanishuv» treningida ishlab chiqish

SAVOLLAR JAVOBLAR

1. Siz kim va nima uchun bu erga to‘plandingiz?

2. Sizning maqsadingiz!

3. Kim bilan hamkorlik qilasiz?

4. Kimga g‘amxo‘rlik qilasiz?

5. Sizning kuchsiz tomonlaringiz!

6. Sizning kuchli tomonlaringiz!

7. Bolalarni maktabga tayѐrlash metodikasi haqidagi tushunchangiz?

8. MTTga ta’rif bering?

9. Mutaxassisligingiz haqida ma’lumot bering!

10. Guruhingizga ta’rif bering!

Mashg‘ulotning borishi:

2-topshiriq: Bolalarni maktabga tayѐrlash fanining vazifa-larini «Tushunchalar tahlili» uslubida to‘ldiring

«Tushunchalar tahlili» metodi

Metodning maqsadi: mazkur metod talabalarni mavzu bo‘yicha tayanch

tushunchalarni o‘zlashtirish darajasini aniqlash, o‘z bilimlarini mustaqil ravishda tekshirish, baholash, shuningdek, yangi mavzu bo‘yicha dastlabki bilimlar darajasini tashxis qilish maqsadida o‘llaniladi.

Metodni amalga oshirish tartibi:

o tinglovchilar mashg‘ulot qoidalari bilan tanishtiriladi;

o tinglovchilarga mavzuga ѐki bobga tegishli bo‘lgan so‘zlar, tushunchalar nomi tushirilgan tarqatmalar beriladi (individual ѐki guruhli tartibda);

o tinglovchilar mazkur tushunchalar qanday ma’no anglatishi, qachon,

qanday holatlarda qo‘llanilishi haqida ѐzma ma’lumot beradilar;

o belgilangan vaqt yakuniga etgach pedagog berilgan tushunchalarning to‘g‘ri va to‘liq izohini o‘qib eshittiradi ѐki slayd orqali namoyish etadi;

-har bir ishtirokchi berilgan to‘g‘ri javoblar bilan o‘zining shaxsiy

munosabatini taqqoslaydi, farqlarini aniqlaydi va o‘z bilim darajasini tekshirib, baholaydi.

TUSHUNCHALAR MAZMUNI

3-topshiriq: Ta’limga oid «Qaror qabul qilish texnologiyasi»

uslubi tahlili Tinglovchilarga quyidagi ish qog‘ozi taqdim etiladi:

Maktabgacha ta’lim –tarbiya jaraѐnini tashkil etishmazmuni

1-g‘oya

-Maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyalanuvchi- lari bilan ilg‘or innovatsion texnologiyalarni qo‘llash

-YAngi dasturlar asosida ishlay oladigan pedagoglarni tayѐrlash mumkin

2-g‘oya

Pedagogik jaraѐnning ijodkori bo‘lishiga, moslashuvchan fikrlashga ega bo‘lishda bir qancha

qiyinchiliklarga duch kelinadi

3-g‘oya

Ta’lim jaraѐnning barcha ishtirokchilari bilan hamkorlik munosabatlarini ro‘ѐbga chiqarish mumkin, agarda ...

2-Mavzu: BOLALARNING MAKTABDA TA’LIM OLISHGA

TAYYORLIGINI TASHXISLASH USULLARI

Mashg‘ulotning borishi:

1-topshiriq: Bolalarning maktabda ta’lim olishga tayѐrligini

tashxislash mavzusida «davra suhbati» o‘tkazish

«Davra suhbati» metodining bosqichlari quyidagilardan iborat:

1. Mashg‘ulot mavzusi e’lon qilinadi.

2. Ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilarni mashg‘ulotni o‘tkazish tartibi

bilan tanishtiradi.

3. Har bir ta’lim oluvchiga bittadan konvert va javoblar ѐzish uchun

guruhda necha ta’lim oluvchi bo‘lsa, shunchadan «Javoblar varaqalari»

ni tarqatilib, har bir javobni ѐzish uchun ajratilgan vaqt belgilab qo‘yiladi. Ta’lim oluvchi konvertga va «Javoblar varaqalari»ga o‘z ismi-sharifini ѐzadi.

4. Ta’lim oluvchi konvert ustiga mavzu bo‘yicha o‘z savolini ѐzadi va

«Javoblar varaqasi»ga o‘z javobini ѐzib, konvert ichiga solib qo‘yadi.

5. Konvertga savol ѐzgan ta’lim oluvchi konvertni soat yo‘nalishi bo‘yicha ѐnidagi ta’lim oluvchiga uzatadi.

6. Konvertni olgan ta’lim oluvchi konvert ustidagi savolga «Javoblar

varaqalari»dan biriga javob ѐzadi va konvert ichiga solib qo‘yadi hamda ѐnidagi ta’lim oluvchiga uzatadi.

7. Konvert davra stoli bo‘ylab aylanib, yana savol ѐzgan ta’lim

oluvchining o‘ziga qaytib keladi. Savol ѐzgan ta’lim oluvchi konvertdagi «Javoblar varaqalari»ni baholaydi.

8. Barcha konvertlar yig‘ib olinadi va tahlil qilinadi. Ushbu metod orqali ta’lim oluvchilar berilgan mavzu bo‘yicha o‘zlariningbilim-larini qisqa va aniq ifoda eta oladilar. Bundan tashqari ushbu metod

orqali ta’lim oluvchilarni muayyan mavzu bo‘yicha baholash imkoniyati

yaratiladi. Bunda ta’lim oluvchilar o‘zlari bergan savollariga guruh-dagi boshqa ta’lim oluvchilar bergan javoblarini baholashlari va ta’lim beruvchi ham ta’lim oluvchilarni ob’ektiv baholashi mumkin.

«Blits-So‘rov»

1. Pedagoglarining eng buyuk burchi – uning xalqqa nafi tegadigan, aql-

idrokli, qobiliyatli, uquvli shogirdlar tayѐrlashdir.

.........................

2. Pedagog ѐsh avlodni halkimizning munosib farzandlari qilib

tarbiyalashdek muhim va faxrli shu bilan birga mas’uliyatli vazifani

bajaradi.

...........................

3.Pedagoglarining siѐsiy etukligi bolalarning tarbiyalash sifati uchun xalq va jamiyat oldidagi o‘z mas’uliyatini anglashi, ta’lim-tarbiya ishlarini hal etishi, ijodiy ѐndashishi.

...........................

2-topshiriq: Bolalarning maktabda ta’lim olishga tayѐrligini

tashxislashga doir ishlar tizimi

«B/B/B TEXNOLOGIYASI»NI QO‘LLASH

№ Mavzu savollari Bilaman Bildim Bilishni xohlayman

1. Mashg‘ulotlar

2 Didaktik maqsadlar

3. ta’lim olishga tayѐrlik

4. Metodik tamoyillar

5. Dastur

6. Suhbat

7. Nazorat-tekshiruv

8. Tayѐrgarlik suhbati

9. Ta’lim-tarbiya

10. Dialog

3-topshiriq. Bolalarning maktabda ta’lim olishga tayѐrligini

tashxislash usullariga doir ishlar tizimini ѐrituvchi «Ikki sahifali kundalik»ni shakllantirish

Talabalar uchun quyidagi ish qog‘ozi tavsiya etiladi:

B/B/B JADVALI - Bilaman/ Bilishni xohlayman/ Bilib oldim.

1-sahifa

Maktabgacha ta’lim tashkilotining maqsadi -

2-sahifa

Xozirgi zamon talablariga mos ravishda maktabgacha

ta’lim tizimini isloh etish vazifalari –

3-Mavzu: BOLALARNI MAKTABGA TAYYORLASHDA O‘YIN

FAOLIYATINING MOXIYATI

Mashg‘ulotni borishi:

1-topshiriq: Bolalarni maktabga tayѐrlashda o‘yin faoliyati mavzusi mohiyatini ѐritish

Ishning maqsadi: O‘yinning bolalar faoliyatidagi o‘rnini rivoj-lantirish, atrofdagilar bilan muloqotda bo‘lish malakasini

shakllantirishdan iborat bo‘lib, maktabgacha ta’lim ѐshidagi bola-larga o‘yin usullarini o‘rgatish, muomalaga o‘rgatish ishlarini tahlil qilish, turli ѐshguruhlari uchun o‘yin mashg‘ulotlarining interfaol ishlanmalarini ishlab chiqish.

Ta’lim–tarbiya tizimini takomillashtirish bevosita zamonaviy

pedagogik texnologiyalarni amaliѐtga samarali joriy etish darajasi bilan bog‘liqligini inkor etib bo‘lmaydi. Pedagogik texnologiyani joriy qilishni innovatsiya jaraѐni deb qarash mumkin. Zamonaviy axborot texnologiyaning bolalar jamoasida muvaffaqiyatli joriy qilinishi va yaxshi samara berishi bir qator omillarga bog‘liq. Maktabgacha ta’lim muassalarida, o‘quv tizimini yangidan isloh qilish, zamonaviy texnologiyalar asosida ishlab chiqish va

ularni amaliѐtga keng jalb qilish, rivojlangan davlatlar o‘quv

sistemasidagi yangiliklar va yutuqlarni o‘rganish hamda ularni

mamlakatimizda tadbiq etish hozirgi kunning muhim talablaridan biri hisoblanadi.

Kichik ѐshdagi bolalar o‘yin faoliyatining metodik masalalari

mavzusi mohiyatini ѐritish.

№ Ta’riflar № Tushunchalar

... 1pedagogning individual uslubiga muvofiq tanlanadi A texnologik vositalari

... 2teskari aloqa (pedagog va bolalar o‘rtasidagi) ko‘lami, rivojlantirish hamda barcha omillar samaradorligiga bog‘liq V texnologik boshqaruv, vosita, axborot, ijtimoiy- psixologik muhit 3ta’limning ... bolalarning individual xususiyat-lariga bog‘liq holda tanlanadi S Ta’lim jaraѐni4Ta’ im jaraѐnining samaradorligini ta’minlanadi D Ta’lim sifati

Javob:

1- 2- 3- 4-

1-S 2-D 3-A 4-V

2- topshiriq: Kichik ѐshdagi bolalar o‘yin faoliyatining metodik

masalalari mavzusi yuzasidan blits-so‘rov savollariga javob berish

3- topshiriq: Bolalarni maktabgatayѐrlashda o‘yin faoliyatinig moxiyati yuzasidan o‘tkaziladigan «Muammoli vaziyat»

«Muammoli vaziyat» metodining bosqichlari quyidagilardan iborat:

1. Ta’lim beruvchi mavzu bo‘yicha muammoli vaziyatni tanlaydi, maqsad va vazifalarni aniqlaydi. Ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilarga muammoni baѐn qiladi.

2. Ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilarni topshiriqning maqsad,

vazifalari va shartlari bilan tanishtiradi.

3. Ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilarni kichik guruhlarga ajratadi.

4. Kichik guruhlar berilgan muammoli vaziyatni o‘rganadilar.

Muammoning kelib chiqish sabablarini aniqlaydilar va har bir guruh

taqdimot qiladi. Barcha taqdimotdan so‘ng bir xil fikrlar jamlanadi.

5. Bu bosqichda berilgan vaqt mobaynida muammoning oqibatlari

to‘g‘risida fikr-mulohazalarini taqdimot qiladilar. Taqdimotdan so‘ng bir xil fikrlar jamlanadi.

6. Muammoni echishning turli imkoniyatlarini muhokama qiladilar,

ularni tahlil qiladilar. Muammoli vaziyatni echish yo‘llarini ishlab

chiqadilar.

7. Kichik guruhlar muammoli vaziyatning echimi bo‘yicha taqdimot

qiladilar va o‘z variantlarini taklif etadilar.

8. Barcha taqdimotdan so‘ng bir xil echimlar jamlanadi. Guruh ta’lim

beruvchi bilan birgalikda muammoli vaziyatni echish yo‘llarining eng maqbul variantlarini tanlab oladi.

Blits-so‘rov:

1. Ilk ѐshdagi bolalar o‘yin faoliyatini tarbiyalash ” –

2. Kichik ѐshdagi bolalar o‘yin faoliyati mazmuni” –

3. O‘rta ѐshdagi bolalar o‘yin faoliyati mazmuni –

4- Mavzu: BOLALARNI MAKTAB TA’LIMIGA TAYYORLASHDA MTT,

OILA VA MAKTABNING XAMKORLIGI

Mashg‘ulotning borishi:

1-topshiriq: «Oila» tushunchasi va uning mohiyatini.«VENN diagrammasi»da bajarish Venn diagrammasi- 2 va 3 jihatlarni hamda umumiy tomonlarini solishtirish ѐki taqqoslash ѐki qarama-qarshi qo‘yish uchun qo‘llaniladi. Tizimli fikrlash, solishtirish, taqqoslash, tahlil qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi.

Talabalar:

1) kichik gurhlarda Venn diagrammasini tuzadilar va kesishmaydigan

joylarida rivojlangan davlatlar ta’lim tizimiga oid fikrlarini

oydinlashtirib olib, to‘ldiradilar;

2) juftliklarga birlashadilar, o‘zlarining diagrammalarini

taqqoslaydilar va to‘ldiradilar;

3) doiralarning kesishuvchi joyida ikki doira uchun umumiy bo‘lgan

fikrlar ro‘yxatini tuzadi;

4) ish natijalarining taqdimoti.

«Oila» tushunchasi va uni rivojlantirish vazifalarini «VENN diagrammasi»da to‘ldiring

2-topshiriq: Oilaning bolani maktabga tayѐrlashda o‘rni o‘rganishda «Aqliy hujum» metodidan foydalanish

Metodning maqsadi: biror muammo bo‘yicha ta’lim oluvchilar tomonidan bildirilgan erkin fikr va mulohazalarni to‘plab, ular orqali ma’lum bir echimga kelinadigan metoddir. «Aqliy hujum» metodining ѐzma va og‘zaki shakllari mavjud. Og‘zaki shaklida ta’lim beruvchi tomonidan berilgan savolga ta’lim oluvchilarning har biri o‘z fikrini og‘zaki bildiradi. Ta’lim oluvchilar o‘z javoblarini aniq va qisqa tarzda baѐn etadilar. YOzma shaklida esa berilgan savolga ta’lim oluvchilar o‘z javoblarini qog‘oz kartochkalarga qisqa va barchaga ko‘rinarli tarzda ѐzadilar. Javoblar doskaga (magnitlar ѐrdamida) ѐki «pinbord» doskasiga (ignalar ѐrdamida) mahkamlanadi. «Aqliy

“Oila”tushunchasi

“Oila”mohiyati

“Oila” vazifalari

hujum» metodining ѐzma shaklida javoblarni ma’lum belgilar bo‘yicha

guruhlab chiqish imkoniyati mavjuddir. Ushbu metod to‘g‘ri va ijobiy

qo‘llanilganda shaxsni erkin, ijodiy va nostandart fikrlashga urgatadi. «Aqliy hujum» metodidan foydalanilganda ta’lim oluv-chilarning barchasini jalb etish imkoniyati bo‘ladi, shu jumladan ta’lim oluvchi-larda muloqot qilish va munozara olib borish madaniyati shakllanadi. Ta’lim oluvchilar o‘z fikrini faqat og‘zaki emas, balki ѐzma ravishda baѐn etish mahorati, mantiqiy va tizimli fikr yuritish ko‘nikmasi rivojlanadi. Bildirilgan fikrlar

baholanmasligi ta’lim oluvchilarda turli g‘oyalar shakllanishiga olib keladi.Bu metod ta’lim oluvchilarda ijodiy tafakkurni rivojlantirish uchun xizmat qiladi. «Aqliy hujum» metodi ta’lim beruvchi tomonidan qo‘yilgan maqsadga qarab amalga oshiriladi:

1. Ta’lim oluvchilarning boshlang‘ich bilimlarini aniqlash maqsad qilib qo‘yilganda, bu metod darsning mavzuga kirish qismida amalga oshiriladi.

2. Mavzuni takrorlash ѐki bir mavzuni keyingi mavzu bilan bog‘lash

maqsad qilib qo‘yilganda - yangi mavzuga o‘tish qismida amalga oshiriladi.

3. O‘tilgan mavzuni mustahkamlash maqsad qilib qo‘yilganda - mavzudan

so‘ng, darsning mustahkamlash qismida amalga oshiriladi.

«Aqliy hujum» metodini qo‘llashdagi asosiy qoidalar:

Bildirilgan fikr - g‘oyalar muhokama qilinmaydi va baholanmaydi.

Bildirilgan har qanday fikr-g‘oyalar, ular hatto to‘g‘ri bo‘lmasa ham

inobatga olinadi.

Har bir ta’lim oluvchi qatnashishi shart.

«Aqliy hujum» metodining bosqichlari quyidagilardan iborat:

ta’lim oluvchilarga savol tashlanadi va ularga shu savol bo‘yicha o‘z

javoblarini (fikr, g‘oya va mulohaza) bildirishlarini so‘raladi;

ta’lim oluvchilar savol bo‘yicha o‘z fikr-mulohazalarini bildirishadi;

ta’lim oluvchilarning fikr-g‘oyalari (magnitofonga, videotasmaga,

rangli qog‘ozlarga ѐki doskaga) to‘planadi;

fikr-g‘oyalar ma’lum belgilar bo‘yicha guruhlanadi;

yuqorida qo‘yilgan savolga aniq va to‘g‘ri javob tanlab olinadi.

«Aqliy hujum» metodining afzalliklari:

Muammoli savol beriladi. Fikr va g‘oyalar eshitiladi va jamlab

boriladi. Fikr va g‘oyalar guruhlanadi. Aniq va to‘g‘ri javob tanlab olinadi:

natijalar baholanmasligi ta’lim oluvchilarda turli fikr- g‘oyalarning shakllanishiga olib keladi;

ta’lim oluvchilarning barchasi ishtirok etadi;

fikr-g‘oyalar vizuallashtirilib boradi;

ta’lim oluvchilarning boshlang‘ich bilimlarini tekshirib ko‘rish

imkoniyati mavjud;

ta’lim oluvchilarda mavzuga qiziqish uyg‘otadi.

«Aqliy hujum» metodining kamchiliklari:

ta’lim beruvchi tomonidan savolni to‘g‘ri qo‘ya olmaslik;

ta’lim beruvchidan yuqori darajada eshitish qobiliyatining talab

etilishi.

Munosabat: bolalarga ѐrqin emotsional munosabatlar, tasvirlangan

voqealar va qaxramonlarga faol ko‘maklashish xamda ular xaqida qayg‘urish xosdir. Bolalar kitob, she’r va xalq qo‘shiqlari bilan takroran uchrashishga intiladilar. Ular dono fikr, xazil, qofiyadosh so‘zlardan zavqlanadilar va ularni esda saqlab qolishni xamda o‘z nutqida qo‘llashni xoxlaydilar.

3-topshiriq: MTTning oila bilan ishlash shakllari.

Mavzu: «Oila».

Maqsad: Voqeani, tasvirlashda vaqtni to‘g‘ri ifodalash, oila bilan

ishlashni o‘rgatish

Vazifalar:

«Oila» mavzusida ijodiy faoliyatni faollashtirish;

voqea-hodisalarning muhim belgilarini ajratishga, xodisalarni

solishtirishga va umumlashtirishga ularni ifodalash uchun riallikka

asoslanishga o‘rgatish;

MTTning oila bilan ishlash ko‘nikmalarini shakllantirish;

MTTning oila bilan ishlash malakalarni to‘g‘ri qo‘llash.

Kutilaѐtgan natijalar:

voqeani tasvirlashda oila muxitini aniqlashni o‘rganadilar;

riallik asosida to‘g‘ri tasvirlashga intiladi;

«Oila» mavzusida ijodiy faoliyat faollashadi;

voqea-hodisalarning muhim belgilarini ajratishga, xodisalarni

solishtirishga va umumlashtirishga ularni ifodalash uchun riallikka

asoslanishga o‘rganadilar;

MTTning oila bilan ishlash shakllari mo‘ljallangan interfaol

usullar:

Aqliy hujum.

Qisqa hikoya.

Savol- javob.

Tetiklashtiruvchi mashqlar.

Borishi. Bugun biz oila haqida hikoya tuzamiz. Oila tarkibi qanday

bo‘ladi. Har bir oila a’zolarning oiladagi o‘rni qanday bo‘ladi?

a) oila a’zolari oily ma’lumotliy, o‘iqmishli farzandlar tarbiyasiga

berfarq bo‘lmagan oilani qanday atash mumkin? (Ziѐli oila, na’munaliy oila);

b) oila a’zolari o‘rta ma’lumotliy, farzandlar tarbiyasiga qisman

berfarq oilani qanday atash mumkin? (O‘rta oila, qoniqarli oila);

d) Oilada ota onaning farzand tarbiyasidagi o‘rni qanday bo‘ladi?

(oilani na’munaviy oila bo‘lishida yuksak o‘rni egallaydi, farzandni

kelajakda komil inson bo‘lishida o‘z natijasini ko‘rsatadi);

s) Oilaning jamiyatdagi o‘rni qanday? U jamiyat taraqqiѐtiga qanday

xissa qo‘shadi?

2-topshiriq: Ta’limga oid «Tushunchalar tahlili»

Tushunchalar Mazmuni Ta’lim Tarbiya Muassasa Mazmun Munosabat Rivojlantirish Moslashuv Ijodkor MadaniyatPedagog Hamkorlik

5- Mavzu: MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI MAKTAB

TA’LIMIGA JISMONIY JIHATDAN TAYYORLASH

Mashg‘ulotninig borishi:

1- topshiriq: Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga

jismoniy jihatdan tayѐrlash muammolari.

Kichik guruhlarda Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’li-miga jismoniy jihatdan tayѐrlash muammolarini ѐrituvchi «Ikki sahifali kundalik»ni shakllantirish

Talabalar uchun quyidagi ish qog‘ozi tavsiya etiladi:

2- topshiriq: Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga

jismoniy jihatdan tayѐrlash usullari.

BBB JADVALI - Bilaman/ Bilishni xohlayman/ Bilib oldim.

Mavzu savoli Bilaman Bildim Bilishni xohlayman

1. Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga jismoniy jihatdan

tayѐrlash haqida qaysi olimlarning fikrlarni bilasiz?

2 Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga jismoniy jihatdan

tayѐrlash usullari

3. Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga jismoniy jihatdan

tayѐrlash uchun pedagog tomonidan qilinishi kerak bo‘lgan ishlar

4. Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga jismoniy jihatdan

tayѐrlash ni ahamiyati 5 Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab

ta’limiga jismoniy jihatdan 1-sahifa Bolaning ijtimoiy va shaxs sifatida shakllanishida dialogning maqsadi - 2- sahifa Hozirgi zamon talablariga mos maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolaning ijtimoiy va shaxs sifatida shakllanishi vazifalari –

tayѐrlash da umumiy tavsifi 6 Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab

ta’limiga jismoniy jihatdan tayѐrlash ning mazmuni va mohiyati

3-topshiriq: Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga jismoniy jihatdan tayѐrlashning nazari asoslarini «Qaror qabul qilish texnologiyasi» grafik organayzeri ѐrdamida bahs-munozara tashkil etish.

Tinglovchilarga quyidagi ish qog‘ozi taqdim etiladi:

Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga jismoniy

jihatdan tayѐrlashning nazariy asoslarini

1-g‘oya

Maktabgacha ta’lim tashkilotlari bolalarni maktab ta’limiga

tayѐrlashda sog‘lom turmush tarzini shakllantirishningnazariy asoslarini o‘rgatish mumkin

2-g‘oya

Maktabgacha ѐshdagi bolalarni maktab ta’limiga jismoniy jihatdan

tayѐrlashning nazariy asoslarini o‘rganishga ega bo‘lishda bir qancha

qiyinchiliklarga duch kelinadi

3-g‘oya

Ta’lim jaraѐnning barcha ishtirokchilari bilan hamkorlik munosa-batlarini ro‘ѐbga chiqarish mumkin, agarda

...

QAROR

6-Mavzu: BOLALARNING MAKTABTA’LIMI TAYYORLASHDA

NUTKINI RIVOJLANTIRISH VA SAVODGA URGATISH

Mashg‘ulotning borishi:

1-topshiriq: Bolalarni to‘g‘ri talaffuzga o‘rgatishning mazmuni va

mohiyatini Hozirgi kunda mashg‘ulot jaraѐnlarida pedagogik

texnologiyalarning «Aqliy hujum», «Klaster» metodi, va boshqa usullaridan keng foydalanib kelinmoqda. Bolaning ruhiy kamo-lotining ko‘p jihatlari nutq bilan bog‘liq ravishda rivojlanadi. CHunki, bola muloqotga kirishishi ya’ni tengdoshlari va kattalar bilan bo‘ladigan muloqotlari jaraѐnida juda ko‘plab ma’lumotlarga ega bo‘ladi va o‘zining ruhiyatini keyingi rivojlanish bosqichiga ko‘tarib boradi.

SHuning uchun, bola haѐtining dastlabki birinchi oyidan tarbiya faqat uni parvarish qilish bilan chegaralanmasligi kerak. Bolaning ilk ѐsh davridan eshitish qobiliyatini tarbiyalash, shuningdek, bolaning emotsional sohasi – jilmayish, kulish, va ovoz tonini uyg‘otish lozim. Bularning hammasi birgalikda bolalar nutqini rivojlantirishga xizmat qiladi.

TARMOQLAR» METODI (KLASTER)

Fikrlarni tarmoqlash quyidagicha tashkil etiladi:

1. Xaѐlga kelgan har qanday fikr ketma-ket ѐziladi.

2. Fikrlar tugamaguncha ѐzishda davom ettirish kerak, fikrlar tugab

qolsa, u holda yangi fikr kelguncha biron rasm chizib turing.

3. Iloji boricha fikrlarning ketma-ketligi va o‘zaro bog‘liqligini

ko‘paytirishga intiling.

4.So‘zlar ketma- ketligi faqat «nima?» degan so‘rog‘iga javob berishi

lozim.

Ushbu metod yakka, kichik guruh, jamoa bilan ishlashda qo‘llanishi

mumkin. Guruh holatida qo‘llanilishi guruhlar fikrini to‘plash va ularni bir tizmdagi qurilmaga keltirish mumkin.

«Tarmoqlash» metodidan foydalanish.

Talaffuz

2-topshiriq: Nutq o‘stirish nazariyasi va metodikasi fanining vazifalarini «Tushunchalar tahlili» uslubida to‘ldiring

«Tushunchalar tahlili» metodi

Metodning maqsadi: mazkur metod tinglovchilarni mavzu bo‘yicha tayanch tushunchalarni o‘zlashtirish darajasini aniqlash, o‘z bilim larini mustaqil ravishda tekshirish, baholash, shuningdek, yangi mavzu bo‘yicha dastlabki bilimlar darajasini tashxis qilish maqsadida qo‘llaniladi.

Metodni amalga oshirish tartibi:

o tinglovchilar mashg‘ulot qoidalari bilan tanishtiriladi;

o tinglovchilarga mavzuga ѐki bobga tegishli bo‘lgan so‘zlar, tushuncha-lar nomi tushirilgan tarqatmalar beriladi (individual ѐki guruhli tartibda);

o tinglovchilar mazkur tushunchalar qanday ma’no anglatishi, qachon,

qanday holatlarda qo‘llanilishi haqida ѐzma ma’lumot beradilar;

o belgilangan vaqt yakuniga etgach pedagog berilgan tushunchalarning to‘g‘ri va to‘liq izohini o‘qib eshittiradi ѐki slayd orqali namoyish etadi;

-har bir ishtirokchi berilgan to‘g‘ri javoblar bilan o‘zining shaxsiy

munosabatini taqqoslaydi, farqlarini aniqlaydi va o‘z bilim darajasini tekshirib, baholaydi.

TUSHUNCHALAR MAZMUNI

Lug‘at ishi Grammatika Ravon nutq Dialogik nutq Monologik Nutq o‘stirish jaraѐni Tovush madaniyati Tovushlarni to‘g‘ri talaffuz etish

7-Mavzu: BOLALARNING MAKTAB TA’LIMIGA TAYYORGAR-LIGINING AQLIY RIVOJLANTIRISHNING AXAMIYATI

Mashg‘ulotning borishi:

1-topshiriq: Bolalarning maktab ta’limiga tayѐrgarligining aqliy

rivojlantirishning axamiyati.

3 x 4 texnologiyasi

Ushbu texnologiya orqali biron bir mavzuni ѐki atamani har tomonlama

hususiyatlarni guruhlar orqali ma’lum vaqt ichida mohiyatini yoriti-ladi. Bunda to‘rtta guruh mavzuga doir uchtadan fikr ѐzadi. Jami fikr-lar o‘n ikkita chiqishi kerak. SHunisi muhimki guruhlar bir-birini fikrini takroran ѐzmasligi kerak.

Maqsadi: Ushbu texnologiya orqali ishtirokchilarning xarakter

tomonlari, ichki kechinmalarini ham ko‘rishimiz mumkin.texnologiyani

qo‘llaganda guruhlarni faollikka, aqliy hujumni faolligiga, man-tiqiy fikrga, savodxonlikka dunѐqarashni kengayishiga o‘zgalar fikrini hurmat qilishga erishiladi.

Xulosa: 3x4 texnologiyasini yangi mavzuni baѐn etishda mustahkamlash-da, uyga vazifani so‘rashda qo‘llashimiz mumkin.

«Kichik guruhlarda ishlash» metodining tuzilmasi

«Kichik guruhlarda ishlash» metodining bosqichlari

quyidagilardan iborat:

1. Faoliyat yo‘nalishi aniqlanadi. Mavzu bo‘yicha bir-biriga bog‘liq

bo‘lgan masalalar belgilanadi.

2. Kichik guruhlar belgilanadi. Ta’lim oluvchilar guruhlarga 3-6

kishidan bo‘linishlari mumkin.

3. Kichik guruhlar topshiriqni bajarishga kirishadilar.

4. Ta’lim beruvchi tomonidan aniq ko‘rsatmalar beriladi va yo‘naltirib turiladi.

5. Kichik guruhlar taqdimot qiladilar.

6. Bajarilgan topshiriqlar muhokama va tahlil qilinadi.

7. Kichik guruhlar baholanadi.

«Kichik guruhlarda ishlash» metodining afzalligi:

o‘qitish mazmunini yaxshi o‘zlashtirishga olib keladi;

muloqotga kirishish ko‘nikmasining takomillashishiga olib keladi;

vaqtni tejash imkoniyati mavjud;

barcha ta’lim oluvchilar jalb etiladi;

o‘z-o‘zini va guruhlararo baholash imkoniyati mavjud bo‘ladi.

«Kichik guruhlarda ishlash» metodining kamchiliklari:

ba’zi kichik guruhlarda kuchsiz ta’lim oluvchilar bo‘lganligi sababli

kuchli ta’lim oluvchilarning ham past baho olish ehtimoli bor;

barcha ta’lim oluvchilarni nazorat qilish imkoniyati past bo‘ladi;

guruhlararo o‘zaro salbiy raqobatlar paydo bo‘lib qolishi mumkin;

guruh ichida o‘zaro nizo paydo bo‘lishi mumkin.

2-topshiriq: Aqliy rivojlantirish ko‘nikmalarni shakllantirishda (Rezyume, Veer) metodi

Metodning maqsadi: Bu metod murakkab, ko‘ptarmoqli, mumkin qadar,

muammoli xarakteridagi mavzularni o‘rganishga qaratilgan. Metodning ohiyati shundan iboratki, bunda mavzuning turli tarmoqlari bo‘yicha bir xil axborot beriladi va ayni paytda, ularning har biri alohida aspektlarda muhokama etiladi. Masalan, muammo ijobiy va salbiy tomonlari, afzallik, fazilat va kamchiliklari, foyda va zararlari bo‘yicha o‘rganiladi. Bu interfaol metod tanqidiy, tahliliy, aniq mantiqiy fikrlashni muvaffaqiyatli rivojlanti-rishga hamda ta’lim oluvchilarning mustaqil g‘oyalari, fikrlarini ѐzma va og‘zaki shaklda tizimli baѐn etish, himoya qilishga imkoniyat yaratadi. «Xulosalash» metodidan ma’ruza mashg‘ulotlarida individual va juftliklardagi ish shaklida, amaliy va seminar mashg‘ulotlarida kichik guruhlardagi ish shaklida mavzu yuzasidan bilimlarni mustah-kamlash, tahlili qilish va taqqoslash maqsadida foydalanish mumkin.

Namuna: Aqliy rivojlantirish ko‘nikmalarni shakllantirish

usullari va yo‘llari

Maktabgacha ta’lim ѐshdagi bolalarning aqliy rivojlantirish ko‘nik-malarni shakllantirishning eng muhim shartlari psixologik-peda-gogik nazariyani egal-lash o‘z g‘oyalarini yagona umumiy qilib jamlash yangilikni joriy qilish afzalligi kamchiligi afzalligi kamchiligi afzalligi kamchiligi

Xulosa: Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida maktabgacha ta’lim-tarbiya tizimini takomillashtirish va isloh etishning eng muhim shartlarini amalga oshirish

Metodni amalga oshirish tartibi:

trener-o‘qituvchi ishtirokchilarni 5-6 kishidan iborat kichik guruhlar-ga ajratadi; trening maqsadi, shartlari va tartibi bilan ishtirok-chilarni tanishtirgach, har bir guruhga umumiy muammoni tahlil qili-nishi zarur bo‘lgan qismlari tushirilgan tarqatma materiallarni tar-qatadi; har bir guruh o‘ziga berilgan muammoni atroflicha tahlil ilib, o‘z mulohazalarini tavsiya etilaѐtgan sxema bo‘yicha tarqatmaga ѐzma baѐn qiladi; navbatdagi bosqichda barcha guruhlar o‘z taqdimotlarini o‘tkazadilar. SHundan so‘ng, trener tomonidan tahlillarumumlashtiri-ladi, zaruriy axborotlr bilan to‘ldiriladi va mavzu yakunlanadi.

8- Mavzu: BOLALARNING MAKTAB TA’LIMIGA TAYYORLASHDA

IJTIMOIY-PSIXOLOGIK TAYYORGARLIGI

Mashg‘ulotning borishi:

1- topshiriq: Bolalarning maktab ta’limiga tayѐrlashda ijtimoiy-

psixologik tayѐrgarligini olib borish vazifasini «XULOSALASH»

metodidan foydalanish.

Metodning maqsadi: Bu metod murakkab, ko‘ptarmoqli, mumkin qadar,

muammoli xarakteridagi mavzularni o‘rganishga qaratilgan.m etodning

mohiyati shundan iboratki, bunda mavzuning turli tarmoqlari bo‘yicha bir xil axborot beriladi va ayni paytda, ularning har biri alohida aspektlarda muhokama etiladi. Masalan, muammo ijobiy va salbiy tomonlari, afzallik, fazilat va kamchiliklari, foyda va zararlari bo‘yicha o‘rganiladi. Bu interfaol metod tanqidiy, tahliliy, aniq mantiqiy fikrlashni muvaffaqiyatli rivojlantirishga hamda tinglovchilarning mustaqil g‘oyalari, fikrlarini ѐzma va og‘zaki shaklda tizimli baѐn etish, himoya qilishga imkoniyat yaratadi. «Xulosalash» metodidan ma’ruza mashg‘ulotlarida individual va juftliklardagi ish shaklida, amaliy vaseminar mashg‘ulotlarida kichik guruhlardagi ish shaklida mavzu yuzasidan bilimlarni mustah-kamlash, tahlili qilish va taqqoslash maqsadida foydalanish mumkin.

Metodni amalga oshirish tartibi:

pedagog ishtirokchilarni 5-6 kishidan iborat kichik guruhlarga

ajratadi;

trening maqsadi, shartlari va tartibi bilan ishtirokchilarnitanish-tirgach, har bir guruhga umumiy muammoni tahlil qilinishi zarur bo‘lgan qismlari tushirilgan tarqatma materiallarni tarqatadi;

har bir guruh o‘ziga berilgan muammoni atroflicha tahlil qilib,

o‘z mulohazalarini tavsiya etilaѐtgan sxema bo‘yicha tarqatmaga ѐzma

baѐn qiladi;

navbatdagi bosqichda barcha guruhlar o‘z taqdimotlarini o‘tkazadilar.

SHundan so‘ng, pedagog tomonidan tahlillar umumlashtiriladi, zaruriy

axborotlar bilan to‘ldiriladi va mavzu yakunlanadi.

2- topshiriq: Ijtimoiy-psixologik tayѐrgarligini «SWOT-tahlil»

metodida ishlash.

«SWOT-tahlil» metodi.

Metodning maqsadi: mavjud nazariy bilimlar va amaliy tajriba-larni tahlil qilish, taqqoslash orqali muammoni hal etish yo‘llarni topishga, bilimlarni mustahkamlash, takrorlash, baholashga, mustaqil, tanqidiy fikrlashni, nostandart tafakkurni shakllantirishga xizmat qiladi.

Namuna: Ijtimoiy-psixologik tayѐrgarligini SWOT tahlilini ushbu jadvalga tushiring.

Maktabgacha ѐshdagi bolalarni ijtimoiy-psixologik tayѐrgarlik ishini olib borishning kuchli tomonlari YAngi dasturlar asosida maktabgacha ѐshdagi bolalarni ijtimoiy-psixologik tayѐrgarlik oshirish.

W

ijtimoiy-psixologik tayѐrgarlikning kuchsiz tomonlari Dasturdan moxirona foydalana

olishi.

O

Maktabgacha ta’lim muassasining umumiy tavsifi (ichki) Mazmuni

T To‘siqlar (tashqi) Mohiyati.

«Xulosalash» Maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyalanuvchilarini

yangi dasturlar asosida ta’lim-tarbiya berishga tayѐrlash.

9- Mavzu: BOLALARNING MAKTAB TA’LIMIGA TAYYORLASHDA

IJODKORLIGINI RIVOJLANTIRISH

Mashg‘ulotning borishi

1- topshiriq: Bolalarning maktab ta’limiga tayѐrlashda

ijodkorligini rivojlantirishda «INSERT» USULI

Samarali o‘qish va fikrlash uchun belgilashning interfaol tizimi

hisoblanib, mustaqil o‘qib o‘rganishga ѐrdam beradi. Bunda ma’ruza mavzulari kitob va boshqa materiallar oldindan talabaga vazifa qilib beriladi.Uni o‘qib chiqib «V»; «+»; «-»; «?» belgilar orqali o‘z fikrini ifodalaydi.

(V)- Men bilgan narsani tasdiqlaydi.

(+)- YAngi ma’lumot

(-)-Men bilgan narsaga zid.

(?)-Meni o‘ylantirdi. Bu borada menga qo‘shimcha ma’lumot zarur.

«Insert» usuli jadvali

Tushunchalar V + - ?

Bolalarning maktab ta’limiga tayѐrlashda ijodkorligini rivojlantirish ahamiyati Bolalarning maktab ta’limiga tayѐrlashda ijodkorligini rivoj-lantirish mazmunini Bolalarning maktab ta’limiga tayѐrlashda

ijodkorligini rivojlantirish mazmunini bilan tanishtirish

2- topshiriq: Bolalarning maktab ta’limiga tayѐrlashda

ijodkorligini rivojlantirishni «Nima uchun?» texnikasida tayѐrlash.

«Nima uchun?» texnikasining sxemadagi ko‘rinishi

«Nima uchun?» texnikasi sxemasini tuzish qoidalari

1.Mulohazalarning sxematik ko‘rinishi qanday bo‘lishini o‘zingiz hal

etasiz.

2.Har bir strelka fikr yo‘nalishini ko‘rsatishi lozim.

Sabab Sabab

Sabab

Sabab

Sabab

Muammo