O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarkand davlat arxitektura qurilish instituti

YOG‘OCH VA PLASTMASSA TO‘SINLAR
K
o‘
p katlamli taxta to‘sinlar nishabsiz, kushnishabli, yoysimon kilib 
tayyorlanadi. 
Ko‘shtavr kesimli to‘sinlar tokchalarining kalinligi o‘rtacha (1/6)h bulganda 
yog‘och taxta ancha tejaladi, tug‘ri turtburchak kesimli to‘sinlar oson tayyorlanadi 
va elimlanuvchi choklari yaxshi jipslashadi. Tusin uzunligining o‘rtasida kesim 
balandligi ko‘shnishabli to‘sinlar uchun - l/10 dan kam bo‘lmasligi kerak,
nishabsiz to‘sinar uchun - l/12, egib elimlangan to‘sinlar uchun - l/15 
Kesim balandligining eniga nisbati egilish tekisligi bo‘yicha tusining 
ustivorligini xisobga olgan xolda chegaralanadi: nishabsiz tusinlar uchun bu nisbat 
7 dan kushnishablilari uchun - 8,5 dan kam bulmasligi lozim. 

---

Sikiluvchi 
kismining 
turunligi 
taominlangan 
nishabsiz 
tusinning 
mustaxkamlikka xisobi (
l
r
<70 b
2
/h
) va ……….ifodalar orkali olib boriladi. 
(2-maruza 13.1 rasm) 
Elementning xisobiy uzunligi 
l
r 
sikiluvchi kism bolovchilari tutashgan 
nuktalar orasidagi masofaga teng. YOyik yuk taosiridan kushnishablitusinlarning 
xisobiy kesimitayanchdan kuyidagi masofada buladi: 
x
m
=lh
op
/2h
sr. 
(
3.4
) 
taxtachalardan elimlangan to‘sinlarda l
p
>70b
2
/h 
bo‘lsa, egilish tekisligi 
bo‘yicha ustivorlik xisoblanadi 
Elimlangan taxta to‘sinlarning yuk ko‘tarish qobiliyati, bikrligi va 
mustaxkamligini oshirish maqsadida ularni A-II, A-III, A-IV sinf pulat sterjenlar 
bilanarmaturalanadi. Aramaturalash koeffitsienti umumiy kesim yuzasining 0,01- 
0,08 qismini tashkil qiladi. Tadqiqot ishlari shuni ko‘rsatadiki, armaturalash 
evaziga elimlangan taxta to‘sinning mustaxkamligi va bikrligini 1,4

3,2 marta 
oshirish mumkin. 
Po‘lat armatura epoksid katroni asosidagi elim to‘ldirilgan arikchaga 
botirilib, ustidan taxta qoqib quyiladi. YOg‘ochdagi arikcha freza yordamida 
ochiladi. Ular yarim doira yoki turtburchak kesimli bo‘lishi mumkin va armatura 
yug‘onligidan 1-1,5 mm katta bo‘ladi.