O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti “O„zbek tili va adabiyoti” kafedrasi

alifbo
(yoki alfavit) deyiladi. 
Alifbo 
so‗zi 
arab
alfavitidagi birinchi (alif) va ikkinchi (bo yoki be) harflari 
nomlarining qo‗shilishidan hosil bo‗lgan.
Lug‗atlarda, turli ro‗yxatlarda so‗zlar alfavit tartibida joylashtiriladi.
Masalan, barcha lug‗atdagi so‗zlar, saylovchilar ro‗yxati, kutubxona kartotekasida
mualliflarning familiyalari, kitoblarning nomlari alfavit tartibida joylashtirilgan 
bo‗ladi. Shu sababli alfavitni yoddan bilishimiz zarur.
Bizning davrimizda jahondagi xalqlar 220 xil yozuvdan foydalanadilar. 
Shu yozuvlardan juda keng tarqalgani lotin yozuvi bo‗lib, jahon xalqlarining 30% 
dan ziyodi shu yozuvni qo‗llaydilar. 1993-yil 2-3 sentyabrda bo‗lib o‗tgan Oliy 
Kengashning 13-sessiyada o‗zbek yozuvini lotin yozuviga o‗tkazish to‗g‗risida
qonun qabul qilindi. 1995-yil 6-maydagi Oliy Malij sessiyasida bu alifboga ayrim 
o‗zgarishlar kiritildi va bu yozuvga to‗liq o‗tish muddati 2005-yil sentyabr oyi 
deb belgilandi. 2004-yilda chiqarilgan Qonunga ko‗ra esa lotin yozuviga to‗liq 
o‗tish muddati 2010-yil sentabriga qadar cho‗zildi.
Bo‗lg‗usi oliy ma‘lumotli mutaxassis, ish yurituvchi, hujjatlar bilan bevosita 
ishlaydigan xodim oldida, yuqorida ta‘kidlanganidek, hujjat turlarini puxta 
o‗rgnish, ularni mantiqiy to‗g‗ri va aniq ma‘lumotlar asosida shu sohaga doir 
leksik vositalardan unumli foydalangan holda tayyorlash, to‗ldirish vazifasi turadi. 
Shuningdek, mamlakatimizda lotin yozuviga asoslangan yangi o‗zbek alifbosining 
joriy etilishi va shu munosabat bilan yangi imlo qoidalarining ishlab chiqilganligi, 
amalda 1956-yildan buyon qo‗llanib kelingan ayrim imlo qoidalarining 
eskirganligi yoki yangisi bilan almashtirilganligi, yangi imlo qoidalarining 
kiritilganligi, imkon qadar o‗zbek tilining grammatik qonun-qoidalaridan samarali 
foydalangan holda uslubiy, imloviy va ishoraviy xatolarsiz hujjatlar tayyorlashni 
taqozo etadi. Kirill va lotin yozuvlariga asoslangan alifbolarda so‗zlarning 
yozilishidagi ayrim farqlarni inobatga oladigan bo‗lsak, bu hol barchamizdan 

---

hujjat tayyorlash ishiga alohida e‘tibor bilan qarashimizni talab etadi: