O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti filologiya fakulteti

LUG‘AT-GLOSSARIY

Atamaning o‘zbek tilida nomlanishi		Atamaning rus tilida nomlanishi	Atamaning ma’nosi
Иmlo [yozish, to‘g‘ri yozish]		Орфографический	Yozuv, yozuvgа, tog‘ri yozuvgа оid; imlоviy. Imlо qоidаlаri. Imlо хаtоlаri.
Dаvlаt [mаmlаkаt]		Государство	O‘z fuqаrоlаrining ijtimоiysiyosiy huquqlаrini himоya qiluvchi, bungа qаrshi
Tilshunоslik		Языкознание	Tilshunоs ishi, kаsbi. Til hаqidаgi fаn, lingvistikа. Tilshunоslik mаsаlаlаri.
Ilmiy		Научный	Ilmgа оid, ilmgа qаrаtilgаn. Ilmiy аsаr
Qadimiy		Древний, старинный	Qadimga oid, qadimdan bor, o‘tmishdan saqlanib kelayotgan. Turkistоn, O‘rtа vа Yaqin Shаrqdа yashоvchi хаlqlаrning qаdimiy va аn’аnаviy yangi yil bаyrаmi.
Adabiy		Литературный	1. Badiiy adabiyotga oid. Adabiy suhbat. 2. Yozuvchilarga, yozuvchilik faoliyatiga oid. Adabiy meros. Adabiy taxallus. Umumxalq tilining ishlangan, sayqal berilgan, ma’lum me’yorlarga solingan shakli. O‘zbek adabiy tili.
Badiiy [badiiyatga, nafis san’atga oid, go‘zal, ajoyib]		Художественный	Voqelikni nafis san’at vositalari, usullari, obrazlari orqali ifoda etuvchi; tasvirlovchi. Badiiy salohiyat.
Хоtirа		Память	Birоr kimsа yoki nаrsа hаqidаgi yoddа sаqlаngаn tааssurоt. Xalqning tаriхiy хоtirаsi.
Mehmondo‘st [Mehmonni do‘st ko‘ruvchi]		Гостеприимность	Mehmonni, mehmon kutishni, mehmon chaqirishni yaxshi ko‘radigan. Mehmondo‘st o‘zbek xalqi.
Fazilat [afzallik, ijobiy xislat]		Достоинство, положительное качество	Ijobiy xislat, yaxshi xulq yoki xususiyat. Mehmonga hurmat-ehtirom ko‘rsatish kabi go‘zal fazilatlar xalqimiz tarixida ming yillardan beri o‘rin olib kelayotgan an’analarimizdandir.
Yaxshilik		Доброта	Ixtiyoriy ravishda biror kishining manfaatini ko‘zlab ish tutish, mehribonlik; ezgulik. Yaxshi odamning yaxshiligi tegar tor еrda, Yomon odamning zarari tegar har еrda.
Gumbaz [qubba, ravoq]		Купол	Qubba shaklidagi tom; qubba taxlitidagi narsa. Mаjmuidа bаlаnd ustunlаrgа tаyangаn mоviy gumbаzli rоtоndа qurilgаn.
Yodgorlik		Памятник, реликвия	Esdаlik, eslаb yurilаdigаn nаrsа; sоvg‘а. Yodgоr bo‘lаdigаn, esdаlik sifаtidа sаqlаnаdigаn nаrsа. Ulkan yodgоrlik
Bastakor		Композитор	Аn’аnаviy mumtоz musiqа аsаrlаri ijоdchisi; kоmpоzitоr. O‘zbek bastakorlari
Hunarmand		Ремесленник, кустарь	Uyidа yoki o‘z do‘kоnidа mаhsulоt ishlаb chiqаrish bilаn shug‘ullаnuvchi kаsb-hunаr egаsi, kоsib. Hunarmand oilasi
Qadrlamoq		Ценить, почитать	Оbro‘-e’tibоrigа, qаdrqimmаtigа yarаshа izzаt-hurmаt ko‘rsаtmоq. Ustоzlаrini qаdrlаmоq
Hаykаltаrоshlik		Скульптура	Hаykаltаrоsh kаsbi, ishi. Har bir bekatning badiiy me‘morlik hamda haykaltaroshlik nuqtai nazaridan bezatilishi ramziy ravishda shu bekat nomini aks ettiradi.
Bеzаk		Украшение	Bеzаtish, yasаtish vоsitаsi; ziynаt bеruvchi buyum yoki nаqsh. Bekatlarga bezak berishda, asosan, O‘zbekiston Respublikasida chiqadigan qora, qizil, kulrang granitlar, turli xil marmar, keramika, stomalit, yog‘och, oyna, turli xil metalldan foydalanilgan
Qomus [lug‘at, so‘z boyligi]		1. Полный 2. Энциклопедия	1. Mukammal, to‘liq lug‘at. 2. Ensiklopediya; ensiklopedik lug‘at. Bobur qomusiy aqlga ega shaxs bo‘lgan.
Munozara [bahs, mubohasa, tortishuv]		Дискуссия, диспут	Mumtoz adabiyotda keng tarqalgan janr; fikrlar kurashi, qarama-qarshiligi shaklida yozilgan asar. Bobur keng va chuqur bilimli, zamonasining ulkan madaniyat arboblaridan bo‘lib, turli ilmiy, adabiy suhbatlar va munozaralar uyushtirar edi.

Adabiyotlar:

5. 
   Mirzayev I., Qodirova B. O‘zbek tili (oliy o‘quv yurtlarining rus guruhlari uchun darslik). – Toshkent, VNESHINVESTPROM, 2019. – 336 b.
   
6. 
   Husanov S., Xo‘jaqulova R., Dilmurodova N. O‘zbek tili (o‘quv qo‘llanma). – Toshkent, TMI, 2017. – 336 b.
   
7. 
   Lafasov U. O‘zbek tili (o‘quv qo‘llanma). – Toshkent, ToshDSHI, 2016. – 532 b.
   
8. 
   Mirzayev I., Boltayev M. O‘zbek tili. – Toshkent: Abdulla Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, 2004. – 365 b.
   
9. 
   Muhiddinova X., Sаlisheva Z., Po‘latova X. O‘zbek tili (oliy ta’lim muassasalari rus guruhlari uchun darslik. Qayta ishlangan 2-nashri). – Toshkent, O‘qituvchi, 2012. – 288 b.
   
10. 
    Turdiyeva K., Ahmedova D. O‘zbek tili (tibbiyot institutlarining rus guruhlari talabalari uchun darslik). – Toshkent: Musiqa, 2007. – 206 b.
    
11. 
    Qahhorova H., Muhammedova S. O‘zbek tili. – Toshkent: Universitet, 2004. – 192 b.
    

0. 
   8. Boltayev M. Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosi va imlosi. – T.: O‘qituvchi, 2003.
   
1. 
   9. Boltayev M. “O‘zbek tili”dan rus filologiyasi yo‘nalishi taalabalari uchun uslubiy tavsiyalar. – Samarqand: SamDU nashriyoti. 2006.
   
2. 
   10. Eltazarov Jo‘liboy, Donaboyeva Zarnigor. O‘zbekcha so‘zlshgich dialog matnlari. Uzbek Phrase Book-texts of the dialogues. Tokio. 2013. 1.
   
3. 
   11. Eltazarov Jo‘liboy, Donaboyeva Zarnigor. O‘zbekcha o‘qish kitobi. Reador of the Uzbek Language. Tokio. 2013. 2.
   
   0. 
      12. Eltazarov Juliboy. Uzbekçe ogreniyoruz. Istanbul. 2010. www.iqkultursanat.com
      
   1. 
      13. Boltayev M. Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosi va imlosi. Elektron darslik. www.samdu.uz/files/veb/index.htm
      

14. Mirzayev I., Boltayev M. O‘zbek tili. Elektron darslik. www.samdu.uz/files/veb/index.htmwww.thinsan.com


Axborot manbalari (saytlar):

7. 
   www.gov.uz – Oʻzbekiston Respublikasi hukumat portali.
   
8. 
   www.altinmiras.com
   
9. 
   www.ziyonet.uz
   
10. 
    www.dersimiz.com
    
11. 
    www.altinmiras.com
    

1.Madhiya ( arab. – maqtov, ta’rif) - biror shaxs, voqea yoki narsaning maqtoviga bag‘ishlangan badiiy asar. Muayyan davlatga bag‘ishlangan she’riy-musiqiy asar ham madhiya hisoblanadi.

2. Bayroq – 1) tayoq yoki simga mahkamlangan muayyan rang va o‘lchamdagi mato. O‘rta asrlarda turkiy xalqlar orasida tug‘ deb atalgan; 2) davlatning rasmiy ramzi.

3. Gerb ( polyakcha – “herb”, nemischa “Erbe” – meros so‘zidan olingan ) – biron bir mamlalkat yoki hududning siyosiy va tarixiy xarakterdagi g‘oyalari majmuasini, o‘ziga xos tabiiy va xo‘jalik xususiyatlari, tabaqaviy tafovutlarini, shaxs, urug‘ va boshqalarning shajaralarini ifodalovchi alohida ramziy belgi.