O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Turistik mahsulot. 
Turizm xizmat bozori o‗ziga xos hodisa 
bo‗lib, uning ta‘sir doirasi turistik mahsulotni yaratish va 
iste‘molchilar o‗rtasidagi iqtisodiy munosabatlar bilan ifodalanadi. 
Turistik mahsulot turizm maqsadlari va jarayonida turistning 
ehtiyojlarini qondirish uchun yetarli bo‗lgan, barcha turistik 
xizmatlar, ishlar, tovarlar va ta‘minot vositalari hamda turpaketga 
kiritilgan boshqa turistik xizmatlar majmuidan iborat. Turistik 
mahsulot (turpaket) xizmatlar harakatining 24 soatdan ortiq vaqtiga 
ega yoki tunab qolish (joylashtirish) va joydan-joyga ko‗chib o‗tish 
(yuk tashish) ni o‗z ichiga oladi. Turistik mahsulot barcha ko‗r-
satilgan xizmatlar va barcha xarajatlarni o‗z ichiga olgan umumiy 
narx bo‗yicha taklif etiladi, uning iste‘mol xususiyatlari esa shart-
noma shartlari asosida amalga oshiriladi. 
Turist turistik mahsulotlar (turistik xizmatlar, ishlar va tovarlar) 
iste‘molchisidir. Turistik mahsulotlar – turistik asosiy xizmatlardan 
(bronlashtirish, transfert, joylashtirish, ovqatlantirish, ekskursiyalar), 
qo‗shimcha xizmatlar turistik ishlardan (foto xizmati, sug‗urta, 
axborot, moliya, bank xizmati) va turistik tovarlardan (esdalik 
sovg‗alar, xilma-xil tur tovarlari, iste‘mol tovarlari – parfyumeriya, 
tamaki, spirtli ichimliklar, maishiy texnika, kiyim-kechak) iboratdir.
Agar turistik xizmatlar ko‗rsatish jarayonini sinchiklab kuzata-
digan bo‗lsak, unda turizm tashkilotchilari (turoperatorlar) aynan 
xizmat ko‗rsatish bilan emas, balki turistlarning ehtiyojlariga qarab, 
turistik mahsulotni shakllantiradilar va ularning turli kombinatsi-
yalarini tuzadilar, buning evaziga ular foiz ko‗rinishida mukofot 
oladilar. Shunday qilib, turizm tashkilotchilari turistlar va xizmat 
ko‗rsatuvchilar o‗rtasida vositachi vazifasini o‗taydilar.

---

118 
―Turizm tashkilotchilari nima bilan savdo qiladilar va turistik 
yo‗llanma yoki vaucherni xarid qilgan turist bevosita nimaga ega 
bo‗ladi?‖ degan savol tug‗iladi. Agar ushbu jarayon diqqat bilan 
o‗rganilsa, unda turist ushbu yo‗llanmaning o‗rnatilgan muddatida 
turistik xizmatdan foydalanish huquqiga ega bo‗ladi. Turistik yo‗l-
lanma (vaucher) bu turistning yoki turistlar guruhining tur tarkibiga 
kiruvchi turistik xizmatlarga bo‗lgan huquqini belgilovchi va 
bunday xizmatlar ko‗rsatilganligini tasdiqlovchi hujjat hisoblanadi.
O‗zbekiston Respublikasining «Turizm to‗g‗risida»gi Qonuni-
ning 3-moddasiga asosan: