O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti djumanov Olim Isroilovich kompyuter tarmoqlari samarqand davlat universiteti ilmiy kengashi Tomonidan 5330600 -dasturiy injiniring

Monokanal topologiya tarmog’i barcha kompyuter tarmog’ini birlashtiruvchi bitta aloqa kanalidan foydalanadi. Topologiya tarmog’ida eng keng tarqalgan uslub bu eltuvchi chastotani va ixtiloflarni aniqlovchi kirish uslubidir (CSMA/CD).
Bunda avvalo tarmoqning kirish uslubida kommunikatsiya kanali bо’yicha ma‘lumotlarni jо’natishdan oldin kanal tinglab kо’riladi va u uning bо’sh ekanligiga ishonch hosil qilgandan sо’nggina, paket jо’natiladi. Agar kanal band bо’lsa, uzel tasodifiy vaqt oralig’ida paketni uzatishga qayta urinib kо’radi. Bitti tarmoq uzeli orqali uzatiladigan ma‘lumotlar barcha uzellarga yetib boradi, ammo bu ma‘lumotlar uchun mо’ljallangan uzelgina ularni aniqlaydi va qabul qiladi.
Kanal bandligi oldindan eshitilib kо’rilsa-da, ikkita uzel orqali paketlarni bir vaqtda uzatish paytida ixtilof paydo bо’lishi mumkin. Bu shu narsa bilan bog’liqki, signal kanal bо’ylab о’tayotganda vaqtinchalik ushlanib qolishi mumkin: signal yuborilgan, lekin eshitib kо’riladigan uzelgacha yetib bormagan bо’ladi, natijada uzel kanalini bо’sh deb hisoblab, uzatish boshlanadi. Bunday kirish uslubiga ega tarmoqqa Ethernet tarmog’i misol bо’la oladi. Ethernet tarmog’ida lokal tarmoqlar uchun ma‘lumotlarni uzatish tezligi sekundiga 10 Mbitga teng (Mbit/s).
Kichik EHM, mikro EHM va nihoyat shaxsiy kompyuterlarning paydo bо’lishi ma‘lumotlarni qayta ishlash tizimini tashkil etishga zamonaviy axborot texnologiyasini yaratishga yangicha yondashuvni talab etadi. Ayrim EHMlarning ma‘lumotlarini markazlashgan holda qayta ishlash tizimidan taqsimlangan holda qayta ishlashga о’tishi borasida mantiqiy asoslangan talab paydo bо’ladi.