O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Vengriya 
hisoblanadi.  Uni  haqli  ravishda  termal  hammomlar  (yer  osti 
issiq suvi) yurti deb atashadi. Bir sutkada quduqlar va tabiiy issiq suv manbalaridan 
yarim  million  kubgacha  termal  suvlar  otilib  oqadi.  Ularning  bir  qismi  tibbiyotda 
foydalaniladi.  XXI  asrda  Vengriya  Yevropada  cho‘milish  va  suv  bilan 
davolanishning  markaziga  aylanadi.  Bugungi  kunda  22  ta  Vengriya  shahri  va  62 
posyolkasi davolanish maskanlari sifatida rasman tan olingan. 
Balneologik  kurortlarga  tashrif  buyurish  Vengriyaga  sayohatlarning  bosh 
motivatsiyalaridan  biri  hisoblanadi.  Mamlakatga  kelgan  turistlarning  har  uchinchisi 
suvlarga borgan. Vengriya kurortlarida dam olish va davolanish ayniqsa Germaniya, 
AQSH,  Avstriya,  shuningdek  Vengriyaning  o‘zini  aholisi  o‘rtasida  juda  mashhur. 
Turistik oqimlar ikki yo‘nalish bo‘yicha Budapesht va Balaton ko‘liga qarab intiladi. 
XIX asrdayoq Vengriya poytaxti Budapesht shifobaxsh suvlar shahri maqomini olgan 
edi.  Uning  diqqatga  sazovar  joylaridan  bir  sharq  hammomlari  hisoblanadi.  U  XVI-
XVII    asrlar  –  turk  hukmronligi  davridan  buyon  saqlanib  kelmoqda  va  ishlab 
kelayapti. Davolanishni suvda dam olish bilan qo‘shib olib borishni istovchi turistlar 
Yevropadagi issiq eng katta ko‘llardan biri Balaton ko‘liga qarab yo‘l oladilar. Bu joy 
baliq  ovlash,  suzish,  yelkanli  sport,  eshkakli  qayiqda  suzish,  suv  chang‘isi  bilan 
shug‘allanish uchun eng qulay hisoblanadi. Har yili ko‘lga turli mamlakatlardan 100 
minggacha turistlar kelishadi. 
Polsha
  –  davolanish  –  sog‘lomlashtirish  turizmi  bozorida  balneologik  va 
balchiq  bilan  davolash  kurortlari  –  Svinouysse,  Kamen-Pomorski,  Kolobjeg  Boltiq 
dengizi  qirg‘oqlarida  joylashgan.  Ular  chex  va  venger  kurortlariga  nisbatan  kam 
tanilgan va hozircha ular bilan raqobatalasha olmaydi, albatta. Zarur reklama yo‘qligi 
tibbiy  xizmat  darajasining  uncha  yuqori  emasligi,  shuningdek  sovuq  dengiz  polyak 
kurortlari 
imkoniyatlarini 
cheklab 
qo‘yayapti. 
Polshada 
davolanish 
– 

---

                      
166 
sog‘lomlashtirishning  dengiz  bo‘yi  turizmini  rivojlantirishga  huddi  uch  Boltiqbo‘yi 
davlatlari  Estoniya,  Latviya,  Litva  singari  hududdagi  noqulay  ekologik  vaziyat  ham 
salbiy ta’sir qilayapti. Dengiz qirg‘oq bo‘yi rayonlari sanoat chiqindilari va oqovalar 
bilan  ifloslanmoqda.  Ko‘pchilik  korxonalar  texnik  jihatdan  eskirgan  va  tevarak  – 
atrof  muhofazasi  talablariga  ko‘ra  yangi  texnologiyalar  bilan  jihozlanishga  muhtoj. 
Asosiy  zararli  moddalar  dengiz  akvatoriyasi  va  sharqiy  va  janubi-sharqiy  qirg‘oqlar 
bo‘ylab joylashgan shaharlar va sanoat ob’ektlaridan tushayapti. Bakterial ifloslanish 
darajasining  oshishi  munosabati  bilan  ayrim  Boltiq  bo‘yi  plyajlari  yopilayapti, 
cho‘milish  taqiqlanmoqda.  Shuning  uchun  Polshaning  dengiz  bo‘yi  rayonlariga 
turistlar kelishi keskin qisqarib ketayapti. 
Nisbatan  umidbaxsh  uyg‘otuvchi  vaziyat  tog‘li  joylarda  joylashgan  iqlimiy 
kurortlarda  hukm  surmoqda.  Ko‘p  sonli  tog‘  iqlimi  turizmi  Polshani  davolanish  – 
sog‘lomlashtirish  turizmiga  ixtisolashishida  keng  istiqbollar  ochadi.  Mamlakat  tog‘ 
iqlim  kurortlari  Sudet  va  Karpat  tog‘larida    to‘plangan.  Sondeskix  Beskid  sharqiy 
tog‘  yon  bag‘irlarida  polyak  kurortlari  marvaridi  Krinitsa  shahri  joylashgan.  Yuz 
yillar  davomida  u  o‘zining  shifobaxsh  mineral  suvlari  va  balchiqlari  bilan  mashhur 
bo‘lib  kelayapti.  So‘nggi  davrlarda  esa  tog‘  iqlim  kurorti  va  sport  markazi  sifatida 
dong taratgan. 
Chexiya,  Vengriya  va  Polshadan  tashqari,  davolanish  –  sog‘lomlashtirish 
turizmi