O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti



Download 2,37 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/308
Sana18.01.2022
Hajmi2,37 Mb.
#385134
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   308
Bog'liq
5-y-Xalqaro-turizm.-Darslik.Mamatqulov-X.M-va-bosh.-S-2008

 
 
Jadval 3. 
Xalqaro turistlarning tashrifi  1990-2005 yillar 
(mln. kishi) 
Asosiy turistik 
yo‘nalishlar 
1990 
1995 
2000 
2005 
Mintaqa 
va 
hududlar 
salmog‘i 
(%) 
Turizmdan 
kelgan 
daromadlar 
(mlrd. dollar) 
Bir keluvchi 
turistdan 
olingan 
daromad 
(dollar) 
Butun 
dunyo 
bo‘yicha 
439 
540 
687 
806 
100,0 
680 
840 
Yevropa 
265,6 
315,0 
395,8 
441,5 
57,2 
348,2 
630 
Shimoliy Yevropa 
31,8 
40,1 
45,8 
52,9 
7,9 
53,8 
1020 
G‘arbiy Yevropa 
108,6 
112,2 
139,7 
142,7 
17,9 
121,4 
850 
Markaziy 
(Sharqiy) Yevropa 
31,5 
60,0 
69,6 
87,9 
4,7 
32,3 
370 
Janubiy  (O‘rtayer 
den-gizi  bo‘yicha) 
Yevropa 
93,6 
102,7 
140,8 
158,6 
20,6 
140,2 
890 
Osiyo  va  Tinch 
okeani mintaqasi 
56,2 
82,4 
110,5 
155,4 
20,4 
138,6 
890 
Shimoliy-Sharqiy 
Osiyo 
26,4 
41,3 
58,3 
87,6 
10,4 
70,8 
810 
Janubiy- 
Sharqiy 
Osiyo 
21,5 
28,8 
36,9 
49,3 
4,9 
33,4 
680 
Okeaniya 
5,2 
8,1 
9,2 
10,5 
3,6 
24,5 
2330 
Janubiy Osiyo 
3,2 
4,2 
6,1 
8,0 
1,4 
9,8 
1220 
Amerika mintaqasi 
92,8 
109,9 
128,1 
133,5 
21,2 
144,6 
1080 
Shimoliy Amerika 
71,7 
80,7 
91,4 
89,9 
15,7 
107,1 
1190 
Karib 
dengizi 
11,4 
14,0 
17,1 
18,9 
3,0 
20,4 
1080 


                      
41 
havzasi 
Markaziy Amerika 
1,9 
2,6 
4,9 
6,5 
0,7 
4,6 
700 
Janubiy Amerika 
7,7 
4,7 
15,3 
18,2 
1,8 
12,5 
690 
Afrika 
15,2 
20,3 
28,2 
36,7 
3,2 
21,5 
590 
Shimoliy Afrika 
8,4 
7,3 
10,2 
13,7 
1,0 
7,0 
510 
Sahara 
sahrosi 
mintaqasi 
6,8 
13,0 
17,9 
23,0 
2,1 
14,5 
830 
Yaqin Sharq 
9,6 
13,7 
24,2 
39,1 
4,0 
27,6 
710 
 
Manba:
 
Vsemirnaya turistskaya organizatsiya (YUNVTO) ©. 2006.   
 
Yevropa  turizmi. 
Yevropa  sharqiy  yarim  sharda  joylashgan  bo‘lib,  uning 
umumiy  maydoni (orollar bilan birgalikda) 10,5 mln. kv.km. tashkil qiladi. Mintaqa 
turistik resurslarga juda boy bo‘lib yer shari bo‘yicha alohida ajralib to‘radi. Yevropa 
qirg‘oqlari Atlantika va Shimoliy muz okeani va uning 10 dan ortiq dengizlari bilan 
yuvilib turadi. Mintaqa hududida 20 ta dan ortiq daryolar, 15 ta katta kichik ko‘llari 
25 taga yaqin orollari, 10 dan ziyod tog‘ tizmalari, takrorlanmas vulkanlari, xilma-xil 
(arktik, antraktik, subarktik,  mu’tadil, subtropik) iqlim poyaslari, rang-barang tabiat 
zonalari azal-azaldan sayyohlarni o‘ziga jalb qilib kelgan. 
Yevropa  insoniyat  sivilizatsiyasining  eng  muhim,  qadimgi  o‘choqlaridan  biri 
bo‘lib  hisoblanadi.  Yevropa  xalqaro  turizm  oqimining  ilk  bor  tashkil  etilgan 
mintaqasidir. Hozirgi vaqtda uning siyosiy haritasida 40 tadan ortiq davlatlar mavjud 
bo‘lib,  ulardan  27  tasi  Yevropa  Ittifoqi  tashkilotiga  birlashgan.  Bu  davlatlarning 
aksariyat  qismi  resupublika  va  12  tasi  esa  monarxiya  davlat  boshqaruviga  egadir. 
Yevropada  dunyoning  iqtisodiy  jihatdan  eng  rivojlangan  qudratli  «sakkizlik» 
davlatlari  (Germaniya,  Buyukbritaniya,  Fransiya,  Italiya  va  Rossiya  Federatsiyasi) 
joylashgan.  Ushbu  mintaqada  ko‘p  kam  aholi  soniga  ega  bo‘lmagan  juda  kichik 
«mitti  davlatlar»  (Andorra,  Monako,  San-Marino,  Lixtenshteyn,  Vatikan)  ham 
o‘rnashgan. 
Xorijiy  Yevropa  (MDH  davlatlaridan  tashqari)  dunyo  aholisining  eng  zich 
joylashgan  mintaqalaridan  biri  bo‘lib,  uning  hududida  yer  shari  aholsinining  8 
foizdan  ortiq  qismi  yashaydi.  Yevropa  dunyoda  eng  yirik,  qadimiy  shaharlari, 
ibodatxonalari,  sport  inshootlari,  ko‘ngil  ochar  o‘yingohlari,  san’at  markazlari 
(teatrlar,  muzeylar,  san’at  galareyalari),  dam  olish  maskanlari,  kurortlar,  shifobaxsh 
mineral  suvlari,  dengiz  plyajlari,  mehmonxonalar,  restoranlar,  zamonaviy  transport 
kommunikatsiyalari  (aeroportlar,  dengiz,  daryo  portlari,  temir  yo‘l,  avtomobil 
vokzallari,  yuqori  sifatli  avtomobil  yo‘llari,  tezyurar  poyezdlari  va  havo  kemalari, 
yuqori  klasli  dengiz  va  okean  passajir  kemalari),  rivojlangan  bank-moliya 
tashkilotlari,  xilma-xil  servis  xizmati  ko‘rsatuvchi  korxonalari  barchasi  xalqaro 
turizmning rivojlanishiga juda katta imkoniyatlar tug‘diradi. 
Yevropa  mintaqasi  tabiiy  geografik  va  siyosiy  jihatdan  G‘arbiy  Yevropa, 
Markaziy (Sharqiy) Yevropa, Shimoliy Yevropa va Janubiy (O‘rta Yer dengizi bo‘yi) 
Yevropa  qismlariga  bo‘linadi.  Yevropa  xalqaro  turizmda  egallagan  salmog‘ining 
pastligiga  qarmasdan,  hamon  u  dunyo  turizmning  eng  asosiy  mintaqalaridan  bir 
bo‘lib  qolmoqda  (54,8%).  Buning  asosiy  sabablari  birinchidan  mintaqada  xilma-xil 
rekratsion (tabiiy, madaniy-tarixiy) resurslarning mavjudligi, ikkinchidan turizmning 
rivojlanishi  uchun  qo‘lay  ijtimoiy-iqtisodiy  va  infratuzilmalar  omillari  (yuqori 


                      
42 
darajadagi  turmush  tarkibi,  shahar  aholisi  salmog‘ining  yuqoriligi,  transport 
tarmoqlarining  ser  qatnovligi)  dir.  Yana  mintaqaning  geografik  joylashish  omili, 
ya’ni  ko‘pgina  dunyo  mamlakatlariga  quruqlik,  suv  yo‘llari  bilan  chiqish 
imkoniyatlarining  mavjudligidir.  Ushbu  mintaqaning  eng  muhim  xususiyatlaridan 
biri  ichki  mintaqaviy  turistik  oqimning  ustunligidir.  Yevropa  bo‘ylab  sayohat 
qilayotgan turistlarning qariyib 9/10 qismi yevropalik aholidir.  
Yevropada  xalqaro  turizmning  rivojlanishi  bo‘yicha  Shimoliy  Yevropa 
mintqasi,  undan  so‘ng  Janubiy  (O‘rta  Yer  dengizi  bo‘yi)  mamlakatlari  (Ispaniya, 
Italiya,  Gresiya  va  Fransiya)  yetakchilik  qilib  kelmoqda.  Bu  mintaqada  turizmning 
o‘rtacha  yillik  o‘sish  darajasi  2005-2006  yillarda  6-6,5  foizni  tashkil  qildi. 
Turizmning  eng  past  o‘sish  darajasi  (1-1,4  %)  Markaziy  va  Sharqiy  Yevropa 
mamlakatlari  (Polsha,  Chexiya,  Belgiya,  Lyuksemburg,  Avstriya)da  kuzatildi. 
Umuman  olganda,  Yevropa  mamlakatlarida  xalqaro  turizm  sohasiga  aknchagina 
to‘sqinlik  qilgan  omillardan  biri  bu  mintaqada  iqtisodiy  konyukturaning  o‘zgarishi, 
ya’ni yevro pul birligiga o‘tishi bilan ifojalanadi. 

Download 2,37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   308




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish