O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti tarix fakulteti

 

 

 

 

 

 

Arxivlarda  ilmiy  izlanishlar  3  xil  yo’nalishda  olib  boriladi:  1)  nazariy 

tadqiqotlar; 2) amaliy tadqiqotlar; 3) ilmiy ishlanmalar 

Nazariy  tadqiqotlar  hujjatshunoslik,  arxivshunoslik,  arxeografiya  singari 

fanlarning  umumiy  masalalariga  bag’ishlanadi.  Nazariy  tadqiqotlar  ma’lumot 

yig’ish,  eksperimentlar  o’tkazish,  ularning  natijalarini  umumlashtirish  va  ilmiy 

xulosalar chiqarishdan iboratdir. 

Amaliy  yo’nalishdagi  ilmiy  ishlar  esa  nazariy  tadqiqotlarga  hamda  amaliy 

tajribaga  tayangan  holda  arxiv  muassasalarining  konkret  ish  faoliyatini 

takomillashtirishga qaratilgan. 

Amaliy  tadqiqotlar  aksariyat  hollarda  ilmiy  ishlanmalar  yaratish  bilan 

yakunlanadi. Ilmiy ishlanmalar ko’proq uslubiy tavsiyanomalar shaklida yoziladi. 

Uslubiy tavsiyanomalar arxivshunoslik sohasida olib boriladigan nazariy va amaliy 

ilmiy  tadqiqotlarni  hayotga  tadbiq  etish  vositasidir.  Uslubiy  tavsiyanomalar 

taxminan  quyidagi  mavzularda  bo’lishi  mumkin:  «Davlat  arxivlari  faoliyatining 

asosiy qoidalari», «Ish yuritishning yagona davlat tizimi» va hokazo. 

Bundan  tashqari  konkret  masalalarga  bag’ishlangan  uslubiy  masalalar  ham 

ishlab  chiqish  mumkin. Masalan, kataloglashtirish, hujjatlarni ekspertiza qilish va 

hokazo.  Yig’majildlarning  nomenklaturasi  va  sistemalashtirishning  tarh  (sxema) 

larini  ishab  chiqish,  arxiv  haqidagi  ilmiy-ma’lumotnoma  apparatini  yaratish, 

ma’ruzalar tayyorlash bilan bog’liq ishlar ham uslubiy ishlar qatoriga kiradi. 

Muhim  vazifalardan  biri  –  bu  arxivlarda  ilmiy-tadqiqot  ishlarini  tashkil 

etishdir.  Bu  ish  ilmiy-tadqiqot  ishlarini  rejalashtirish,  mavzu  bilan  tanishish, 

mavzuga  oid  materiallar  yig’ish  va  ularni  tahlil  etish,  tadqiqot  natijalarini 

rasmiylashtirish  kabi  bosqichlarga  bo’linadi.  Ishning  yakuni  bo’yicha  hisobot 

yoziladi. 

Ilmiy-tadqiqot  ishlarining  yakunlari  arxivlar  qoshidagi  ilmiy  kengashlarda,