O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. A. Rasulov, V. A. Grachev



Download 4,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/140
Sana01.05.2022
Hajmi4,75 Mb.
#601174
TuriУчебник
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   140
Bog'liq
fayl 1921 20210923

Termodinamikaning ikkinchi
qonuni 
Umumiy termodinamikaning birinchi qonuni abadiy dvigatelning, ya‘ni uzluksiz 
energiya yaratadigan mashinaning mavjudligi ehtimolini rad etadi, lekin mashinaga 
keltirilgan barcha issiqlikni amalda foydali ishga aylantirishga qobiliyatli uzluksiz 
ishlaydigan mashina yaratish mumkinligini istisno etmaydi. 
Termodinamikaning ikkinchi qonuni bunday mashina yaratilishi mumkinligini 
rad etadi. Tajriba shuni ko‗rsatadiki, issiqlikning bir qismi atrofdagi muhitga 
tarqalishi muqarrardir. 
Termodinamika ikkinchi qonunining eng umumiy ta‘rifini Klauzius bergan: 
sistemaning entropiya deb ataladigan holat funksiyasi mavjud, uning dS orttirmasi 
sistemaga qaytuvchan issiqlik berilganda quyidagiga teng: 
(2.19) 


71 
Real (qaytmas) adibatik jarayonlarda entropiya ortib, muvozanat holatda eng 
katta qiymatga ega bo‗ladi. Entropiya ekstensiv kattalikdir. 
1 holatdan 2 holatga eng so‗nggi o‗tish uchun entropiyaning o‗zgarishi quyidagi 
formuladan hisoblab topiladi: 

(2.20) 
bu yerda Q
1-2
— holat 1 dan holat 2 ga o‗tish uchun keltirilgan issiqlik miqdori. 
Jarayonning har bir cheksiz kichik sohasida yutilgan issiqlik dT temperatura 
differensialiga ko‗paytirilgan c issiqlik sig‗imiga teng. Bundan 
(2.21) 
Bu tenglamani integrallab quyidagiga ega bo‗lamiz: 
∫ ∫
(2.22) 
Temperaturaning ortishi bilan entropiya har doim ortadi, bu esa temperatura 
ortganda molekulalar harakati tartibsizligining kuchayishi bilan moslashadi. 
Entropiyaning o‗zgarishi (2.20) tenglama yordamida hisoblanadi. Masalan, 
suyuqlanish issiqligi ρ= 320 J/g, suyuqlanish temperaturasi T
s
= 1000 K bo‗lgan 
metall (Me) uchun entropiyaning o‗zgarishini aniqlash talab etiladi: 
Mol massasini M
Me
= 60 g deb qabul qilamiz. Unda
J/mol 
bo‗ladi. 


72 
Qizdirganda entropiyaning o‗zgarishi (2.22) tenglama yordamida hisoblanadi. 
Uni integrallab, quyidagiga ega bo‗lamiz: 
Bu formula bo‗yicha qizdirganda entropiyaning o‗zgarishini osongina hisoblab 
topish mumkin. 

Download 4,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish