O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. A. Rasulov, V. A. Grachev


V BOB. YUQORI SIFATLI QUYMA QOTISHMALAR OLISH



Download 4,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet126/140
Sana01.05.2022
Hajmi4,75 Mb.
#601174
TuriУчебник
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   140
Bog'liq
fayl 1921 20210923

V BOB. YUQORI SIFATLI QUYMA QOTISHMALAR OLISH 
5.1. Plastinkasimon grafitli yuqori sifatli cho‘yan olish 
Yuqori sifatli kulrang cho‗yan olish uchun yaxshilab tayyorlangan, kimyoviy 
tarkibi bo‗yicha navlarga ajratilgan va toza shixta materiallaridan foydalaniladi, bu 
esa vagrankada suyuqlantirishda ayniqsa muhimdir. Mayda va oksidlangan shixta 
yuqori sifatli cho‗yan uchun asos bo‗la olmaydi, cho‗yan yoki po‗lat temir- 
tersaklarining haddan tashqari yirik bo‗laklarini ham ishlatib bo‗lmaydi, chunki ular 
suyuqlanish zonasida suyuqlanmasdan furmagacha yetib boradi va vagranka 
jarayonining borishini buzadi. 
Elektr pechlardagi suyuqlantirishda cho‗yanning talab etilgan temperaturasiga 
erishish va uni kimyoviy tarkibi bo‗yicha (shu jumladan, xossalarini yaxshilaydigan 
va stabillashtiradigan turli qo‗shimchalar kiritish) me‘yoriga yetkazish imkoniyati 
kengayadi. 
Sifati talab darajasida bo‗lgan cho‗yan olish uchun dastlabki shixta 
materiallarini, fluslar, karburizatorlar, kimyoviy tarkibi, temperaturasi, oqartirish 
kattaligi, qattiqligini nazorat qilish ham katta ahamiyatga ega. 
Dastlabki shixta materiallarining sifati ГOCTlarga muvofiq namunalar olib 
hamda namunalarni kimyoviy analiz qilib nazorat qilinadi. Ularning 
xarakteristikalari ГOCTning tegishli shixta materiallariga bo‗lgan talablarini 
qoniqtirishi kerak (V bobga q.). 
Tayyor cho‗yanning kimyoviy tarkibini nazorat qilish yo spektral ekspress- 
analiz yordamida, yo maxsus asboblar, masalan, uglerodni ekspress-analiz qilish 
uchun mo‗ljallangan AH-29 bilan amalga oshiriladi. Kremniyni ТЕДС kattaligi 
bo‗yicha aniqlash mumkin. Eng samaralisi kvantometrdan foydalanishdir. 
Uglerod ekvivalentini cho‗yanning sovish egri chizig‗i bo‗yicha termografik 
metod bilan aniqlash mumkin. Buning uchun suyuq cho‗yan namuna olish uchun 
mo‗ljallangan maxsus qolipga quyiladi. Qolipda sovish egri chizig‗ini qayd 
qiladigan termopara o‗rnatilgan. Likvidus temperaturasining kattaligi va qotish 


293 
temperaturasining intervali bo‗yicha uglerod ekvivalenti aniqlanadi: 
C
e
= 12,8 - 0,0075 t
L
,
(5.1) 
C
e
= 4,28 - 0,0072 Δt
int
.
(5.2) 
Bu formulalar universal emas. Ular faqat modifikatsiyalanmagan cho‗yanlarning 
uglerod ekvivalentlarini aniqlash uchun yaroqlidir. 
Suyuqlantirishda kutiladigan mexanik xossalarning nazoratini namuna 
metallning oqarish kattaligi va qattiqligi bo‗yicha amalga oshirish mumkin. 5.1- 
rasmda oqarish kattaligi va qattiqligini aniqlash uchun mo‗ljallangan namunalar, 
5.1- jadvalda esa kulrang cho‗yanning eng ko‗p tarqalgan markalari uchun oqartirish 
chuqurligi va qattiqligi haqidagi ma‘lumotlar keltirilgan. Suyuq cho‗yanning 
temperaturasi botiriladigan optik pirometrlar va termoparalar yordamida nazorat 
qilinadi. 
5.1- jadval 

Download 4,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish