O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. A. Rasulov, V. A. Grachev

Elektrokimyoviy
kinetikaning asosiy holatlari 
Elementlarning shlak ostida oksidlanish kinetikasi elektrokimyoviy kinetika 
tenglamasiga bo‗ysunadi [5]: 
(
)
(
)
, (2.72) 
bu yerda: i — almashinuv toki; n — stexiometrik koeffitsiyent; F — Faradey soni; i
0
— koeffitsiyent α ning analogi bo‗lgan «nolinchi» almashinuv toki, ya‘ni massa 
ko‗chirish koeffitsiyenti; C
Red
— ionlar qaytarilish shaklining konsentratsiyasi; C
Ox
— ionlar oksidlanish shaklining konsentratsiyasi; 
— sirtiy konsentratsiyalar; α 
va β — ko‗chirish sonlari; υ va υ
p
— potensiallar. 
Shunday qilib, elektrod reaksiyasining tezligi potensialning haqiqiy va 
muvozanat qiymatlari orasidagi ayirmaga bog‗liq. Qutbiylik η deb ataladigan bu 
ayirma jarayonning qaytmovchanlik o‗lchovidir. Qutbiylik qiymati kichik 
bo‗lganda sistema muvozanatga yaqin bo‗ladi va razryad kvaziqaytar o‗tadi. Agar 
qutbiylik qiymati katta bo‗lsa, qaytaruvchi reaksiya tezligini hisobga olmasa bo‗ladi 
va (2.72) tenglamaning o‗ng qismidagi birinchi qo‗shiluvchinigina hisobga olish 
mumkin.

---

118 
II BOB NAZORAT SAVOLLARI 
1. Moddalar tuzilishi, xossalari haqida asosiy tushunchalar va ta‘riflar. 
2. Moddalarning tuzilishi. 
3. Oksidlanish va qaytarilish reaksiyalari deganda nimani tushunasiz? 
4. Termodinamikaning qanaqa qonunlarini bilasiz? 
5. Metallurgik fazalarning tuzilishi. 
6. Shlaklarning tuzilishi va xossalari. 
7. Qattiq fazalar deganda nimalarni tushunasiz? 
8. Gaz fazalarining tarkibi. 
9. Suyuq metall fazasi. 
10. Fazalarning o‘zaro ta‘siri jarayonining mexanizmi. 
11. Diffuziya nima? 
12. Kogeziya, adsorbsiya nima?

---

119