O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika universieti. Qo’qon dalat pedagogika univrsiteti fizika matematika fakulteti fizika va astronomiya 3-kurs 303-guruh talabasi qurbonaliyeva

Elektr energiyasi Bu elektr energiyasining konversiya tezligini belgilaydigan jismoniy miqdor. Masalan, siz bir necha bor eshitgansiz: "shuncha vatt uchun lampochka". Bu lampochkaning ish paytida vaqt birligiga sarf qiladigan kuchi, ya'ni. ma'lum bir tezlikda energiyaning bir turini boshqasiga aylantirish.

Jeneratör kabi elektr energiyasining manbalari, shuningdek, quvvat bilan tavsiflanadi, ammo vaqt birligida ishlab chiqarilgan.

Quvvat bloki - Vatt (belgilanadi V yoki V). Formulalar va hisob-kitoblarda kuch harf bilan ko'rsatilgan P ... AC davrlari uchun atama ishlatiladi To'liq quvvat, birlik - Volt-amper (B A yoki V A), harf bilan belgilanadi S .

Va xulosa haqida Elektr davri... Ushbu sxema elektr tokini o'tkazishga qodir bo'lgan va mos keladigan tarzda ulangan elektr qismlarining to'plamidir.

Ushbu rasmda ko'rganimiz elementar elektr moslamasi (chiroq). Stress ostida U (V) har xil qarshilikka ega bo'lgan o'tkazgichlar va boshqa komponentlar tomonidan quvvat manbai (batareyalar) 4.59 (237 ovoz)

Bugungi uchrashuvda zamonaviy tsivilizatsiyaning ajralmas qismiga aylangan elektr energiyasi haqida gaplashamiz. Elektr bizning hayotimizning barcha sohalarini bosib oldi. Va har bir uyda elektr tokini ishlatadigan maishiy texnika mavjudligi shunchalik tabiiy va ajralmas narsa, biz buni oddiy deb bilamiz.

Shunday qilib, elektr toki haqida asosiy ma'lumotlar bizning o'quvchilarimiz e'tiboriga taqdim etiladi.

Elektr toki nima?

Elektr tokini anglatadi zaryadlangan zarrachalarning yo'naltirilgan harakati. Etarli miqdordagi erkin zaryadlarni o'z ichiga olgan moddalar o'tkazgich deb ataladi. Va simlar bilan bog'langan barcha qurilmalarning yig'indisi elektr davri deb ataladi.

Kundalik hayotda biz elektr o'tkazgichlardan o'tadigan elektr energiyasidan foydalanamiz. Erkin elektronlar ulardagi zaryad tashuvchilar.

Ular odatda atomlar o'rtasida xaotik ravishda shoshilishadi, lekin elektr maydoni ularni ma'lum bir yo'nalishda harakat qilishga majbur qiladi.

Bu qanday sodir bo'ladi

Elektronning elektron oqimini balanddan pastgacha tushayotgan suv oqimi bilan taqqoslash mumkin. Elektr zanjirlarida darajaning rolini potentsial o'ynaydi.

Zanjirda oqim oqishi uchun uning uchida doimiy potentsial farqi saqlanishi kerak, ya'ni. Kuchlanish.

Odatda U harfi bilan belgilanadi va volts (B) bilan o'lchanadi.

Amaldagi kuchlanish tufayli elektronda elektron maydon yo'naltirilgan harakatni ta'minlaydigan elektr maydoni hosil bo'ladi. Kuchlanish qanchalik yuqori bo'lsa, elektr maydoni shunchalik kuchliroq bo'ladi va shuning uchun yo'naltirilgan harakatlanuvchi elektronlar oqimining intensivligi.

Elektr tokining tarqalish tezligi zanjirda elektr maydonini o'rnatish tezligiga teng, ya'ni 300000 km / s, lekin elektronlarning tezligi sekundiga atigi bir necha mm ga etadi.

Odatda oqim yuqori potentsialga ega bo'lgan nuqtadan, ya'ni (+) dan past potentsialli nuqtaga, ya'ni (-) ga o'tishi qabul qilingan. O'chirishdagi kuchlanish akkumulyator kabi oqim manbai bilan ta'minlanadi. Uning oxirida (+) belgisi elektronlarning etishmasligini, ularning ortiqcha (-) belgisini anglatadi, chunki elektronlar salbiy zaryad tashuvchisi hisoblanadi.

Oqim manbai bo'lgan elektron yopilishi bilanoq, elektronlar ortiqcha bo'lgan joydan tok manbai musbat qutbiga qarab shoshiladi. Ularning yo'li simlar, iste'molchilar, o'lchash moslamalari va boshqa elektron elementlardan o'tadi.

E'tibor bering, oqim yo'nalishi elektronlarning harakatlanish yo'nalishiga qarama-qarshi.

Faqat oqim yo'nalishi, olimlarning kelishuvi bilan, metallarda oqimning tabiati o'rnatilishidan oldin aniqlangan.

Elektr tokini tavsiflovchi ba'zi miqdorlar