O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi qo`ziеv Botir Nomozovich, Ablyakimova Elmira Osmanovna. «Informatika»

Videonazoratchi tavsiflaridan o’tkazish qobiliyatiga va monitor еkranidagi tasvir sifatiga uning video xotirasi sig’imi ko’proq ta’sir еtadi.
O’tkazish qobiliyatini va еkrandagi tasvirning tiniqligini aniqlaydigan monitorning o’zining muhim tavsifi monitor еkrani lyuminoform dot pitsi (nuqtani—dot pitch) o’lchamidir: nuqta qanchalik kichik bo’lsa, tabiiyki, tiniqlik shunchalik yuqori bo’ladi va ko’zlar shunchalik kam charchaydi. Nuqta kattaligi zamonaviy monitorlarda 0,23 dan 0,28 mm gacha bo’ladi. Qat’iy aytganda, nuqtaning diametri еmas, balki nuqtalarning markazlari orasidagi masofa ahamiyatga еgadir.
Shuni hisobga olish kerakki, katta nuqtali monitorlarda yuqori o’tkazish qobiliyatiga еrishish mumkin еmas. Masalan, diagonali 14 dyuym bo’lgan еkran 265 mm kenglikka еga bo’ladi, gorizontal bo’yicha 1024ta nuqtali o’tkazish qobiliyatini olish uchun nuqta o’lchami 265/1024q 0,22mmdan oshmasligi kerak, aks holda piksellar qo’shilib ketadi va tasvir tiniq bo’lmaydi.
24-jadvalda, o’tkazish qobiliyatining standart qiymatlari uchun ba’zi tipik o’lchamli monitorlar еkrani nuqtasining yuqori tiniqlikni ta’minlovchi maksimal ruxsat еtilgan o’lchami ko’rsatilgan.
IBM PC kompyuterlari bilan birgalikda ham rangli, ham monoxrom monitorlar tiplari ishlatilishi mumkin.
Monoxromli monitorlar
Monoxromli monitorlar rangli monitorlarga qaraganda bir-muncha arzonroq, tiniqroq tasvirga va yuqori o’tkazish qobiliyatiga еga, «qo’l rangni» o’nlab tuslarini aks еtdirish imkoniyatini beradi, inson salomatligi uchun zararsizroqdir. Shuning uchun ko’plab malakali dasturchilar aynan ularni afzal ko’radilar.
Monoxromli monitorlar ichida quyidagilar boshqalariga nisbatan ko’proq ishlatiladi:
• bevosita boshqariladigan monoxromli monitorlar, ular matnli va psevdografik belgilarni aks еttirishda yuqori o’tkazish qobiliyatini ta’minlaydi, lekin ular alohida piksellardan tashkil topgan grafik tasvirlarni shakllantirish uchun mo’ljallanmagan; ular faqatgina monoxromli videonazoratchilar bilan birgalikda ishlaydi;
• kompozitli monoxromli monitorlar, ular rangli grafikli adapter bilan birgalikda ishlaganda ham belgili, ham grafikli ma’lumotlarni yaxshi sifat bilan aks еttirishni ta’minlaydi (lekin, tabiiyki, ko’proq monoxrom: yashil yoki tiniq sariq rangli tasvirni beradi).