O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi Davlat universiteti Kimyo biologiya fakulteti biologiya yo’nalishi 018-97 guruh talabasi Shomurodova Nilufarningg Bioinformatika fanidan tayyorlagan kursi sh I reja

vakolatli davlat organi hisoblanadi.
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish ixtiyoriy (pulli asosda) va majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olish tarzida amalga oshiriladi.

Qonun 2023 yil 1 yanvardan e’tiboran kuchga kiradi.

XULOSA

Xulosaqilib aytganda mamlakatimizda bu borada ko’plab ishlar amalga oshirilgan, ko’plab bu boradagi qarorlar qabul qilingan qonunan tartibga solinmoqda. Aslida genomning tuzilishi va faoliyatining asosiy prinsiplari to‘liq DNK molekulasi xususiyatlari bilan belgilanadi.

Xromasomalarda genlar bir tekis joylashmagan. Xar bir xromosoma ko‘p va kam gen uchastkalaridan tashkil topgan.Odam genomidagi genlar boshqa oddiy organizmlarga qaraganda ancha ko‘proq. Buning sababi odam genomida alternativ splaysing keng tarqalganligidir. Odam va boshqa sut emizuvchi organizmlar telomerida tandem takrorlar (GGGTTA) ketma-ketlikdan tashkil topgan.
Mikrosatellitlar (yoki oddiy qisqa tandem takrorlar)- DNKdagi 1- 6 juft asos uzunlikdagi takrorlanuvchi fragmentlardir. Mikrosatellitlar nukleotidlar ketma-ketligini yuqori tezlikda o‘zgarishi bilan tavsiflanadi, DNK replikatsiyasi nuqtali mutatsiyada ko‘chib o‘tadi. Mikrosatellitlar minisatellitlar kabi populatsion genetik tekshiruvlarda molekulyar markerlar singari foydalaniladi.
Transpozonlar –organizmda uchraydigan DNK qismi bo‘lib, o‘z joyini o‘zgartirish qobiliyatiga ega. Ular genom doirasidagina ko‘payaa oladi. Transpozonlar “sakrovchi genlar” nomi bilan mashhur, ular genetik mobil elementlarning bir vakili hisoblanadi. Transpozonlar genomning kodlanmaydigan qismiga kiradi. DNK nukleotidlar ketma-ketligi asosida oqsil tarkibidagi aminokislotalar ketma-ketligi haqidagi informatsiyani tashimaydi. Shunga qaramay mobil elementlarning bir qancha sinflari tarkibida fermentlar ketma-ketligi haqidagi ma’lumot bo‘ladi. Bu fementlar transpozon xarakatlanishini transkripsiya va katalizatsiya qiladi. Masalan, DNK transpozonlar va DDP1 - transpozaza , BORS1 va BORS2 fermentlarini kodlaydi.
Yuqoridagi ma’lumotlarni hisobga olgan holda kurs ishimning o’rganilishi kerak bo’lgan boshqa tomonlari ham bor albatta, ammo mavzuning dolzarbligi nuqtai nazaridan kata ahamiyat kasb etadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

1. 
   OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
   
2. 
   Doniger SW, Kim HS, Swain D et al. (August 2008). Pritchard, Jonathan K.. ed. "A Catalog of Neutral and Deleterious Polymorphism in Yeast". PLoS Genet. 4 (8): e1000183. doi:10.1371/journal.pgen.1000183. PMID 18769710. PMC 2515631.
   
3. 
   ↑Mutation rates among RNA viruses, archived from the original on 2013-03-13, qaraldi: 2011-06-27
   
4. 
   ZIYO.NET
   
5. 
   BILIMDON.uz