O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «Atrof muhit himoyasi va ekologiya» kafedrasi



Download 0,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/87
Sana07.12.2020
Hajmi0,59 Mb.
#53067
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   87
Bog'liq
geologiya 1-qism. umumiy geologiya

2.4.Minerallarning  tasnifnomasi.  Minerallar  kimyoviy  tarkibi, 

kristallik  tuzilishi  va  hosil 

bo’lishiga  ko’ra  sinflarga  bo’linadi.  Biz 

qo’yida  kimyoviy  tarkib  bo’yicha  tuzilgan  tasnifnomaga  asoslanib 

mineral sinflarining qisqacha tavsifini beramiz. 

Sof  elementlar. 

Bu sinfga 50 ga yaqin minerallar mansub bo’lib, 

ular Yer po’sti massasining 0,1% ini tashkil qiladi. Keng tarqalgan sof 

tug’ma elementlarga, oltin, qumush, platina, simob, mis, olmos, grafit, 

oltingugurt  va  h.  k.  kiradi.  Ular  tog’  jinsini  hosil  qiluvchi  minerallar 

guruhiga kirmaydi. 

Sulfidlar. 

Bu minerallarning soni 200 ga yaqin va ular Yer po’sti 

massasining  0,15%  ini  tashkil  qiladi.  Ular  asosan  rangli  metall  va 

oltingugurtning birikmalaridir. Bu guruh minerallariga katta solishtirma 

og’irlik,  metalsimon  yaltiroqlik,  nisbatan  yumshoqlik  xususiyatlari 

xosdir.  Sulfidlarga  xos  minerallarga  pirit  (FeS

2

),  xalkopirit  (CuFeS



2

galenit  (PbS), sfalerit  (ZnS)  va  boshqalar  kiradi.  Sulfidlar  rangli  metall 



ma‘danlari hisoblanib, tog’ jinsi hosil qiluvchi minerallarga kirmaydi. 

Galoid  birikmalari.  Bu  sinfga  100  ga  yaqin  mineral  kiradi.  Ular 

xlorli  va  ftorli  vodorod  va  boshqa  kislotalarning  tuzlari  hisoblanadi. 

Birikmalar  kaliy,  natriy,  magniy,  kaltsiy  va  boshqa  metallari  uchraydi. 

Galoid birikmalari yuqori haroratda magmatik eritmalardan pnevmatolit 

va gidrotermal (flyuorit) jarayonlar natijasida va dengiz va ko’l taglarida 

(osh tuzi) hosil 

bo’ladi. 

Galit  (osh  tuzi) 

–  tosh  tuzining  qatlamlari  ko’rinishida  qadimgi 

dengiz va ko’llarda hosil bo’lgan. Bu minerallar bilan birgalikda silvin 

(kaliy tuzi) uchraydi. 

Oksidlar va gidrooksidlar. Bu guruhga kirgan minerallarning soni 

200 ga yaqin va Yer qobig’ining 17% massasini tashkil qiladi. Ularda 

kvarts  guruhi  minerallari  (SiO

2

)  temir  oksidlari  va  gidrooksidlari 



– 

gematit (Fe

2

O

3



), magnetit (FeO

O

3

), limonit (Fe



2

O

5



· nH

2

O) , alyuminiy 



25 



  


Download 0,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish