O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «Atrof muhit himoyasi va ekologiya» kafedrasi


Yer  yuzasidagi  oqar  suvlarning  geologik  faoliyati



Download 0,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/87
Sana07.12.2020
Hajmi0,59 Mb.
#53067
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   87
Bog'liq
geologiya 1-qism. umumiy geologiya

5.3.Yer  yuzasidagi  oqar  suvlarning  geologik  faoliyati. 

Delyuvial  jarayonlar.  Bu  jarayonlar  ayniqsa  tepalik,  jarliklar  va  daryo 

vodiylarining  yonbag’irlarida  keng  ko’lamda  namoyon  bo’ladi.  Yotiq 

30 


55 


  

kattalikka  ega  bo’ladi.  Bunday  turdagi  strukturalar  ma‘lum 

kristallizatsiya  sharoiti  uzoq  vaqt  saqlanib  turganda  hosil 

bo’ladi.  Bu 

strukturalar abissal jinslar uchun xosdir. 

Magmatik jinslarning kimyoviy tarkibi ularning qanday sharoitda 

hosil 

bo’lishidan  qat‘iy  nazar,  magmada  quyidagi  oksidlarning  ya‘ni 



SiO

2

,,  Al



2

O

3



,  Fe

2

O



3

,,  FeO,  MgO,  TiO

2

,  CaO,  Na



2

O,  K


2

O,  H


2

O  ning 


necha foiz miqdorda borligiga qarab aniqlanadi. 

Magma tarkibida kremniyli va alyuminiyli oksidlar ko’p bo’ladi. 

Agar  magma  tarkibida  SiO

2

 



ko’p  bo’lsa,  magma  juda  yopishqoq  va 

quyuq, kam bo’lsa suyuq va harakatchan bo’ladi. Magmatik jinslar o’z 

tarkibidagi SiO

2

 



ning miqdoriga qarab quyidagi guruhlarga bo’linadi: 

1. Nordon jinslar - 65-75% 

2. O’rta jinslar - 52-65% 

3. Asosli jinslar - 40-52% 

4. O’ta asosli jinslar – 40% dan kam. 

Nordon  jinslarda  kremniyli  kislotaning  miqdori 

ko’p,  rangli 

silikatlarning miqdori 3-12% ni tashkil qiladi, och rangga ega. Tarkibida 

kvarts,  ortoklaz,  nordon  plagioklaz,  biotit,  shox  aldamchisi  va  ozgina 

avgit  uchraydi.  Nordon  jinslarga  granit,  granit-porfir,  obsidian,  pemza, 

kvartsli-porfir kiradi. 

O’rta  jinslar  tarkibida  to’q  rangdagi  minerallarga  (  shox 

aldamchisi,  biotit,  avgit)  nisbatan  ko’p  miqdorda  och  rangdagi 

minerallar  uchraydi.  Bu  esa  o’rta jinslarga  och-kulrang  yoki  kulrangni 

beradi. Ochiq rangdagi minerallar ortoklaz, mikroklin, plagioklazlardan 

iborat.  O’rta  jinslarga  sienit,  traxit,  sienit-porfir,  diorit,  andezit, 

porfiritlar kiradi (3-jadval). 

Asosli  jinslardagi  jins  hosil  qiluvchi  minerallarga  piroksenlar 

(avgit),  olivinlar  va  plagioklazlar  (labrador)  kiradi.  Ba‘zida  shox 

aldamchisi  mi

nerali  ham  uchrashi  mumkin.  Asosli  jinslarda  ko’p 

miqdorda  to’q  rangli  minerallarning  mavjudligi  jinslarga  to’q  rangni 

beradi.  To’q  rang  muhitida  plagioklazlarning  kulrang-  qora  donalari 

ajralib  ko’rinib  turadi.  Bu  guruhdagi  tog’  jinslarining  tipik  namunasi 

bo’lib gabbro, bazalt, diabaz jinslari hisoblanadi. 

Magmatik  tog’  jinslari  yer  po’stida  va  yuzida  turli  shakllarda 

yotadi. Intruziv jinslar uchun batolitlar, shtok, fakolit, lakkoli t, tomirlar, 

va  effuziv  jinslar  uchun  yopqich  va  oqim  ko’rinishidagi  shakllar 

xarakterlidir. 


Download 0,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish