O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

 
Xulosa 
 
Quduqlarda favvora davri tugagandan so‘ng gazlift usulida ishlatish uchun 
favvora armaturalaridan foydalaniladi. Bunda maxsus soddalashtirilgan va yengil 
armatura qo‘llaniladi, lekin sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan qiyinchiliklar ochiq 
favvorada xavf tug‘dirmaydi. Ko‘pincha gazlift quduqlaridagi armaturalar quvur 
oralig‘i orqali yoki markaziy quvurlar orqali gaz haydashga moslashtirilgan bo‘ladi. 
Gazlift quduqlarni ishlatish davrida jadal parafin yotqiziqlarni paydo bo‘lishi 
kuzatilsa, armaturaning usti qismi qo‘shimcha lubrikator bilan jihozlanadi va u orqali 
NKQ-ga qirg‘ich kiritiladi, quduqni ishlatish davridagi parafin yotqiziqlari mexanik 
tozalash yo‘li orqali tros yordamida quduqning ichiga tushiriladi. Parafin yotqiziqlari 
bilan ko`rashishda boshqa usullar ham qo‘llaniladi.
 
 
Nazorat savollari 
 
1.
Bosim o`lchovchi asboblarga misol keltiring 
2.
Quduqlarni gazlift usulida ishlatish deb nimaga aytiladi? 
3.
Gazlift quduqlarining jihozlariga misollar keltiring 
 
XVI ma’ruza. QUDUQLARNI GAZLIFT USULIDA QAZIB OLISH
JIHOZLARI 
 
REJA: 
16.1. Kompressorsiz gazlift usuli 
16.2.
Kompressorsiz gazlift usuli 
 
Tayanch iboralar: 
gaz uzatgich, bosim ko’rsatgichi, dinamik sath, suyuqlikni 
ko’tarilishi, armaturа, manifol’d, anomal bosim
.

 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. T.R.Yuldashev, X.Q. Eshkabilov. “Neft va gaz konlari mashina va 
mexanizmlari” Qarshi.: Qashqadaryo kо‘zgusi OAV nashriyoti. –Darslik-2015 yil. 
2. T.R.Yuldashev. “Neft va gaz konlari mashina va jihozlari” Qarshi.: Uslubiy 
qо‘llanma. Qarshi -2015 yil 
 
16.1. Kompressorsiz gazlift usuli 

---

131 
Ishchi agent sifatida neft uyumidagi yuqori qatlam bosimidan yoki siqilgan 
tabiiy gazdan foydalanish mumkin. Bunday usulda neft olishga kompressorsiz gazlift 
usuli deb ataladi. Bunda neftgaz konlarida quduq ichi gazlift usuli qo’llaniladi. 
Quduqqa tabiiy gaz to’g’ridan-to’g’ri qatlamdan kirib keladi va ko’tarib chiqish 
jarayonini amalga oshiradi. Umumiy sxemasi (16.1-rasm)da tasvirlangan. 
Siqilgan gaz quduqdan (1) chiqib, olovli qizdirgich (2) orqali (agar gaz harorati 
25
0
S.dan kichik bo’lsa) o’tadi, kristalli gidrat eriydi, undan keyin gidrosiklonli 
separatorga (3) kiradi. Bu yerda gaz kondensatdan ajraladi va kondensat yig’gichga 
(4) yig’iladi. Quruq gaz infraqizil olovsiz qizdirgichdan (5) o’tib, 30 – 90
0
S gacha 
qizdiriladi va taqsimlash (GRB–gaz taqsimlash batariyasi) (6) batariyasida to’planadi, 
bu erda o’zining bosimida gazlift (7) qudug’iga uzatiladi va neftni tarkibidan gazni 
ajratib olish uchun guruhli gaz (8) ajratgichga yo’naltiriladi. Neft gaz ajratgichdan 
neftli kollektorga, gaz esa – gazbenzin zavodiga (GBZ) yoki iste’molchiga 
jo’natiladi.