O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

 

---

518 
 
 
 
 
GLOSSARIY

---

519 
Glossariy 
Asfalt asosli neft
– eskirgan tasniflardagi termin bo‘lib, barcha neftlar quyidagilarga 
bo‘linadi: 1) A.a neftlar; 2) parafin asosli neftlar; 3) aralashma asosli neftlar. Asfalt 
asosli neftlarga tarkibida parafin kam bo‘lgan, og‘ir smolali neftlarni, asosan naftenli – 
aromatik (xushbuy) neftlarni kiritish mumkin.
Bosim gradiyenti
- suyuqlikning harakat yo‘li uzunligi birligiga (m, km) nisbatan 
bosimning pasayishi. 
Bosim depressiyasi
– a) konni ishlab chiqarishda dinamik qatlam bosimini uning 
boshlang‘ich bosimi (neft uyumini ishlatishdan oldin o‘lchangan qatlam bosimi) ga 
nisbatan pasayishi; b) ishlatilayotgan quduqlar uchun – dinamik qatlam bosimi bilan 
quduq tubidagi bosim orasidagi farq.
Vodorod sulfid (H
2
S)( serovodorod
) – suvda yaxshi eriydigan, hidli, rangsiz yonuvchi 
gaz. 1l vodorod sulfidning O 
o
S va 0,1 MPa bosimdagi og‘irligi 1,538 g-ga teng. Yonish 
issiqligi 2 MJ/m
3
. Juda zaharli. Havoda V.s 0,1% dan oshsa odamni zaharlaydi. Qaynash 
temperaturasi 60 
o
S. Havoda mu’tadil miqdori 0,01 mg/l. V.s 4,3 - 45,5% gacha 
yig‘ilishi portlashi mumkin.
Vodorod sulfidli suvlar
– tarkibida erigan vodorod sulfid miqdori 10 mg/l dan ko‘p 
bo‘lgan suvlar. Sulfidli suvlar cho‘kindi jinslarda ko‘p tarqalgan. Neft, suyuq va qattiq 
bitumlar, shuningdek karbonat angidrid gazlari bilan o`zviy bog‘liq.
Gaz bosim
– gaz molekulalarining issiqlik ta’sirida kengayishidan hosil bo‘lgan bosim. 
Odatda kgs/sm
2
yoki atm (1 atm =1,03 kgs/sm
2
) da ifodalanadi.