O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

Ishning maqsad:
Shtangali chuqurlik nasosining asosiy qismi 
bo’lgan shtangalar turlarini va ishlatilish tartibini o’rganish. 
Nazariy qism 
Tebratma-dastgohga mahkamlangan shtangalar tizmasi, tebranma 
harakatni dastgohdan nasosning harakatlanuvchi qismiga uzatatish 
uchun xizmat qiladi. 
Shtanga, bu diyametri 12, 16, 18, 22, 25 mm bo’lgan ko’ndalang 
kesimi aylana bo’lgan uch qismi bo’rtib chiqqan po’lat sterjin. Shtanga 
uchida ko’ndalang kesimi kvadrat bo’lgan qism mavjud bolib, 

---

498 
mahkamlash va echish uchun kalitga mo’ljallangan bo’ladi. Shtangalar 
o’zaro mufta yordamida biriktiriladi. 
GOST 13877-80 bo’yicha nominal uzunligi 8000 mm bo’lgan 
shtangalar tizmasi ishlab chiqariladi. Tizmalarni mahkamlash uchun 
kerak bo’lgan uzunlikni to’g’ri tanlashni osonlashtirish maqsadida 1000, 
1200, 1500, 2000 va 3000 mm li shtangalar ham ishlab chiqariladi. 
4.1-rasm. Nasos shtangasi 
4.1-jadval 
Shtanga 
Shtanganing 
nominal 
diametri 
(tanasi) d, 
mm 
Shtanganing 
nominal 
diametri 
(tashqi) d, 
mm 
Tayanch 
burt 
diyametri 
D, mm 
Tayanch 
burt 
diyametri 
D
1
, mm 
Shtanga 
boshchasi 
kvadratining 
o’lchami, mm 
L
1 
s 
ShN16 
16 
23,824 
34 
32 
35 
22 
ShN19 
19 
26,999 
38 
37 
35 
27 
ShN122 
22 
30,174 
43 
38 
35 
27 
ShN25 
25 
34,936 
51 
46 
42 
32 
4.2-jadval 
Shtanga 
L
sh
, mm uzunlikdagi shtanga og’irligi (kg da) 
1000 
1200 
1500 
2000 
3000 
8000 
ShN16 
2,07 
2,39 
2,86 
3,65 
5,23 
12,93 
ShN19 
2,89 
3,25 
3,92 
5,03 
7,26 
18,29 
ShN122 
3,71 
4,3 
5,2 
6,7 
9,68 
24,5 
ShN25 
5,17 
5,85 
7,12 
9,08 
12,93 
31,65 
Bir xil o’lchamdagi shtangalarni biriktirish mufta orqali amalga 
oshirilsa, turli xil o’lchamdagi shtangalarni biriktirishda o’tkazuvchi 
mufta orqali amalga oshiriladi. Har qanday muftalar ikki turda ishlab 

---

499 
chiqariladi: kalitga mo’ljallangan joy ochilgan va bu kabi joy mavjud 
bo’lmagan.
Muftalar yuqori chastotali tok kuchi bilan toblangan 40 va 45 
markali po’latlardan tayyorlanadi. Murakkab sharoitlarda ishlatish 
uchun shtangalar 20H2M markali ligerlangan po’latlardan tayyorlanadi. 
Shtanganing bir uchiga mufta qotirilgan holatda, ikkinchi uchi 
ochiq rezbada bo’ladi. Shtanganing ochiq rezbasi va muftasi tiqin yoki 
qopqog’ bilan himoyalanadi. 
Nasos shtangalarini (4.3 – jadval) tayyorlashda quyidagi tur 
markadagi po’latlardan foydalaniladi:
normallashtirilgan va yuqori bosimli tok kuchi ta’sirida qizdirilib 
mustahkamlangan va normallashtirilgan, 40 turidagi po’latdan;