O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

40.8-rasm
. 
Tabiiy gazni tozalash va quritish jihozi
: 
1 –
taqsimlash kamerasi; 
2
–issiqlik almashgichni kojuxi; 
3, 4, 6, 17, 18
- tо‘siqlar; 
5
–
ajratish qurilmasi; 
7
–issiqlik almashgichning quvurlari bog‘lami; 
8
–gidrat hosil qiluvchi 
ingibitorni kiritish tuguni; shtuser: 
9
–sovutilgan gazni chiqarish, 
11, 23
–tozalab 
ajratilgan suyuqlikni chiqarish; 
12
– gazni kiritish uchun, 
21, 22
–past bosimli gazni 
kiritish va chiqarish uchun; 
10, 20
–tozalab ajratilgan suyuqlikni yig‘ish uchun; 
13
–
quvur doskasi; 
14
–oldindan tozalashni ajratish qurilmasi; 
15
- kontakt-ajratish 
qurilmasi; 
16
– absorbentni kiritish tuguni; 
19
- yakuniy tozalashni ajratish qurilmasi
Gaz ajratilgandan keyin gidrat hosil qiluvchi ingibitor bilan aralashtiriladi, kojuxli 
issiqlik almashgichning 2 quvurlar fazosi oralig‘i orqali boruvchi past bosimli sovuq 
gazning uchrashuvchi oqimi bilan sovitish uchun issiqlik almashinuv 7 quvuriga 
uzatiladi. Shtuserdan chiqqan 9 sovitilgan gaz drossellashdan yoki kengaytiruvchi 
mashinadan о‘tadi, keyin esa shtuser 21 orqali jihozga gazni yakuniy tozalash va 
sovuqni utilizatsiya qilish uchun yana qaytadan kiradi. 
 
40.9-rasm
. 
Gazga ishlov berishda qо‘llaniladigan jihozlar
: 
1 -
silindrik korpus; 
2, 3
–gazni olib kelish va olib ketish quvurlari; 
4, 5
–bо‘ylama va 
kо‘ndalang tо‘siqlar; 
6
– massa almashinish yoki ajratish seksiyalari; 
7
- kamera; 
8
– 
segmentli qirqilma; 
9
–bо‘ylama kanal; 
10
- bо‘ylama plastina; 
11
–qо‘shimcha 
kо‘ndalang tо‘siqlar. 
Ajratgichda gidrat hosil qiluvchi ingibitorlarni, tо‘yingan namlikni, kondensatni, 
quvurlar bog‘lamidagi oldindan sovitilgan gazdan keyin va drossellashdan keyingi 
zarralarni oldindan tozalash sodir bо‘ladi. Oldindan tozalangan past bosimli sovuq gaz 
kontakt-ajratish qurilmasiga 15 kirib keladi, u yerda katta yuzada absorbent bilan 

---

364 
kontaktlashadi va absorbentni 16 kiritish tuguni orqali beriladi.Tozalab ajratilgan past 
bosimli sovuq gaz issiqlik almashtirish uchun kojuxli issiqlik almashgichning 2 
quvurlar oralig‘idagi fazo orqali kirib keladi, keyin tozalangan, quritilgan va qizdirilgan 
kо‘rinishda shtuser 22 orqali magistral gaz uzatmasiga yо‘naltiriladi, suyuqlik esa 
shtuser orqali 23 ajralishga olib chiqiladi. 
Samaradorligi - 
ajratish samaradorligiga erishish uchun jihoz kontakt-ajratish qurilmasi 
bilan ta’minlangan bо‘lib, u issiqlik almashgich va past bosimli ajratish qurilmasining oralig‘iga 
о‘rnatilgan hamda hajmiy tо‘rli nasadka kо‘rinishida bajarilgan. 
8. Gazga ishlov berishda qо‘llaniladigan gorizontal jihozlar 
Taklif etilgan jihoz texnologik jihozlarga mansub bо‘lib, gazga ishlov berishda 
gazni suyuqlikdan ajratish, absorbsiya va boshqa jarayonlarni olib borishda qо‘llaniladi 
(14.9-rasm). 
Gazga ishlov berish jihozi quyidagi tartibda ishlaydi
. 
Gaz quvur 2 orqali jihozga kirib keladi va bо‘ylama tо‘siq 4 tagidagi kо‘ndalang 
tо‘siqqa 5 segmentli qirqilma 8 orqali о‘tadi, jihozning bо‘ylama kesimi bо‘ylab bir 
tekis taqsimlanadi, keyin massa almashinish yoki ajratish seksiyasiga 6 kirib keladi. 
Seksiya 6 orqali pastdan yuqoriga о‘tib, quvurcha 12 orqali kirib keladigan absorbent 
bilan kontaktlashadi. Tozalangan gaz massa almashishdan yoki ajratish seksiyasidan 6 
ikki yо‘nalish bо‘yicha chiqadi va kameralar 7 seksiyasiga gazni olib kelish germetik 
tomonidan kirib keladi, u yerdan bо‘ylama kanallar 9 va chiqish quvurchasi 3 orqali 
jihozdan chiqariladi. Jihozning pastki qismidan suyuqlik quvur 13 orqali olib chiqiladi. 
Samaradorligi-
jihozning samarali ishi va ishlab chiqarish kо‘rsatgichi gaz oqimi 
bо‘ylama kesim yuzasi bо‘yicha taqsimlanishni yaxshilash hisobiga erishiladi.