O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI ____________ FAKULTETI _______________ YO’NALISHI __-BOSQICH _____-GURUH TALABASI O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI ____________ FAKULTETI _______________ YO’NALISHI __-BOSQICH _____-GURUH TALABASI XUSHMURODOVA FERUZANING _________________________ FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI Reja:
Zoopsixologiya haqida tushuncha.
Qiyosiy psixologiya usullari.
Zoopsixologiya qiyosiy psixologiyaning asosiy boʻlimi.
Zoopsixologiya, hayvonlar psixologiyasi — psixologiyanint hayvonlar psixikasi, uning namoyon boʻlishi hamda ontogenez va filogenezdagi taraqqiyotini oʻrganadigan boʻlimi. - Zoopsixologiya, hayvonlar psixologiyasi — psixologiyanint hayvonlar psixikasi, uning namoyon boʻlishi hamda ontogenez va filogenezdagi taraqqiyotini oʻrganadigan boʻlimi.
Zoopsixologiya ilmiy izlanishda hayvonlarda ruhiy aks ettirishning asosi va manbai ularning xulq-atvori, "hayvonot amaliyoti" ekanligidan kelib chiqadi.
Ikkinchisining inson amaliyotidan sifat jihatidan farqi shundaki hayvonlar umumiy moslashuvchan ob'ektiv faoliyat darajasida ko'tarilmaydi, esa insonda ob'ektiv faoliyatning eng yuqori, samarali shakli - mehnat hal qiluvchi ahamiyatga ega.
Shu bilan birga, hayvonning fiziologik holati, tajriba o'tkaziladigan tashqi sharoit va umuman, tajriba natijasiga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan barcha muhim omillarni hisobga olish kerak.
Ushbu vazifalar shu tarzda o'rnatiladiki, hayvonning harakatlari bilan o'rganilayotgan aqliy sifat haqida eng aniqlik bilan hukm qilish mumkin.
Xususan, hayvonning xulq-atvorini psixologik tahlil qilish zoopsixolog tomonidan ma'lum muammolarni hal qilish jarayonida tajriba hayvonining harakatlarini batafsil o'rganish orqali amalga oshiriladi.
Zoopsixologik tadqiqotlarda va tabiiy sharoitda hayvonlarning xatti-harakatlarini kuzatishda muhim rol o'ynang.
Bu erda hayvonning xatti-harakatlarida yuz beradigan o'zgarishlarni atrofdagi ba'zi o'zgarishlar bilan kuzatib borish muhimdir.
Bu aqliy faoliyatning tashqi sabablarini ham, ikkinchisining adaptiv funktsiyalarini ham baholashga imkon beradi.
Laboratoriyada ham, dalada ham tadqiqotchining yuqori darajada rivojlangan kuzatuvi uning ishi muvaffaqiyatining eng muhim kafolati hisoblanadi.
Garchi hayvonlarning xatti-harakatlari tuzilishini o'rganish, avvalambor, uning faoliyatini sifat jihatidan baholashni nazarda tutsa-da, zoopsixologik tadqiqotlarda aniq miqdoriy baholash ham katta ahamiyatga ega. Bu hayvonlarning xulq-atvorini va tashqi sharoitlarini (atrof-muhit parametrlari) tavsifiga tegishli. - Garchi hayvonlarning xatti-harakatlari tuzilishini o'rganish, avvalambor, uning faoliyatini sifat jihatidan baholashni nazarda tutsa-da, zoopsixologik tadqiqotlarda aniq miqdoriy baholash ham katta ahamiyatga ega. Bu hayvonlarning xulq-atvorini va tashqi sharoitlarini (atrof-muhit parametrlari) tavsifiga tegishli.
Qiyosiy psixologiya — psixologiya sohasi.
Psixikaning filogenetik (kelib chiqish), ontogenetik (inson umriga oid) holatlar va ularning shakllarini tadqiq qiladi.
Qiyosiy psixologiyada hayvonlar psixologiyasi odamlarniki bilan qiyoslanadi, ularning xulq-atvoridagi oʻxshashliklar va tafovutlarning sabablari tekshiriladi, harakatlantiruvchi biologik va tabiiy kuchlar, ijtimoiy muhitdagi taʼsir oʻtkazuvchi vositalar, omillar aniqlanadi.
Zoopsixologiya Qiyosiy psixologiyaning asosiy boʻlimi (tarkibiy qismi)dan iborat boʻlib, u turli guruhlarga, turlarga mansub hayvonlar, jonivorlar psixikasini, ularning xattiharakatlarini oʻrganadi.
Etologiya — biologik va psixologik jabhalar qorishmasidan iborat boʻlib, hayvonlarning xattiharakatidagi tugʻma (irsiy) alomatlar, mexanizmlar insonniki bilan umumiy negizga ega ekanligini oʻrganuvchi soha.
Qiyosiy psixologiya insonda ongning vujudga kelishi bilan bogʻliq boʻlgan psixologik muammolarni qamrab oladi.
Qiyosiy psixologiya insonda ongning vujudga kelishi bilan bogʻliq boʻlgan psixologik muammolarni qamrab oladi. Shuningdek, u inson xatti-harkatining biologik, ijtimoiy, Turmushda orttirilgan jabhalarini tadqiq etuvchi psixologiya tarmogʻi. - Qiyosiy psixologiya insonda ongning vujudga kelishi bilan bogʻliq boʻlgan psixologik muammolarni qamrab oladi. Shuningdek, u inson xatti-harkatining biologik, ijtimoiy, Turmushda orttirilgan jabhalarini tadqiq etuvchi psixologiya tarmogʻi.
Insonda mehnat faoliyatining vujudga kelishi va takomillashuvi, kishilik jamiyatining rivojlanishi, odamlar orasida oʻzaro munosabat vositasi sifatida nutkning paydo boʻlishi ijtimoiy-psixologik omillar, shart-sharoitlar turkumini tashkil qiladi.
Insonda ongning paydo boʻlishi, rivojlanishi va oʻzini oʻzi anglashini aniqlovchi psixologik omillarni hisobga olish, bola kamoloti toʻgʻrisidagi qonuniyatlarga asoslanish qiyosiy taxdilning mahsulidir.
Zoopsixologik eksperimental tadqiqotlarning o'ziga xos usullari juda xilma-xildir, garchi ularning barchasi, yuqorida aytib o'tilganidek, hayvon uchun ma'lum vazifalarni belgilashga qisqartirilgan.
Bu erda faqat bir necha asosiy usullar mavjud.
- E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
Do'stlaringiz bilan baham: |