O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti pedagogika instetuti «tillar» fakulteti

Geometrik nivelirlashning mohiyati va usullari
.
Ma’lumki, geometrik ishlarda bir nuqtaga nisbatan ikkinchi nuqtaning 
balandligi nivelir va reyka yordamida aniqlanadi. 
Nivelir – gorizontal nivelirlashga moslangan asbobdir. Nivelirga gorizontal 
vizirlash uchun optik truba va bu trubaning vizir o’qini gorizontal holatga keltirish 
uchun adilak o’rnatilgan. Trubaning gorizontal vizirlash nuri reykada ifodalanadi. 
Reyka – santimetrli bo’laklarga bo’lingan va uzunligi 2-4 m bo’lgan taxtadag iborat 

---

1-shakl nivelirlash reykasi 
Geometrik nivelirlashda bir nuqtaga nisbatan ikkinchi nuqtaning balandligi 
oldinga va o’rtadan nivelirlash usullariga bo’linadi. 
Oldindan nivelirlash
.
Opticheskiy nevelir RGK N-32 (3-v-1) 
 

---

 
 
TSifrovoy nivelir ZDL700 GOMAX
komplekt s fiberg lasovoy reykoy 
Nivelir N-3 1 — tsilindricheskiy urovenь, 2 — mushka, 3 — zakrepitelьnыy 
vint, 4 — navodyaщiy vint, 5 — uprugaya plastinka, 6 — pod’yomnыe v

---

 
 
LEICA NA2
 
tochn
ыe opticheskie nivelirы 
ZAMONAVIY NIVELIRLAR TO’G’RISIDA 
UMUMIY MA’LUMOTLAR 
Elektron nivelirlar-hozirgi kunda geodezik asboblarning yangi 
turi xisoblanib, nivelirlash ishlarini sezilarli avtomatlashtirish imkonini tugdirdi. 
Elektron nivelirlarning funktsional imkoniyatlari kengaytirilib, masofa o’lchash 
aniqligini 20 mm gacha oshirishga erishilgan. 
Elektron nivelirlar texnik tavsiflari bo’yicha quyidagilarga bo’linadi:
aniqligi bo’yicha – aniq, 0,7 mm/km yo’lga;
yuqori aniqlikda 0,3 mm/km yo’lga; 
o’lchangan informatsiyani saqlash turiga qarab ichki va tashqi xotirali 
(RSMSIA). 
Dasturli ta’minot quyidagi funktsiyalarni bajarish imkoniyatini ta’minlaydi: 
tekshirish ishlari:
i burchakni aniqlash (qarash nurining adilak o’qiga parallel emasligi); 

---

nivelirlash ishlari-reyka bo’yicha ayrim sanoqlarni va masofalarni aniqlash, 
yo’lni nivelirlash, nivelirlangan yakka yo’lni tenglashtirish;
taxeometrik masalalar-burchakli yo’nalishlarni o’lchash; 
koordinatalar orttirmalarni aniqlash;
nazorat funktsiyalari:
reyka bo’yicha sanoq aniqligi nazorati,
qarash nurini yerdan balandligini nazorati,
bekatda nisbiy balandlikni nazorati,
sektsiyada va bekatda yelkalar farqlari nazorati.
2 –rasmda raqamli DINI niveliri reykasi bilan, 
3- rasmda esa qarash o’qi avtomatik tarzda gorizontal xolga keladigan Ni 
niveliri umumiy ko’rinishlar keltirilgan. 

---

Profil chizish. Profilga loyiha chizig’ini tushirish 
Profilь ma’lum bir yo’nalish bo’yicha joyning vertikal kesmidagi tasviridir. 
Nivelirlash va piketlash jurnallari asosida millimetrli qog’ozga nivelirlangan 
chiziqning bo’ylama profili chiziladi.1 

---

13-mavzu