O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti



Download 1,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/5
Sana07.04.2020
Hajmi1,59 Mb.
#43335
  1   2   3   4   5
Bog'liq
tabiiy gazni tayyorlash tizimlarida qollaniladigan jihozlar va ularga texnik xizmat korsatish


 

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA 



MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 

 

QARSHI  MUHANDISLIK-IQTISODIYOT 

INSTITUTI 

 

Neft va gaz fakulteti 

“Texnologik mashinalar va jihozlar” kafedrasi 

 

 

5320300-“Texnologik mashinalar va jihozlar” bakalavr ta’lim yo’nalishi 

talabasi Xidirov Davron Murod o‘g‘lining 

   

BITIRUV MALAKAVIY ISHI 

 

Mavzu: 

Tabiiy  gazni  tayyorlash  tizimlarida  qo‘llaniladigan  jihozlar  va 

ularga texnik xizmat ko‘rsatish 

  

 

 

 

   Bajaruvchi:                                                              

Xidirov D.M. 

 

 

   Rahbar:                          

 

 

  

         Yuldoshev T.R. 

 

 

«Himoyaga ruxsat etildi» 

“TMJ” kafedrasi mudiri 

_________ prof. T.R.Yuldashev 

imzo                    ilmiy unvoni, F.I.SH. 

«___» __________2018 yil 

«Himoya uchun DAK ga yuborildi» 



Fakultet  dekani : 

_________dots. A.R. Mallayev 

imzo                   ilmiy  unvoni, F.I.SH. 

«___» __________2018 yil 

 

 



 

 

Qarshi - 2018 yil  

 

Mundarija 



Kirish 



I bob. NEFT, GAZ VA  KONDENSATNI TAYYORLASHNI O’RGANISH   

1.1. 


Tabiiy gazlarni qayta ishlashga tayyorlash 

1.2. 


Tabiiy gazni ajratish asosiy texnologik jarayonlar tavsifi 

10 

1.3. 


Suyultirilgan gazlarini fraksiyalarga ajratish texnologik tizimi. 

12 

1.4. 


Qayta 

tiklanmaydigan 

an’anaviy 

energiya 

manbalarining 

chegaralanganligi  va  unga  bog‘liq  global  va  mintaqaviy 

muammolar 

 

12 

1.5. 


Gazsimon fraksiyalarni kondensatsiyasi 

19 

II  bob.  TABIIY  GAZNI  TASHISHGA  TAYYORLASH  USULLARINI 

TANLASH 

 

2.1. 

Har  xil  bosimli  uglevodorod  gazlarning  oqimlarini  nordon 

komponentlardan tozalash 

 

22 

2.2. 

Tabiiy gazni oltingugurtli birikmalar va karbonat angidrit gazidan 

tozalash 

 

23 

2.3. 

Tabiiy gazni seolit yordamida tozalash qurilmasi  



26 

2.4. 

Gazni past haroratli ajratish qurilmasi 



26 

2.5. 

Gazni nordon komponentlardan tozalash usullari va uni amalga 

oshirishda qо‘llaniladigan absorberlar

 

 

32 

2.6. 

Absorbentlar yordamida gazni quritish



 

34 

2.7. 

Gazni adsorbentlar bilan quritish 



38 

2.8. 

Separatorlar va ajratgichlarning maqbul konstruksiyalarini tanlash 



39 

III bob. MEHNAT MUHOFAZASI VA TEXNIKA  XAVFSIZLIGI 

3.1. 

 Portlash-yong‘inni atrof muhitga ta’siri 

 

47 

3.2. 

Texnologik jarayonni xavfsiz olib borishning asosiy qoidalari 

47 

3.3. 

 Jarayonning о‘ ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadigan 

xavfsizlik choralari 

 

51 

 

Xulosa 

53 

 

Foydalanilgan adabiyotlar royxati 

55 

 

Kirish 

Prezidentimiz    Sh.M.Mirziyoyvning  "2018  yilda  iqtisodiyotimizda  tub 

tarkibiy  o‘zgarishlarni  amalga  oshirish,  modernizasiya  va  diversifikasiya 

jarayonlarini  izchil  davom  ettirish  hisobidan  xususiy  mulk  va  xususiy 

tadbirkorlikka  keng  yo‘l  ochib  berish  —  ustuvor  vazifalar"  to‘g‘risidagi 

ma’ruzasida  2018  -2021  yillarda  oliy  ta’lim  muassasalarini  moddiy  -  texnik 

bazasini  modernizasiya  qilish  dasturi  doirasida  qurilish,  kapital  ta’mirlash  va 

jihozlash bo‘yicha  katta  ishlarini amalga oshirilganligi  to‘g‘risida  gapirdi.  Endigi 

navbatda  sohalar  bo‘yicha  sifatli  kadrlarni  tayyorlash  hamda  tayyorlangan 

mutaxassislar  xalqora  talablar  meyorlariga  javob  beraolishligi  to‘g‘risidagi 

fikrlarni o‘z ma’ruzasida keltirgan. 2018 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning 

eng  muhim  ustuvor  yo‘nalishlariga  bag‘ishlangan  ma’ruzasida  neft  va  gaz 

tarmog‘ini  rivojlantirish  bo‘yicha  bir  qator  masalalar  to‘g‘risidagi  vazifalar  ham 

belgilab berilgan [1]. 

Mustaqillikka erishilgandan so‘ng Respublikamiz hayotida ijobiy yangiliklar 

amalga  oshirilmoqda.  Mamlakatimizning  boy  tabiiy  va  ishchi  kuchi  zahiralaridan 

fan  va  texnikaning  so‘ngi  yutuqlariga  tayangan  holda  foydalanib,  yurtimiz 

iqtisodiyotini  va  xalqimizning  farovonligini  yanada  oshirish  bugungi  kunning 

dolzarb masalasi hisoblanadi. 

Jahonning  ko‘plab  mamlakatlari  iqtisodiyotiga  sezilarli  ta’sir  ko‘rsatgan 

global  moliyaviy-iqtisodiy  inqiroz  salbiy  ta’sir  oqibatlarining  oldini  olish  turli 

darajalardagi  ijtimoiy-iqtisodiy  jarayonlarni  amalga  oshirishda  o‘ziga  xos 

izchillikni,  xatti-harakatlarning  har  tomonlama  o‘ylanganligi  va  asoslanganligini, 

tub islohotlarni amalga oshirishning bosqichma-bosqichligini, reja va maqsadlarga 

tomon  harakatdagi  sobitqadamlikni  taqozo  etadi.  So‘nggi  jahon  moliyaviy–

iqtisodiy  krizisining  mamlakatimiz  iqtisodiyotiga  ta‘sirini  inobatga  olgan  holda 

O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  I.A.Karimov  tomonidan  mamlakat 

iqtisodiyotining  izchil  va  barqaror  rivojlanishini  ta‘minlaydigan  har  tomonlama 

asoslangan 

chora-tadbirlar 

ishlab  chiqilgan  bo‘lib,  u  yerishilayotgan 

muvaffaqiyatlarning asosi hisoblanadi. 


 

 



Keyingi  yillarda  iqtisodiyotning  yetakchi  tarmoqlarini  moddernizasiyalash, 

texnik  va  texnologik  jihatdan  qayta  jihozlash  bo‘yicha  faol  investisiya  siyosatini 

olib borishga katta e’tibor berilmoqda.  

Respublikamizda  neftni  qayta  ishlash  bilan  birgalikda  gazni  qayta  ishlash 

sohasiga ham katta e’tibor berildi.  1971 yil dekabrda Muborak gazni qayta ishlash 

zavodi  birinchi  navbati  ishga  tushirildi.  Zavod  asosan  halq  ho‘jaligi  uchun  eng 

arzon      yoqilgi,  tabiiy  gaz  etishtirib  beradi.  Zavodning  dastlabki  quvvati  yiliga  5 

mlrd. m3  gazni qayta ishlashdan boshlangan. 1978-80 yillarda zavodning ikkinchi 

va  uchinchi  navbatlari  ishga  tushirilib,  umumiy  quvvat  yiliga  10  mlrd.  m3  ni 

tashkil etdi. 1984 yil to‘rtinchi navbati ishga tushirildi va umumiy quvvat yiliga 25 

mlrd.  m

3

  ni  tashkil  etdi.  Hozirgi  vaqtda  umumiy  quvvat  yiliga  30  mlrd.  m



3

  ni 


tashkil  etadi.  Muborak  gazni  qayta  ishlash  zavodi  homashyo  manbalari  asosan 

yuqori  oltingugurtli  (4,5-5,0%)  O‘rtabuloq,  Dengizko‘l-Qauzak,  Samantepa 

konlari  va  kam  oltingugurtli  (0,08-0,3%)  Kultak,  Zevarda,  Pamuq,  Alan  gaz 

konlaridir.  Zavodning  asosiy  mahsulotlari  tabiiy  gaz,  tehnik  oltingugurt, 

barqarorlashtirilgan kondensat va suyultirilgan gaz hisoblanadi. 

      Hozirda  Respublikamizda  jahon  sifat  andozalariga  mos  keluvchi  tayyor  neft 

mahsulotlarini  tashqi  tashqi  bozorga  chiqarilayapti.  Ushbu  kabi  eksportbob 

maxsulotlarni  ishlab  chiqarish  uchun  malakali  kadrlar  tayyorlash  muxim  va 

axamiyatli vazifadir.  

  SHо‘rtan  gaz  kimyo  majmuasida  ishlab  chiqarilayotgan  barcha  polietilen 

mahsulotlari ekologik va gigiyenik sertifikatlarga egadir. Zavod maxsulotlariga 2005 

yil Halqaro  ISO-9001 sifat sertifikati berildi. 

Hozirgi vaqtda SHо‘rtan GKM mahsulotlarining 70% i eksportga chiqarilmoqda. 

YA’ni Ovropa mamlakatlari (Italiya, Gollandiya, Polsha, Vengriya, Turkiya), Osiyo 

(Eron, Pokiston, Xitoy), MDH davlatlari(Rossiya, Ukraina, Ozarbayjon, Qirg‘iziston, 

Tojikiston) ga eksport qilinmoqda. 



BMI  mavzusining  asoslanishi  va  uning  dolzarbligi.  “SHо‘rtanneftgaz” 

MCHJga qarashli gaz va gazkondensat konlarining qatlam va ishchi bosimi yildan 

yilga tushib kelmoqda. Konlardan qazib olingan tabiiy gazdan dastlabki tayyorlash 


 

qurilmasida gazkondensat, suv va boshqa mexanik aralashmalarni ajratib olib, gaz 



va  gazkondensatni  bosimini  Past  haroratli  ajratish  qurilmasiga  bosimini  kо‘tarib 

berishda  Siquv  kompressor  stansiyasidan  foydalaniladi.  Siquv  kompressor 

stansiyasining muttasil bir maromda unumli ishlatish muddatini uzaytirish dolzarb 

masalalardan biri hisoblanadi. 

 

BMIning  maqsadi  va  vazifalari.  Siquv  kompressor  stansiyasining  normal 

texnologik  zoyil  meyorida  ishlashiga  ta’sir  qiluvchi  omillarni  aniqlash  va  oldini 

olish. Siquv kompressor stansiyasining ishlashini о‘rganish  va ish unumdorligini 

yaxshilash uchun takliflar ishlab chiqishdan iborat. 

Konlarda neft va gazni tayyorlashning texnologik jarayonlarini tahlili

Neft va gaz manbalaridan foydalanish va uni kompleks tayyorlash qurilmalarining 

ishlatish  samaradorlik ko‘rsatgichlarini oshirish usullarini asoslash.  

Konda  neft,  gaz  va  suvni  tayyorlashda  qo‘llaniladigan  jihozlarning  ish 

samaradorligini baholash va ulardan samarali foydalanishni tadqiqotlash bo‘yicha 

tavsiyalar ishlab chiqiladi. 

 

 BMIdagi  ilmiy  yangiliklari.  “SHо‘rtanneftgaz”  MCHJ  tarmog‘idagi 



amaldagi  SKSsining  ishlatish  jarayoni  tahlil  qilingan,  qurilmalarning  tuzilishi  va 

ishlatish  ketma-ketliklari  asoslangan,  neftli  yо‘ldosh  va  mash’alaga  beriladigan 

gazlarini  utilizatsiya  qilish,  gazdan  foydalanish  va  gazuzatmalariga  haydash 

jarayoni  tadqiqotlangan,  iqtisodiy  samaradorligi    asoslangan  va  SKSsini 

ishlatishdagi nosozliklarni bartaraflash bо‘yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. 

BMIning  nazariy  va  amaliy  ahamiyati.  Zamonoviy  texnologiyalarni 

qo‘llash  asosida  konda  neftni  kompleks  tayyorlash    ishlari  tahlil  qilingan, 

utilizatsiya  jarayonini  olib  borish  bо‘yicha  takliflar  kiritilgan,  nosozliklarni 

bartaraflash bо‘yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.  



BMIning natijalari. Kondagi neftli yо‘ldosh gazlarni va mash’ala gazlarini 

utilizatsiya  qilish  asosida  ekologik  muammolar  hal  qilinadi,  gazdan  ichki 

ehtiyojlarda  foydalaniladi  va  SKSsini  ishlatish  muddatini  oshirish  bо‘yicha 

tavsiyalar ishlab chiqilgan. 



 

 

I bob. NEFT, GAZ VA  KONDENSATNI TAYYORLASHNI O’RGANISH 



1.1.Tabiiy gazlarni qayta ishlashga tayyorlash 

 

Tabiiy  yoqilg‘i  gazlar  metan  qatori  uglevodorotlari  aralashmasini  o‘zida 



namoyon  etadi.  Ayrim  konlardan  chiquvchi  gazlarida  nordon  komponentlar 

(vodorod  sulfid,  uglerod  ikki  oksidi,  azot,  kislorod,  kamchil  gazlar  –  geliy  va 

argon) bo‘ladi, shuningdek, barcha tabiiy gazlarni doimiy hamrohi suv bug‘laridir. 

Tabiiy  gaz  tarkibiga  kiruvchi  uglevodorodlarni  shartli  ravishda  uch 

guruxga bo‘lish mumkin: 

I guruhga metan va etan kiradi, ular quruq gazlar hisoblanib, gazlarda ularning 

miqdori normal sharoitda 60 dan 95 % gacha bo‘ladi. 

II  guruhga  propan,  izobutan  va  n–butan  kiradi.  Bu  uglevodorodlar  normal 

sharoitda gaz ko‘rinishida, oshirilgan bosimlarda ular suyuq holatga o‘tadi. 

III  guruhga  izopentan,  n–pentan,  geksan  va  biroz  yuqori  molekulali 

uglevodorodlar  kiradi.  Ular  normal  sharoitda  suyuq  holatda  bo‘lib,  benzin 

tarkibiga kiradi. 

Gazlarni  qayta  ishlashning  mohiyati  shundaki,  ularni  tarkibidan  nordon 

komponentlar  va  namlikni      yo‘qotish,  so‘ngra  bu  gazlardan    I  va  II  guruh 

uglevodorodlarini ajratishdan iboratdir. 

Ma’lumki  uglevodorod  gazlari  kelib  chiqishiga  ko‘ra  ularni  uch  guruhga 

bo‘lish mumkin: 

1. Tabiiy  gazlar,  mustaqil  hosil  bo‘lgan  bo‘lib  tarkibida    juda  oz  miqdorda 

suyuq uglevodorod saqlagan gazlar; 

2. Yo‘ldosh gazlar, neft bilan birgalikda chiquvchi gazlar

3. Zavod  gazlari,  neftni  qayta  ishlashdagi  destruktiv  jarayonlarda  hosil 

bo‘ladigan gazlar. 

Tabiiy  gazlardan  sanoat korxonalari  va aholi turar  joylarida  yoqilg‘i  sifatida 

keng foydalaniladi, bundan tashqari kimyoviy maxsulotlar ishlab chiqarishda xom 

ashyo bo‘lib xizmat qiladi. Bu maxsulotlar asosan vodorod, atsetilen, formaldegid, 

xloroform va boshqalar. 



 

Yo‘ldosh  gazlar  kommunal  extiyojlar  va  avtotransportlarda  yoqilg‘i  uchun 



qo‘llaniladi,  shuningdek,  piroliz  jarayonlari  uchun  xom  ashyo  sifatida  ham 

foydalaniladi. 

Neft  xom  ashyolarini  qayta  ishlashda  har  bir  destruktiv  jarayonlardan  zavod 

gazlari  hosil  bo‘ladi.  Zavod  gazlari  uglevodorod  tarkibiga  ko‘ra  bir–biridan 

farqlanadi.  Termik  kreking  gazlari  tarkibida  metan  va  boshqa  miqdorda 

to‘yinmagan uglevodorodlarga boy bo‘ladi. Katalitik kreking gazlarida butanlar va 

butilenlar miqdori ko‘pligi bilan xarakterlanadi. 

Tabiiy gazlarni qazib  chiqarish va qayta ishlashda doimo gaz gidratlari hosil 

bo‘ladi. 

Gidrat  hosil  qiluvchi  komponentlar  asosan  tabiiy  gaz  tarkibidagi  yengil 

uglevodorodlar  –  metan,  etan,  propan,  izobutan,  shuningdek,  azot,  uglerod  ikki 

oksidi  va  vodorod  sulfid  hisoblanadi.  Tabiiy  gaz  gidratlari  quyidagi  formulaga 

egadir: 

.

6



;

6

;



6

;

17



;

17

;



8

;

6



2

2

2



2

2

2



2

10

4



2

8

3



2

6

2



2

4

O



H

CO

О

Н

N

О

Н

S

Н

О

Н

Н

С

i

О

Н

Н

С

О

Н

Н

С

О

Н

СН







         Gidratlar  ko‘rishini  –  oq  kristal  moddalar  bo‘lib,  hosil  bo‘lish  sharoitiga 

ko‘ra  muz  yoki  zichlashtirilgan  qorga  o‘xshaydi.  Uglevodorodli  gaz  gidratlarida 

suvli  kristall  panjara  katta  qismi  suyuq  propan  va  izobutan  to‘la  bo‘ladi,  kichik 

qismida esa metan, etan, azot, vodorod sulfid va uglerod ikki oksidi bo‘ladi. 

Gaz gidratlari hosil bo‘lishi kuvurlar va jihozlarda tiqinlar tufayli ko‘ndalang 

kesim yuzasi kichrayishiga olib  keladi.  

Neft  va  gaz  sanoati  korxonalarida  gazlarni  quritish  va  ingibirlashni  turli 

sxema va usullaridan foydalaniladi. Gaz gidratlari hosil bo‘lishiga qarshi kurashda 

ingibirlash    usuli  (gaz  oqimiga  ingibitor  kiritish)  keng  qo‘llaniladi.  Bu  usulning 

mohiyati shundaki, bunda nam gaz oqimiga kiritilgan ingibitor suvda erkin eriydi 

va  natijada  suv  bug‘lari  bosimi  hamda  gidratlar  hosil  bo‘lish  temperaturasi 

pasaytiriladi.  Ingibirlash  hisobiga  gidratlar  hosil  bo‘lish  temperaturasi 

pasaytirilishini Gamershmidt tenglamasi yordamida aniqlash mumkin: 

               Δt = 0,556 K/M ∙ w/100 - w 



 

bu  yerda  Δt-  ma’lum  bosimdagi  gidratlar  hosil  bo‘lishni  pasayish 



temperaturasi, 

0

С;    w-  ingibitor  massa  ulushi,%;  К-o‘zgarmas  (metanol  uchun 



К=2335; glikollar uchun К=4000); М- ingibitor molekulyar massasi. 

 Gidratlar  hosil  bo‘lishiga  qarshi  ingibitorlar  sifatida    metanol    va  gazlarni 

quritishda glikollar keng qo‘llaniladi. Metanol  (СН

3

ОН) – metil spirti bo‘lib, gaz 



oqimiga kiritilganda suv bug‘larini yutadi va ularni past muzlash haroratidagi suvli 

spirt eritmasiga o‘tkazadi.  

Glikollar    ham  suv  bug‘iga  to‘yingandan  keyin  separatorlarda  ajratiladi  va 

so‘ngra qayta tiklanadi.  

Ingibitorlar  sifatida  kalsiy  xlor  (CaCl

2

)  eritmasi  va  litiy  xlor  ham  ko‘p 



qo‘llaniladi.  Gidratlar  hosil  bo‘lishini  oldini  olishni  yanada  samarali  usuli  bu 

gazlarni quritishdir, bunda namlik miqdori keskin kamayadi.  

Sanoatda gaz va siqilgan uglevodorlarning quritishni keng tarqalgan usullari 

mavjud:  

- suyuq yutuvchilar – glikollar (mono, di, tri etil glikollar)  

-  qattiq  yutuvchilar  –  (aktivlangan  alyuminiy  oksidi,  silikagel,  boksitlar) 

sintetik seolitlar va boshqalar. 

Gaz  sanoatida  suyuq  yutuvchilar  yordamida  gazlarni  kuritish  kenga 

qo‘llaniladi.  Gazlarni  quritish  qurilmada  glikollarni  qo‘llash  ikki  ko‘rinishda 

bo‘ladi: gaz oqimiga glikolni purkash va absorbsion . 

 

1.2. Tabiiy gazni ajratish asosiy texnologik jarayonlar tavsifi  

Gazni  qayta  ishlash  zavodlaridagi  asosiy  jarayon  bu  –  benzinsizlashtirish 

jarayoni  hisoblanadi.  Qayta  ishlanadigan  neft  gazini  hajmidan,  bu  gazdagi  zarur 

komponentlarni ajratish darajasiga va boshqa omillarga ko‘ra benzinsizlashtirishni 

to‘rt usuli qo‘llaniladi: 

 Kompressorlash; 

 Past temperaturali kondensatsiya va rektifikatsiya; 

 Absorbsiyalash; 

 Adsorbsiyalash; 


 

Benzinsizlantirishni  kompressorlash  usulida  gazni  siqishga  asoslangan 



bo‘lib,  havoli  va  suvli  sovutkichlarda  sovitiladi.  Bunda  gaz  tarkibidagi  og‘ir 

uglevrdorodlar  va  suv  bug‘lari  kondensatsiyalanadi,  so‘ngra  separatorlarda 

ajratiladi.  Bu  usul  orqali  gazdan  zarur  komponentlardan  yetarli  darajada  ajratish 

imkonini  ta’minlaydi  va  odatda boshqa benzinsizlashtirish  usullari  bilan  birikkan 

holda o‘tkazish talab  etiladi.  

Past temperaturali kondensatsiyalash (PTK) jarayonida siqilgan gaz maxsus 

sovuqagent  (propan,  ammiak)  lar  ishtirokida  to  past  (minusli)  temperaturagacha 

sovitiladi.  Natijada  gazning  katta  qismi  kondensatsiyalanadi.  Uglevodorodli 

kondensat  separatorda  ajratiladi,  so‘ngra  rektidiatsion  kolonna  –  deetanizatorga 

beriladi.  Kolonna  yuqorisidan  metan    va  etan,  pastidan  esa  beqaror  gazsimon 

benzin chiqariladi.  

Past  temperaturali  rektifikatsiyalash  (PTR)  jarayonini  past  temperaturali 

kondensatsiyalash (PTK) dan farqi, ya’ni PTR jarayoni ancha past temperaturada 

boradi  va  rektifikatsion  kolonnaga  ikki  fazali  aralashma:  sovitilgan  va 

uglevodorodli  kondensat  kiritiladi.  Kolonna  yuqorisidan  benzinsizlantirilgan  gaz, 

pastidan esa metansizlantirilgan kondensat chiqariladi, kondensatdan etan ikkinchi 

kolonna – deetanizatorda ajratiladi.  

Benzinsizlantirishni  absorbsiyalash  usuli  suyuq  neft  maxsulotlarida  gaz 

komponentlarining  turli  eruvchanligiga  asoslangan  jarayon  absorberlarda 

o‘tkaziladi.  Absorber  balandligi  bo‘yicha  ko‘ndalang  to‘siqlar–barbotajli 

tarelkalarga  joylashtirilgan.  Gaz  oqimini  pastki  tarelkadan  yuqorigacha 

ko‘tarilishida uning tarkibidagi og‘ir uglevodorolar asta–sekin absorbentga yutiladi 

va  absorber  yuqorisidan  to‘yingan  absorbent  chiqariladi.  To‘yingan  absorbent 

desorbsiyalash orqali desorber yuqorisidan gazli benzin chiqariladi, pastdan qayta 

tiklangan  absorbent  sovitilgan  xolda  absorberga  qaytariladi.  Absorbsiya  jarayoni 

temperaturasi qancha  past bo‘lsa,  absorbentlarni  yutish qobiliyati shuncha  yuqori 

bo‘ladi.  

Benzinsizlantirishni  adsorbsiyalash    usuli  С

3

Н

8



+  yuqori  uglevodorodlar 

miqdori 50 dan 100 g/m

3

 gacha bo‘lgan neft gazlarini qayta ishlashda qo‘llaniladi. 



10 

 

U  adsorbentlar  yuzasiga  bug‘lar  va  gazlarni  yutilishiga  asoslangan.  Adsorbent 



sifatida  odatda        aktivlangan  ko‘mirdan  foydalaniladi.  Bunda  adsorbent  gazdagi 

og‘ir  uglevodorodlar  asta–sekinlik  bilan  to‘yinadi.  Yutilgan  uglevodorodlarni 

xaydash va adsorbentni qayta tiklash uchun o‘ta qizdirilgan suv bug‘i bilan ishlov 

beriladi.  Adsorbentdan  xaydalgan  suv  va  uglevodorod  bug‘lari  aralashmasi 

sovitiladi  va  kondensatsiyalanadi  hamda  olingan  beqaror  benzin  osongina  suvdan 

ajratiladi.   Adsorbsiyalash  jarayonlari qo‘llanilishidagi kamchiligi ularning davriy 

ishlashidir.  

 

1.3. Suyultirilgan gazlarini fraksiyalarga ajratish texnologik tizimi. 

Jarayonni  amalga    oshirishdan  maqsad,  neftni  qayta  ishlashda  chikayotgan 

gaz  tarkibidagi  yengil  uglevodorodlarni  aloxida  komponent  holida    ajratib    olish  

yoki  yuqori  tozalikdagi uglevodorod fraksiyasini ajratib olish. 

Jarayon uchun  xom  ashyo va olinadigan maxsulotlar.  Jarayonga xom ashyo 

sifatida  neftni  qayta  ishlash  tizimlaridan  ajralib    chikayotgan  gaz    fraksiyalari  

yoki    stabilizatsion  kolonnalarda  ajratib  olinayotgan  yengil  uchuvchi  

fraksiyalardan  tashkil  topgan  suyuqlik fazasi beriladi. 

Tuyingan gazlarni fraksiyaga ajratishda quyidagi maxsulotlar olinadi: 

1. 

Etan  fraksiyasi  -  piroliz  jarayoni  uchun  xom  ashyo    va    moylarni 



deparafinatsiya qilishda sovituvchi agent sifatida qo‘llaniladi; 

2. 


Propan  fraksiyasi  -  piroliz  jarayoni  uchun  xom  ashyo,  yoqilg‘i  yoki 

sovituvchi agent sifatida qo‘llaniladi; 

 


Download 1,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish