O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshidavlatuniversitetining pedagogika instituti

DASTURIY SAVOLNOMA 
 
1.
Sharq xalqlari ma’naviyati rivojlanishining retrospektiv asoslari va о‘ziga xos xususiyatlari 
2.
Sharq ma’naviyati tushunchasi.
3.
Sharq ma’naviyati rivojining davrlashtirish tamoyillari 
4.
Qadimgi Sharq ma’naviyati, Uyg‘onish davri Sharq ma’naviyati, О‘rta asr Sharq 
ma’naviyati 
5.
Yangi davr va hozirgi zamon Sharq ma’naviyati.
6.
Sharq ma’naviyati rivojiga ta’sir kо‘rastgan obyektiv va subyektiv omillar.
7.
Sharq ma’naviyati rivojining asosiy yо‘nalishlari.
8.
Sharq ma’naviyati rivojining о‘ziga xos xususiyatlari. 
9.
Qadimgi Sharq ma’naviyati shakllanishida asotiriy tafakkur, diniy-mifologik tasavvur va 
urf-odatlar, xalq og‘zaki ijodi va dostonchilikning roli
10.
Sharq ma’naviyati shakllanishida asotiriy tafakkur.
11.
Sharq ma’naviyati shakllanishida diniy mifologik tasavvurlar va urf odatlar.
12.
Markaziy Osiyo xalqlarining qadimgi mif va afsonalari. Markaziy Osiyoda yaratilgan 
qadim yozma adabiyotlar va ularda ma’naviyat masalalari. 
13.
Xalq og‘zaki ijodi va dostonchilikning Sharq ma’naviyati shakllanishiga ta’siri. 
14.
Qadimgi Misr, Shumer va Bobil ma’naviy hayotida diniy va tabiiy ilmiy qarashlar 
uyg‘unligi. Qadimgi hind xalqlari ma’naviyati rivojida Vedalarning о‘rni. 
15.
Qadimgi turkiy bitiklarda ma’naviyat masalalari 
16.
Turkiy xalqlar ma’naviy dunyosi. 
17.
Toshbitiklar va yagona tangriga e’tiqodning inson ma’naviyatiga ta’siri. Kultegin, Bilga 
hoqon, Tо‘nyuquq, Ungin bitik toshlariga bitilgan hikmatlarning Markaziy Osiyo xalqlari 
ma’naviyatiga ta’siri. 
18.
Urxо‘n-Enasoy, Kul-Tegin va Bilka-Qoon yodgorliklari О‘rta asr ma’naviyatining tarkibiy 
qismi sifatida.
19.
Qadimgi Sharq va Antik davr falsafiy ta’limotlarining ma’naviyat rivojidagi о‘rni 
20.
Sharq qadimiy madaniyat о‘chog‘i. Ilk antik davr yunon ma’naviyatining g‘oyaviy asoslari. 
21.
Ilk antik davr ma’naviyati rivojida Milet maktabi nomayondalari, Geraklit, Pifagor 
ta’limotlarining о‘ziga xos xususiyatlari. 
22.
Antik davrning klassik faaylasuflari Aflotun, Arastu, Suqrot va Demokrit Epikur 
ta’limotlarida ma’naviyat masalalari. 
23.
Sharq ma’naviyatining Ovrupoga ta’siri.
24.
Ellinizm va Sharq xalqlari ma’naviyati 
25.
Qadimgi dunyo tarixida Aleksandr va uning vorislari joriy etishga intilgan iqtisodiy va 
siyosiy birlik. 
26.
Ellinizm davrida grek madaniyatining Aleksandr bosib olgan mamlakatlar - Yaqin Sharq, 
Shimoliy Afrika, Kichik Osiyo, Markaziy Osiyo, Eron va Hindiston xalqlari ma’naviyatiga 
ta’siri.
27.
О‘rta asrlar hind xalqlari ma’naviyati rivojida diniy ta’limotlarning roli 
28.
Hinduizm ta’limotining Hindiston ma’naviy hayotida tutgan о‘rni.
29.
Vedanta falsafiy maktabi va uning hind xalqlari ma’naviyati rivojiga ta’siri. 
30.
О‘rta asrlar xitoy xalqlari ma’naviyatida Konfusiy va daosizm ta’limotlarining ahamiyati 
31.
Konfusiy ta’limoti, unda insonning axloqiy fazilatlari va ma’naviy kamoloti 
haqidagi masalalarning yoritilishi. 
32.
Konfusiychilik ta’limotining xitoy ma’naviy hayotida tutgan о‘rni. Daosizm ta’limoti va 
uning muhim xususiyatlari. 
33.
Markaziy Osiyoda IX-XII asrlarda ma’naviyat rivoji 
34.
IX-XII asrlarda Markaziy Osiyodagi ijtimoiy-siyosiy hayot. 
35.
Arab xalifaligi, arab-musulmon falsafasi va uning ma’naviyat rivojiga ta’siri. 

---

141 
36.
Markaziy Osiyo xalqlari ma’naviyati rivojida diniy va ilmiy qarashlar uyg‘unligi. 
37.
IX-XII asrlarda Markaziy Osiyoda iqtisodiy –ijtimoiy siyosiy munosabatlar va madaniy 
hayot 
38.
Sharq Uyg‘onish davri ma’naviyatining о‘ziga xos xususiyatlari va uning ma’naviyat 
yuksalishidagi о‘rni. 
39.
О‘rta asr Sharq allomalari va mutafakkirlarining ma’naviy-axloqiy qarashlari 
40.
Muhammad Muso al-Xorazmiy, Axmad al-Farg‘oniy, Abu Bakr Muhammad Zakariyo ar-
Roziy, Abu Nasr Forobiy, Abu Ali Ibn Sino, Umar Xayyomning axloqiy qarashlari.
Tasavvuf g‘oyalarining Sharq ma’naviyatining rivojidagi hissasi.
41.
Imom Abu Xamid G‘azzoliy asarlarida ma’naviyat nazariyasining bevosita shakllantirilishi 
va yangicha tamoyillarning namoyon bо‘lishi.
42.
О‘rta asrlar Sharq allomalari va mutafakkirlarining ma’naviyatimiz taraqqiyotiga qо‘shgan 
xissasi, ularning zamonaviy sivilizatsiya rivojidagi roli va ahamiyati. 
43.
Amir Temur va temuriylar davrida ma’naviyat va ma’naviy hayot
44.
Markaziy Osiyoda XVI-XIX asrlarda ma’naviy hayot 
45.
XVI-XIX asrlarda Markaziy Osiyoda ma’naviyatning inqirozi va uning sabablari.
Temuriylardan keyingi ijtimoiy jarayonlar.
46.
Jadidchilik harakatida ma’naviyat va ma’rifat g‘oyalari 
47.
Jadidchilik va uning g‘oyaviy-siyosiy yо‘li. Markaziy Osiyoda jadidchilikning paydo 
bо‘lishidagi tarixiy shart-sharoitlar.
48.
Jadidchilikning shakllanish bosqichlari. Jadidlar kurashining g‘oyaviy asoslari. Jadidchilik 
harakatining nazariy asoschilari va maqsadlari.
49.
Jadidchilikning ma’naviy merosi va uni hozirgi kunda о‘rganilishi. 
50.
О‘rta asr G‘arb falsafasida ma’naviyat masalalarining о‘ziga xos xususiyatlari. 
51.
G‘arb ma’naviyatining shakllanishi va ravnaqida Sharq, arab ma’naviyatining о‘rni va 
roli.
52.
G‘arbiy Yevropada diniy mafkuraning hukmron mafkuraga aylanishi.
53.
Jamiyat va ma’naviy hayot Yevropada dunyoviy qarashlarning shakllana boshlanishi. 
54.
Yevropa uyg‘onish davri ma’naviyati 
55.
Uyg‘onish davri va uning о‘ziga xos jihatlari.
56.
XVII asr fransuz ma’rifatparvarligi va ma’naviyat rivoji 
57.
Sharq va G‘arb madaniy-ma’naviy aloqalarining ijtimoiy-tarixiy bosqichlari 
58.
Buyuk Ipak yо‘lining ma’naviy-ma’rifiy munosabatlardagi о‘rni 
59.
Buyuk ipak yо‘lining paydo bо‘lishidagi tarixiy sharoit.
60.
О‘rta asrlarda Sharq va G‘arb xalqlari ma’naviyatining о‘zaro ta’siri 
61.
Islom dinining Markaziy Osiyoda keng tarqalishi va Sharq mamlakatlari ma’naviy 
qadriyatlarning integratsiyasi. 
62.
Islom dunyosiga dunyoviy falsafaning kirib kelishi va Arastu ta’limotining qayta tiklanishi.
63.
Hozirgi davrda G‘arb va Sharq xalqlari ma’naviyatini uyg‘unlashtirish muammolari 

---