O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

 
3. Sinfdan tashqari ishning ommavii formalari 
Sinfdan tashkari ishning bu barcha formalari kuplab o’quvchilarni jalb qilishga imkon 
beradi. Tajriba sinfdan tashkari ishning ommaviy formalari yO’qsak darajada samarali 
ekanligini tasdikladi. Ular o’quvchilarning xozirgi zamon ishlab chikarishi asoslari 
tugrisidagi tasavvurini kengaytirish, ularni turli kasblar bilan tanishtirish imkonini beradi va 
xokazo. Lekin, afsuski ular o’quvchilarni foydali mexnatga, bevosita ijodiy faoliyatga jalb 
kila olmaydi. Shuning uchun o’quvchilar, masalan, tematik kechalarda, sinfdan tashkari 
ishning boshka formalarida katnashish bilan birga biror boshka tugarak ishida xam 
katnashsalar, maksadga muvofik buladi. Ba’zi xollarda uz-uzidan shunday bulib xam koladi. 
Chunonchi tugarak a’zolari tomonidan uz ishlarini namoyish kiladigan kurgazmalar tashkil 
kilinadi. 
Kurgazmaga kup maktablarda e’tibor bilan karaladi. Kurgazmalar doimiy va 
vaktincha buladi. Lekin kurgazmalar doimiy bulgani ma’kulrok. Bunday kurgazmalarda 
o’quvchilar yasagan buyumlar yillar davomida yirib boriladi. Ayrim maktablarda xar bir
o’quvchininguzi xakida biror esdalik koldirishi xatto an’anaga aylangan. Bunday esdalik 
fakat texnik mexnatgagina emas, balki kishlok, xujaligiga va maishiy xizmatga oid bulishi 
xam mumkin. Kurgazma tugarak a’zolari uchun muxim stimul, sinfdan tashkari ishda 
k,atnashishga targib qilishning samarali vositasi xisoblanadi. Kupincha, yaxshi kurgazmalar 
butun maktabning iftixori buladi, Kurgazma koshida ekskursovodlar gruppasi tashkil kilinib, 
ular mexmonlarga xizmat kursatadi, kuyi sinf o’quvchilari bilan ish olib boradi. 
Kurgazmalarda tugaraklar kupi utkazilib, bunda xar bir tugarak uzining ish natijalarini 
jamoat xO’qmiga xavola kiladi. 
O’quvchilarni ishlab chikarish brigadalarida siesiy-tarbiyaviy, madaniy-ommaviy 
ishga va sport ishiga katta axamiyat beriladi. Bunga o’quvchilarning uzini uzi boshkarishi 
katta imkoniyat yaratadi. O’quvchilar brigadasining umumiy majlisi kuyidagi eng muxim 
masalalarni xal etadi: ishning O’quv-ishlab chikarish planini muxokama kiladi va uni 
bajarish yullarini belgilaydi: zvenolarning va umuman brigadaning sosialistik musobakasi 
shartlarini tasdiklaydi; brigada a’zolarining intizomi va turmushiga oid, sosialistik mulkni 
muxofaza qilishga oid masalalarni kurib chikadi va brigada a’zoligiga kabul qilish, brigada 
a’zolarini rarbatlantirish xamda jazolash tugrisidagi masalani xal etadi; ishlab topilgan 
mablagdan brigadaning ijtimoiy fondiga kancha mablag ajratish kerakligini belgilaydi; bir 
yillik ish yakunlarini chikaradi.