|
9 - rasm. To'siqlarning hisobiy o'lchamini aniqlash
Hozirgi davrdagi qurilayotgan turar joy binolarining 1 m
2
tashqi to'siq
I'uzasidan 3 m
3
havoni chiqarish lozim bo'lsa, bu havo tabiiy holda ven-lilyatsiya
hisobiga qurilish konstruksiyalarining zich bo'lmagan qismlari-ian, panel
binolarning panellar choklarini to'ldiradigan beton qorish-nalarining oralig'idan
kelayotgan havo bilan to'ldiriladi.
Binoda balandlik bo'yicha gravitatsion havo bosimi evaziga hosil bo'lgan
neytral zonaning pastki qismida infiltratsiya vositasida sovuq tiavo xonaga kirib
kelsa, neytral zonaning ustki qismidan issiq havo tashqariga sarf bo'ladi.
Neytral zona xonadagi pol yuzidagi taxminan 2 metr balandlikdan o'tib, bu
balandlik chegarasidagi maydon ishchi zona deb ham ataladi. Lekin neytral
zonaning balandligi xona ichidagi havoning o'rtacha haroratiga, shamol tezligiga
ham bog'liq holda o'zgarib turadi.
Qo'sh romli deraza bilan qurilgan va havo almashtirish uskunasi
o'rnatilmagan turar-joy, jamoat va yordamchi ko'p qavatli binolarning 3-dan 8-
34
qavati uchun infiltratsion havoni isitish uchun sarf bo'lgan issiqlik miqdori har bir
xona uchun alohida hisoblanadi.
Sanoat binolari uchun infiltratsiya orqali havo asosan eshik, deraza, fonar
(torn usti derazasi) va darvoza tirqishlaridan kirib, uning miqdori bu tirqishlaming
kengligi, uzunligi, shamol tezligi va ichki-tashqi havo zichliklarining farqiga
bog'liqdir.
Tirqishlardan kirib kelayotgan infiltratsion havoning miqdorini (G, kg/soat)
va uni isitish uchun sarf bo'ladigan issiqlik (Q, Вт) miqdorini quyidagi formulalar
yordamida aniqlaymiz:
G = ∑(g·l·a)
Q = Gc
h
(t
t
– t
m
) / 3600,
bunda: g - 1 metr uzunlikdagj tirqishdan bir soat ichida eng sovuq 3 oy
muddat ichidagi o'rtacha shamol tezligida kirayotgan havo miqdori, kg/(soat·m);
1 - tirqishning uzunligi, m;
a - tuzatuvchi koeffitsiyent, deraza va tom usti derazasi (fonar) gardishi
uchun 0, 5, darvoza va eshiklar uchun 2;
c
h
- havoning issiqlik sig'imi, kDj/kg ·grad.
c
h
= 1 kDj/kg·grad;
t
t
- xonadan chiqib ketayotgan havoning harorati;
O'rtacha harorat quyidagi formula yordamida hisoblanadi;
t
o’rt
=(t
i.z.
+ t
yuq.z
)/2
bunda: t
i.z
- ishchi zona harorati;
t
yuq.z
- yuqori zona harorati;
t
yuq.z
=t
i.z.
+3
Bundan:
t
yuq.z
=t
i.z.
+ Δ(h – 2) yoki t
yuq.z
=t
i.z.
+3
bu yerda: h - binoning to'liq balandhgi; m.
Δ - harorat gradiyenti bo'lib, sanoat binolari uchun 0, 5*1, 2 grad/m.
t
m
- tashqi havoning hisobiy harorati.
35
Sanoat binolari uchun infiltratsiya orqali kiradigan sovuq havoni isitish
uchun sarf bo'lgan issiqlik umumiy issiqlik miqdorining 30-40 foizini tashkil etadi.
Binolarning tashqi va ichki harorati orasidagi farq 1 gradus bo'lganda sarf
bo'lgan issiqlik miqdorining issiqlik qurilmalari o'rnatilgan binoning hajmiga
nisbati binoning solishtirma issiqlik tavsifnomasi deb ataladi.
Binoning solishtirma issiqlik tavsifnomasi quyidagi formula yordamida
bilan aniqlanadi:
q
s.i.t.
= Q
um
/ V
k
(t
i
– t
m
), Vt/m
3
·grad.
Solishtirma issiqlik sig'imining tavsifnoma kattaligi ko'p omillarga bog'liq.
Jumladan, binoning geometrik shakli, qavatlari soni, oynavandlik darajasi,
issiqlikni qay darajada saqlash uslublariga bog'liq bo'lib, binoning bir xil
maqsadda, bir xil hajmda ko'rilsada, tarhi va tashqi o'lchamlariga qarab o'zgarishi
mumkin.
Ko'p hollarda issiqhk qurilmalari va issiqlikning quvvatini, yonilg'ining
miqdorini aniqlash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:
q = q
s.i.t.
V (t
i
– t
m
) a
bunda: a - tuzatma koeffitsiyent bo'lib, binoning qaysi iqlim sharoitida
qayerda qurilganini ko'rsatadi
Barcha isitish asboblari issiqlik berish uslubi jihatidan uch guruhga bo'linadi:
1. Radiatsion asboblar. Ular umumiy berilgan issiqlikdan 50 foizni issiqlik
nurlanish orqali beradi (shiftga o'rnatilgan isitish panellari va issiqlik
nurlantiruvchi asboblar).
2. Konvektiv-radiatsion
asboblar. Ular umumiy issiqlik miqdoridan 50 foizdan, 75
foizgachasini konveksiya orqali beradi (seksiyah cho'yan, panell va tekis
quvurlardan yasalgan asboblar).
3. Konvektiv asboblar. Bular umumiy issiqlik miqdoridan 75 foizni konveksiya
yordamida beradi (konvektorlar va cho'yan qovurg'ali qu-vurdan iborat asboblar).
Issiqlik ta'minotida issiqlikka bo'lgan talabni yiriklashtirilgan ko'rsatkichlar
yordamida aniqlash mumkin.
I. Isitish uchun issiqlik miqdorini aniqlash. Alohida binolar uchun:
36
Q
i
= q
i
V(T
i
–T
is.h.
)α,
Vt
bu yerda
q
i
—
binoning solishtirma isitish tavsifi. Adabiyotlarda
Т
is.h
=
-30°
uchun
qi
qiymatlari berilgan;
V —
binoning tashqi o'lchami bo'yicha olingan hajmi,
m
3
;
T
i
. —
bino ichidagi havoning harorati, grad;
T
is.h
— isitish uchun hisobiy tashqi
harorat, °C;
a
— tashqi havoning harorati boshqa qiymatga ega bo'lgan iqlim sharoitlari
uchun tuzatish koeffitsiyenti.
Quyosh nurlanishini hisobga olsak, issiqlik miqdori quyidagi formuladan
aniqlanadi.
Q
1
=(1+μ) q
i
V(T
i
–T
is.h.
)α,
Vt
bu yerda
μ
— quyosh nurlanishini hisobga oluvchi koeffitsiyent.
Issiq suv uchun issiqlikning haftalik o'rtacha sarfi.
3) alohida binolar uchun
Q
o’rt.h
is
=a·m·c·(t
is
-t
sov
)/n,
Vt,
bu yerda
a
— turar joylarda bir kishiga issiq suv sarfining me'yori;
m —
aholi soni;
с
— suvning issiqlik sig'imi, 4,19 kJ/kg · grad;
n
— issiq suv ta'minotiga issiqlik berilish davomiyligi, soat/sutka;
t
is
va
t
sov
—
issiq va sovuq suv harorati.
Bir kecha-kunduzda issiq suv bilan ta'minlash uchun o'rtacha issiqlik sarfi
Q
o’rt.k
is
= k
h
Q
o’rt.h
is
, Vt,
bu yerda
к
h
— issiqlik sarfining hafta davomidagi notekislik koeffitsiyenti.
Issiq suv ta'minoti uchun o'rtacha issiqlikning bir soat davomidagi sarfi
Q
o’rt.k
is
=k
kun
k
h
Q
o’rt.h
is
, Vt,
bu yerda bir kecha-kunduz davomida
k
kun
— issiqlikning notekis sarflanish
koeffitsiyenti.
Turar joy va jamoat binolarini isitishga sarilanadigan issiqlik miqdori
Q
0
max
=q
0
A(1 + k),
Vt
37
bu yerda
q
0
—
turar joy binolarini isitish uchun sarilanadigan maksimal
issiqlik oqimi;
A —
turar joy binolarida yashash maydoni sathi, m
2
;
к —
binoni isitish uchun sarilanayotgan issiqlik sarfining koeffitsiyenti,
к =
0,25.
q
0
—
katta ahamiyatga ega, uning qiymati asosan iqlim sharoitiga ko'ra
belgilanadi.
3.2.
Do'stlaringiz bilan baham: |
