О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti о‘zbek tili о‘qitishning amaliy metodikasi

 
Zid ma‘noli so’zlar 
1-topshiriq. 1-ish. 
Maqollarni o’qing, ma‘nolarini sharhlang. Maqollarda 
qo’llanilgan zid ma‘noli so’zlar juftini ko’chirib yozing. 
1. Yaxshidan bog’ qoladi, yomondan dog’. 2. Do’st achitib gapirar, dushman 
kuldirib. 3. Yaxshiga yondash, yomolndan qoch. 4. Yaxshi otga bir qamchi, yomon otga 
ming qamchi. 
2-ish. 
Zid ma‘noli so’zlarning ma‘nodoshlarini toping, ular ishtirokida gaplar tuzing. 
2-topshiriq. 1-ish. 
Berilgan zid ma‘noli so’zlarni qatnashtirib zid ma‘noli so’z 
birikmalari hosil qiling: katta-kichik, baland-past, yuqori-past, bahaybat-mitti, issiq-sovuq, 
jazirama-qahraton... 
Namuna:
katta xonadon – kichik xonadon, baland bino – past bino... 
2-ish. 
Hosil bo’lgan so’z birikmalarini qatnashtirib gaplar tuzing. 
Namuna: 
katta xonadon – kichik xonadon. Adhamjon katta xonadonga o’sgan 
bo’lsa ham, ko’ngli to’q yigit edi. Do’stmuhammadlar oilasi qishloqning kichik xonadonlari 
qatoriga kiradi. 
3-topshiriq. 
Berilgan zid ma‘noli so’zlarni tarkibiy qismlarga ajrating. Zidlik 
ma‘nosini hosil qiluvchi qismni sharҳhang: unumli-unumsiz, mashaqqatli-mashaqqatsiz, 
serhosil-kamhosil, badavlat-davlatsiz, savlatli-savlatsiz. 
4-topshiriq. 
Matnda ajratib ko’rsatilgan so’zlarga zid ma‘noli so’zlar toping, 
ularning lug’aviy ma‘nolarini sharhlang. 
1. Oqshom... borliq oq dengiz 
 
 
To’lqinsiz
 uxlar... 
 
 
Yulduz go’yo oltin qiz,
 
 
Jimlikni tinglar. (H. Olimjon) 
 
 
2. Siyoh soching, voh, zimiston parixon, 
 
 
Zimistondan 
jon ichra jon parishon. 
 
 
Jonim debon tong qator tong parishon, 
 
 
Tong-ku 
otar
, men-chi – hayron parishon. (O’. Xidir) 

---

 
 
3. Jilmayar oppoq tilak 
 
 
Enamning qaroғidan, 
 
 
Sochga eshar jamalak -
 
 
Baraka chanog’idan. (H. Shodmon)