О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti о‘zbek tili о‘qitishning amaliy metodikasi

10-topshiriq. 1-ish. 
Qaratqichli birikmalarning quyidagi shakllariga misollar toping: 
A) ot+qaratqich – ot+egalik;
B) ot+qaratqich – ot+0; 
D) ot+0 – ot+egalik; 
Ye) ot+0 – ot+0. 
2-ish.
Hosil bo’lgan birikmalar ishtirokida gaplar tuzing. 
11-topshiriq. 1-ish.
Berilgan atoqli otlarga kasb, unvon, amal bildiruvchi so’zlarni 
qo’shib so’z birikmalari hosil qiling: Abdulla Oripov, Odlil Yoqubov, Sobir Rahimov, 
Habib Abdullaev. 
2-ish. 
So’z birikmalarini qatnashtirib gaplar tuzing. 
12-topshiriq.
Ravish, sifatdosh, modal va taqlid so’zlarni sifatlovchi aniqlovchi 
vazifasida keltirib gaplar tuzing. 
Uyushiq bo’lakli gaplar 
1-topshiriq. 
Nuqtalar o’rniga movofiq keluvchi so’zlarni qo’yib gaplarni 
shakllantiring. 
1. Bahorda ..., ..., ... ko’chatlarini ekdik. 2. Bog’imizda ..., ..., ...lar g’arq pishdi. 3. 
Musobaqada ..., ..., ...lar g’olib bo’lishdi. 
2-topshiriq. 
Berilgan maqolning mazmunini sharhlang, unda qo’llanilgan uyushiq 
bo’laklarni aniqlang: O’roqda yo’q, mashoqda yo’q, xirmonda hozir. 
3-topshiriq
. Sheriy matndan uyushiq bo’laklarni aniqlab, qaysi hokim bo’lakka 
bog’langanini ayting. Gapning qaysi bo’lagi uyushganini sharhlang. 
Dars beraman diniy Haqdan, “Qur‘on”dan, 
Qasos, imon, insof bilan vijdondan. 
Haqoratdan, asoratdan, ilmdan, 
Saxovatdan, tahoratdan, bilimdan. (I.To’lak) 
4-topshiriq. 
Uyushiq bo’laklarni bog’lovchi vositalarni quyidagi jadvalga yozib 
chiqing. Ularning har biriga misol toping. 
t/r 
Teng bog’lovchilar 
Yuklamalar 
Ko’makchi 
Ohang 
5-topshiriq. 
Berilgan gaplarning kesimini uyushiq kesimli gap shakliga aylantirib 
yozing. 
1. Rassom o’z rasmiga so’nggi bor jilo berdi. 2. Nargiza bu yigitni hech qachon 
sevmagan. 3. Qizlar uzoq vaqt tortishishdi. 
6-topshiriq. 
Berilgan gaplarda qo’llangan umulashtiruvchi so’zning o’rnini 
o’zgartirib gapni qayta tuzing. Umumlashtiruvchi so’zning o’rni va unda tinish belgisining 
ishlatilishi haqida fikr yuriting. 
1. Tog’ etaklari hali ham ko’m-ko’k bo’lib, turli guzalliklar bilan: sariq, va qizg’ish 
tusdagi boychechaklar, chuchmomalar, qoshlariga qop-qora o’sma qo’ygan qizlar bilan 
yashnagan edi. 2. Oldin mutaxassis-olimlar: geologlar, gidrogeologlar, geodezistlar keldilar. 

---