O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Tabiatdan foydalanish va antropogen landshaftlar. 
Ko‘pchilik olimlar tomonidan antropogen landshaftshunoslikning 
asoschisi deb e’tirof etilgan F.N. Milkov fikricha antropogen 
landshaftlar deb «inson tomonidan yangitdan yaratilgan 
landshaftlarni ham, inson ta’sirida har qanday komponenti, 
jumladan o‘simligi, hayvonot dunyosi ham tubdan o‘zgartirilgan 
tabiiy komplekslarga aytiladi» (Milkov, 1973). Bu yerda shu 
narsani alohida ta’kidlash lozimki, inson tomonidan yaratilgan har 
18 
107 

---

tizimi to‘g‘risidagi ta’limotlar asosiy geografik konsepsiyalarni 
tabiatdan oqilona foydalanish muammolarining yechimga bog‘liq 
holda yanada chuqurroq tadqiqotlar o‘tkazishga qaratish maqsadga 
muvofiqdir.
Tabiatdan foydalanishni hududiy tashkil etishda hududiy 
tabiiy resurslar komplekslari (HTRK), ekologik-iqtisodiy (tabiiy-
xo‘jalik) sistemalari (yun. 
systema
qismlardan tashkil topgan bir 
butun, birikma) va tabiiy resurslar bo‘yicha rayonlashtirish tabiiy 
va 
sotsial-iqtisodiy 
geografiya 
hamkorligi 
jabhasidagi 
masalalardir.
Shunday qilib,
tabiatdan foydalanish geografiyasi
ilmiy 
yo‘nalish, fan tarmog‘i sifatida tabiiy resurslarni ularning 
murakkab o‘zaro aloqadagi antropogen (yun. 
anthiropos
odam; 
genos
tug‘ilish) dinamikasining (yun. 
dinamikos
kuchli) 
qonuniyatlarini, inson uchun bu dinamikaning ahamiyatini 
aniqlaydi, tabiiy resurslardan oqilona foydalanishni asoslaydi, 
ularning kishilarning hozirgi va kelgusi avlodlari uchun zarur 
bo‘lgan miqdoriy va sifat xususiyatlarini saqlash va tiklash 
usullarini ishlab chiqadi. Chunki hozirgi geografiya fanlari 
tabiatdan oqilona foydalanishning ilmiy asoslarini ishlab chiqishda 
yetakchi fan sifatida o‘zini namoyon qilishi uchun katta ilmiy 
salohiyatga ega.