O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti

Markazdan qochma boshqariladigan gazoseparatorlar 
gazni tayyorlash 
qurilmalarida gazni suyuqlikdan birlamchi tozalash uchun mo‘ljallangan. 
Separatorlar 6,4-16 MPa ishchi bosimga bardoshli qilib ishlab chiqariladi. 
Separatorlar apparatga kelib tushuvchi suyuqlik 200 sm
3
/nm
3
gacha bo‘lgan 
gazlarni 
tozalash 
dara-jasi 
98% 
dan 
kam 
bo‘lmasligini 
ta’minlaydi. 

---

53 
Gazoseparatorlari issiq, mo‘tadil va sovuq iqlimli (GOST 16350—80), ishchi 
muhit harorati -30 - +100S rayonlarda ishlatilishi mumkin. Bosim yo‘qotilishi 0,03 
MPa gacha. 
Separatorlar konstruksiyasida isitgichlar suyuqlikni yig‘uvchi bo‘shliqning 
ichki qismiga joylashtirilgan. Gazni suyuqlikdan tozalashning pasportdagi 
darajasini ta’minlash uchun ishchi bosimga bog‘liq holda gaz bo‘yicha 
separatorlarning samaradorligi qo‘zg‘aluvchan va qo‘zg‘almas uyurma konusidan 
tashkil topgan maxsus qurilma yordamida boshqariladi. Qo‘zg‘aluvchan uyurma 
konusi shturval aylanishi bilan qo‘zg‘aladi. O‘rtacha ishlash davri 10 yil, 11000 
soatdan so‘ng ishdan chiqadi, kapital ta’mirgacha resursi 60000 soat, texnik 
qo‘llash koeffitsiyenti 0,97. 
Ishchi muhitga bog‘liq holda markazdan qochma boshqariluvchi 
gazoseparatorlarining samaradorligi grafik bo‘yicha aniqlanishi mumkin (2.10-
rasm). Bunda gaz-suvli aralashma maxsus uyurma yordamida ta’minlanadigan 
vertikal silindr patrubkada oqimni aylantirish hisobiga ajratiladi. Gaz-suvli oqim 
inersiya va markazdan qochma kuchlar ta’sirida uyurmadan o‘tganda suyuqlik 
vertikal silindrik patrubka devorlariga kelib uriladi va uning devorlari bo‘ylab 
oqib, uzluksiz yoki davriy drenajlashdan o‘tadi. Separatsiyalangan gaz vertikal 
silindrik patrubkadan markaziy patrubka orqali chiqadi.
Separatorda isitgichlar suyuqlikni yig‘uvchi bo‘shliqning pastki qismiga 
joylashtirilgan. O‘rtacha ishlash davri 10 yil, 20000 soatdan so‘ng ishdan chiqadi, 
kapital ta’mir-gacha resursi 60000 soat, texnik qo‘llash koeffitsiyenti 0,98. 
To‘rli gazoseparatorlardagi gaz-suvli oqim inersiya va gravitatsiya kuchlari 
ta’sirida ikki oqimga – gaz va suyuqlikka ajraladi. Suyuqlikning asosiy massasi 
separator korpusining o‘rta qismida separatsiyalanadi va

---

54