O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti o’zbek adabiyoti kafedrasi

 

---

50 

 

XULOSA 

“Avesto”  jahondagi  eng  qadimgi  sug‟orma  dehqonchilik  hamda  xonaki 

chorvachilik  xo‟jaligi  an‟analari  va  ilk  shahar  madaniyati  kelib  chiqqan 

mamlakatimizda  miloddan  burungi  VII-VI  asarlarda  yaratilgan  muhtasham 

ma‟naviy  qadriyatimizdir.  Bu  kitob  ezgu  o‟y,  ezgu  so‟z  va  ezgu  amal 

g‟oyasiga asoslangan qadimiy e‟tiqodiy ishonchlar majmui-zardushtiylikning 

mo‟tabar  aqidalarini  o‟zida  mujassamlashtirilgan  muqaddas  bitiklar 

majmuasi hisoblanadi. 

Ajdodlarimizning  buyuk  ma‟naviy  obidasi  hisoblangan  “Avesto”  mifologiyasi 

o‟zbek  folklori  obrazlar  tizimining  shakllanishi  va  taraqqiyotida  muhim  o‟rin 

tutgan. Xususan, xalqimiz orasida Jo‟mard qassob, Jonmardi qassob, Gavmard deb 

ataluvchi  va  ayrim  joylarda  qassoblarning  piri  sifatida  e‟tirof  etiluvchi  mifologik 

personaj bilan bog‟liq tasavvurlarning qadimiy asoslari ham bevosita “Avesto”dagi 

ilk foniy odam-Gaya Martin obraziga borib tarqaladi. 

O‟zbek  folkloridagi  Jo‟mard  bilan  bog‟liq  xalq  qarashlari  hamda  afsonalar 

syujetining  qadimiy  asoslari  ajdodlarimiz  mifologik  tasavvurlari  silsilasini  o‟zida 

mujassamlashtirgan  buyuk  yodgorlik-“Avesto”da  keltirilgan  Gaya  Martan  obrazi 

to‟g‟risidagi asotiriy e‟tiqodlar zamirida yuzaga kelgan. 

Eramizdan  oldingi  yettinchi  asrning  oxiri  va  oltinchi  asrning  birinchi 

choragida  yaratilgan  qadimgi  Eron  va  Turon  xalqlarining  mushtarak  eng 

ko‟hna  yodgorligi  “Avesto”da  ta‟lim-tarbiyaning  ayrim  jihatlari  haqida 

qiziqarli  dalillaar  mavjud.  Xususan,  ta‟limning  amaliy  mohiyati,  ustozning 

yosh  avlod  tarbiyasi,  jamiyat  oldidagi  burchi,  ma‟suliyati  haqidagi 

mulohazalar hozir ham o‟z himmatini yo‟qotgan emas.

 

 

 

---

51