O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti Fakultet kurs Talaba kurs Fan nomi Taqrizchi

Janubiy Amerika modeli

Ushbu modeldan Argentina, Braziliya, Peru, Chili va mintaqaning boshqa mamlakatlari foydalanadilar. Ularni til birlashtiradi. Braziliya (portugalcha) bundan mustasno, bu ispan tilida so'zlashadigan mamlakatlar. Bundan tashqari, ushbu mamlakatlarda umumiy iqtisodiy muammolar, birinchi navbatda inflyatsiya mavjud.

Har qanday davlat iqtisodiyotida qo'shimcha moliyalashtirish manbalari oqimi moliya institutlarining kreditlari (davlat va tijorat), yuridik va jismoniy shaxslarning (investorlarning) bo'sh kapitali va davlat idoralarining maqsadli moliyalashtirish yo'li bilan amalga oshiriladi. Har bir mulkdor (investor) o'z moliyaviy resurslarini taqdim etish orqali maksimal foyda va qaytarilish kafolatlarini olishga intiladi. Shu sababli, bu mezondan buxgalteriya hisobi tizimlarini tasniflash maqsadida foydalangan holda Myuller, Gernon va Meek 1994 yilda dunyoning barcha etakchi davlatlarini to'rt guruhga ajratdilar va mos ravishda to'rtta buxgalteriya modellarini aniqladilar:

• 
  britan-amerikalik (Buyuk Britaniya, AQSh, Niderlandiya, Kanada, Avstraliya va boshqalar);
  
• 
  kontinental (Germaniya, Avstriya, Frantsiya, Shveytsariya, Italiya va boshqalar);
  
• 
  janubiy Amerika (Braziliya, Argentina, Boliviya va boshqalar);
  
• 
  aralash iqtisodiyot modeli (Sharqiy Evropa mamlakatlari va sobiq SSSR davlatlari).
  

Britaniya amerikalik buxgalteriya modeli (Buyuk Britaniyada, AQShda va Gollandiyada buxgalteriya tizimlari ustunlik qiladi) yaxshi rivojlangan moliyaviy va qimmatli qog'ozlar bozorlarida ishlaydi. U kichik va o'rta aktsiyadorlar-investorlarning manfaatlariga qaratilgan. Buxgalteriya hisobi metodologiyasi mustaqil kasbiy hamjamiyat tomonidan belgilanadi, shundan so'ng buxgalteriya hisobi standartlari qonun bilan tasdiqlanadi va ularga rioya qilish majburiydir. Buxgalteriya hisobi metodologiyasining professional reglamenti qo'llaniladi, uni to'g'ridan-to'g'ri davlat tomonidan tartibga solish emas. Asosiy buxgalteriya printsipi "ishonchli va ob'ektiv (adolatli) ma'lumot" sifatida shakllantiriladi.




Xulosa

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015 yil 24 apreldagi PF-4720-sonli “Aktsiyadorlik jamiyatlarida zamonaviy korporativ boshqaruv uslublarini joriy etish chora-tadbirlari to’g’risida”gi Farmoniga asosan, 2015-2018 yillarda barcha aktsiyadorlik jamiyatlari yillik moliyaviy hisobotni nashr etishi va Xalqaro audit standartlari hamda Xalqaro moliyaviy hisobot standartlariga muvofiq tashqi auditni o’tkazishi va aktsiyadorlik jamiyatlari faoliyatining samaradorligini oshirish va korporativ boshqaruv tizimini takomillashtirish komissiyasi 2015 yilning 1 iyuliga qadar aktsiyadorlik jamiyatlarining yillik moliyaviy hisobotini xalqaro standartlarga muvofiq nashr etish jadvalini tasdiqlanishi lozimligi belgilangan.

Bundan so’ng, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015 yil 21 dekabrdagi PQ-2454-sonli “Aktsiyadorlik jamiyatlariga xorijiy investitsiyalarni jalb qilish borasidagi qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida”gi Qaroriga asosan, aktsiyadorlik jamiyatlarining ustav kapitaliga 15 foizdan kam bo’lmagan miqdorda xorijiy investorlarning ulushi jalb qilinishi lozimligi belgilangan.

Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda, aktsiyadorlik jamiyatlarida moliyaviy hisobotni tuzish va taqdim etish moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari asosida tuzilishiga to’g’ri keladi. Chunki, undan xorijiy investorlar aktsiyadorlik jamiyatlarining moliyaviyviy hisobotlarini to’g’ridan to’g’ri tushunishiga va ishonch hosil qilish lozimligiga erishadi.

Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari butun jahonda moliyaviy hisobot standartlarining yaqinlashishida, kelishuvida va yanada yaxshilanishida muhim rol o’ynadi. Ulardan quyidagi maqsadlarda foydalaniladi:

- ko’pchilik mamlakatlarda hisob va hisobotga qo’yiladigan milliy talablar uchun asos bo’lib xizmat qilish;

- hisob va hisobotga nisbatan o’z talablarini ishlab chiqayotgan alohida mamlakatlar uchun xalqaro etalon sifatida ishlatilishi (sanoati rifojlangan mamlakatlar bilan bir qatorda endi rivojlanib borayotgan bozorlar uchun, masalan, Xitoy, Osiyoning boshqa mamlakatlari hamda sobiq Sovet Ittifoqi mamlakatlari ham shular jumlasidandir);

- fond birjalari va tartibga soluvchi organlar tomonidan moliyaviy hisobotni Moliyaviy hisobotlar xalqaro standartlariga mos ravishda tuzilishini talab qilgan hollarda;

Respublikamizda buxgalteriya hisobini xalqaro standartlar asosida tashkil qilish va yuritish uchun kechiktirmasdan hal qilinadigan muammolar mavjud. Bu muammolarga quyidagi vazifalarni yechgan holda barham beramiz deb o’ylayman;

1.Buxgalteriya hisobini MHXS asosida yuritishning huquqiy asosini yaratish maqsadida buxgalteriya hisobi bo’yicha me’yoriy huquqiy hujjatlarga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritish; 2.Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlarini o’zbek va rus tilidagi rasmiy tarjimasini nashr qilish;

3.Faoliyat ko’rsatayotgan professor o’qituvchi va buxgalterlarni qayta tayyorlash;

4.Buxgalteriya hisobi mutaxasisligi bo’yicha kadrlar tayyorlayotgan oliy o’quv y urtlarining Davlat ta’lim standartlari o’quv rejalariga “Buxgalteriya hisobining xalqaro standartlari” nomli fanni kiritish asosida kadrlar tayyorlash(bakalavriyat bosqichidayoq);

5.Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari bo’yicha o’quv qo’llanmalar, darsliklar,elektron darsliklarni tayyorlash va chop etish;