O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti Fakultet kurs Talaba kurs Fan nomi Taqrizchi

Xalqaro moliyaviy hisobot standartlari (UFRS, IFRS ingliz. Xalqaro moliyaviy hisobot standartlari ) - tashqi foydalanuvchilar uchun zarur bo'lgan moliyaviy hisobotlarni tayyorlash qoidalari (standartlar va tafovutlar to'plami, korxonaga nisbatan iqtisodiy qarorlar qabul qilishda olib borilayotgan moliyaviy hisobotlarni tayyorlash.

IFRS, ba'zi milliy hisobot qoidalaridan farqli o'laroq, qat'iy ravishda belgilangan qoidalarda emas, balki printsiplarga asoslangan standartlardir. Maqsad shundaki, har qanday amaliy vaziyatda kompilyatorlar printsiplar ruhiga rioya qilishlari mumkin va har qanday asosiy qoidalarga yo'l qo'yadigan aniq belgilangan qoidalarda bo'shliqlarni topishga urinmaydilar. Printsiplar orasida: akkumulyatsiya printsipi, faoliyatning davomiyligi (tashvishga soladigan), ehtiyotkorlik hissi (ehtiyotkorlik), ahamiyatsiz (texnik) va boshqa bir qator.

Rasmiy ma'lumotlarga ko'ra, 2015 yilda bunday qoidalarni maxsus toifalar sifatida tanishtirish talab qilinadi. Ko'pincha siz ushbu kontseptsiyaning qisqartmasi - IFRS qisqartmasi bilan uchrashishingiz mumkin.

• 
  fond bozori mutaxassislarining ishtirokchilari;
  
• 
  tovar almashinuvi;
  
• 
  nodavlat pensiya jamg'armasi;
  
• 
  kliring kompaniyalari;
  
• 
  aksiyadorlarning investitsiya fondlari;
  
• 
  yuqoridagi toifalardagi boshqaruv tashkilotlari.
  

"IFRS - Bu nima?". Ushbu kontseptsiya ixtisoslashtirilgan hujjatlar majmui bo'lib, asosan, tashqi foydalanuvchilar uchun bepul foydalanish uchun moliyaviy hisobotlarni yaratish tartibi tartibga solinadigan standartlar majmui sifatida shifrlanadi.

Yuqoridagilar tufayli Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari butun jahonda yanada kengroq foydalanilmoqda va tan olinmoqda. Hatto bazi mamlakatlar Moliyaviy hisobot xalqaro standartlar(MHXS)ni o’z standartlaridek o’zgarishsiz ishlatilmoqda, bazilari esa mamlakat xususiyatlaridan kelib chiqib bazi o’zgarishlarni kiritmoqdalar.

Moliyaviy hisobot xalqaro standartlarining tan olinishi va tobora ko’proq ishlatilishini isbotlovchi eng muhim voqealardan biri bu Qimmatbaho qog’ozlar va birjalar bo’yicha Komissiyalarning Xalqaro Tashkiloti tomonidan xorijiy kotirovkalar uchun moliyaviy hisobot xalqaro standartlarining asos bo’lib olinishidir.

• 
  1973 yil 29 iyunda Buxgalteriya hisobi standartlari bo’yicha qo’mita buxgalteriya hisobi va auditning standartlarini ishlab chiqish va uni butun dunyoga targ’ib qilish maqsadida tuzilgan.
  
• 
  Xalqaro buxgalterlar federatsiyasi 1977 yilda buxgalter va auditor kasbini yuqori darajaga olib chiqish maqsadida tuzilgan.
  
• 
  Buxgalteriya hisobi va audit tizimlarini standartlashtirish muammolari bilan BMTning hisob va hisobotlarning xalqaro standartlari bo’yicha ekspertlarning hukumatlararo ishchi guruhi shug’ullanadi.
  
• 
  1976 yilda tuzilgan Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti auditning xalqaro standartlari loyihasini ko’rib chiqishda ishtirok etadi.
  

Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari butun dunyoda moliyaviy hisobot standartlarining yaqinlashishiga, hamkorlikning yanada yaxshilanishida muhim rol o’ynaydi. Ulardan quyidagi maqsadlarda foydalaniladi:

1-dan, ko’pchilik mamlakatlarning hisob va hisobotlarga qo’yiladigan milliy talablar milliy standartlari uchun asos bo’lib xizmat qilish;

2-dan, hisob va hisobotga nisbatan o’z talablarini ishlab chiqayotgan alohida mamlakatlar uchun xalqaro etalon sifatida ishlatilishi;

3-dan,fond birjalari va tartibga soluvchi xalqaro organlar tomonidan moliyaviy hisobotni moliyaviy hisobot xalqaro standartlariga mos ravishda tuzilishini talab qilgan hollarda;

4-dan, kapital bozorlari uchun standartlar ishlab chiqishda to’lig’icha Moliyaviy hisobot xalqaro standartlariga asoslanishga qaror qilgan Evropa Komissiyasi kabi milliy organlar tomonidan ishlatilishi;

5-dan, Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari talab qilinmaydigan mamlakatlarda ham kompaniyalar soni ortganligi tufayli foydalanilishi.