O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

9.11- rasm. Issiqlik almashinish qurilmalarini montaj qilish usullari. 

a- 2 ta kran yordamida; b – quvur о‗tkazgich yordamida; v – isitkich bloklarini kran yordamida; 

g - vertikal isitkichlarni monobalka yordamida;  I – gorizontal issiqlik almashinish qurilmalar 

tayanchi; II – vertikal issiqlik almashinish qurilmalarining tayanchlari. 

 

Kо‗p  hollarda  issiqlik  almashinish  qurilmalarini  loyiha  nuqtasiga  о‗zi  yurar 

kranlar yordamida о‗rnatiladi. Agar, ayrim hollarda kranning yuk kо‗tarish qobiliyati 

---

 

294 

yetarli  darajada  bо‗lmasa,  issiqlik  almashinish  qurilmalari  ikkita  kran  yordamida 

о‗rnatiladi.  9.11-rasmda  issiqlik  almashinish  qurilmalarini  kо‗tarish  va  о‗rnatilishi 

kо‗rsatilgan. 

Ikkita  va  undan  ortiq 

yarusda

  joylashgan  issiqlik  almashinish  qurilmalarini  bir 

necha  qurilmalardan  iborat  yirik  bloklarda,  о‗zaro  trubalar  bilan  bog‗langan  holda, 

kо‗tarish maqsadga muvofiq.  

Bir  turdagi  issiqlik  almashinish  qurilmalarini  kо‗tarish  va  ularning  trubali 

bog‗lanishlarini 

unifikasiyalash

  uchun  ularni  tayyorlashda  qobiq  va  taqsimlovchi 

kamera shtuserlarining loyihadagi о‗lchamlari aniq bajarilishi zarur.  

Issiqlik almashinish qurilmalari holatini sath yoki shovun bilan tekshiriladi.  

Issiqlik  almashinish  qurilmalari  gorizontal  о‗rnatilganda  qobiq  va  tayanchlar 

oralig‗idagi  temperaturalar  deformasiyasi  bir  necha  millimetrga  yetishi  mumkin. 

Shuning uchun tayanchlardan biri qо‗zg‗aluvchan bо‗lishi mumkin. 

Sirpanuvchi  yuzalarni  shunday  muhofazalash  kerakki,  bunda  qisib  qolish 

holatlari bartaraf qilinishi kerak.  

Montaj  qilinayotgan  issiqlik  almashinish  qurilmalar,  tayyorlovchi  korxonalarda  sinov 

bosimi ostida tekshirilgan bо‗lishi kerak. Shuning uchun, montaj maydonida ular bitta-

bitta  bosim  bilan  tekshirilmaydi.  Issiqlik  almashinish  qurilmasi  umumiy  texnologik 

tizim bilan birgalikda, montaj ishlari tugagandan sо‗ng tekshiriladi. Korxona sinovlari 

dalolatnomasi yoki qurilma uzoq vaqt davomida omborda yoki montaj maydonchasida 

turib  qolgan  bо‗lsa,  montaj  oldidan  issiqlik  almashinuvchi  qurilma  taftish  qilinadi, 

zarurati bо‗lsa, ta‘mirlanadi ham. Nuqsonlarni aniqlash va ularni bartaraf etish usullari, 

xuddi  yangi  issiqlik  almashinish  qurilmasida  bо‗lgani  kabi,  ekspluatasiyada  bо‗lgan 

issiqlik almashinish qurilmasida ham ularning kostruktiv bajarilishiga bog‗liq. Shuning 

uchun har bir qurilmani taftish va ta‘mirlanishiga alohida tо‗xtalamiz.