O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

Список использованной литературы 

517 

 

 

 

 

---

 

16 

 KIRISH 

Respublikamizda  neft  va  gaz  qazib  olish  samaradorligini  oshirishning 

istiqbolli  yo‗llarini  qidirish,  yangi  texnika  va    texnologiyalardan  foydalanish, 

konlarni  ishlatishning  samarali  yo‗llarini  joriy  etish,  qatlam  bosimini  saqlash, 

qoldiq neft mahsulotlarini qazib olishda samarali texnologiyalarini qo‗llash kabilar 

orqali xalq xo‗jaligi uchun ko‗proq miqdordagi mahsulot yetkazib berish bugungi 

kunda mutaxassislarimiz oldida turgan  dolzarb vazifalardan biridir. 

Ushbu darslik konlardan neft qazib olishda qo‗llaniladigan jihozlar, ularni ishlatish, 

neft qazib olishni oshirishda qo‗llaniladigan usullar to‗g‗risidagi ma‘lumotlarni o‗z 

ichiga qamrab olgan. 

Darslikda  neft  uyumlarini  favvora  va  gazlift  usulida  ishlatish,  quduqlarni 

jihozlash  va  o‗zlashtirish  to‗g‗risidagi  ma‘lumotlar,  favvora    quduqlarini 

o‗zlashtirish  usullari  va  undagi    murakkabliklar  hamda  ularni  bartaraf  etish 

choralarini qo‗llash bo‗yicha tadbirlar ko‗rib chiqilgan. Quduqlarni gazlift usulida 

ishlatish  jihozlarining  tartibi  va  kontruksiyalari,  montaj  qilish  va  ekspluatatsiyasi 

bo‗yicha yutuq va kamchiliklari bayon qilingan. 

Quduqlarni  ishlatishda  qo‗llaniladigan  shtangali  chuqurlik  nasoslarining  turlari, 

ishlatish tartibi, nasoslarning tarkibiy qismlari to‗g‗risidagi ma‘lumotlar, nasoslarni 

ishlatishda qo‗llaniladigan quduq usti jihozlari, ularning tuzilishi, ishlatish rejimi va 

hisoblash tartiblari yoritilgan. Nasos qurilmasini tadqiqot qilish va ishlatish davrida 

sodir bo‗ladigan murakkabliklarni bartaraf qilish bo‗yicha ko‗rsatmalar keltirilgan.  

Ikki  va  ko‗p  qatlamli  quduqlarni  ishlatish  bo‗yicha  tushunchalar,  neft,  gaz  va 

kondensat  konlarini  ishlatish  bo‗yicha  kompleks  tadbirlar,  rejimlar  va  ishlatish 

bosqichlari, tushunchalar bayon qilingan. 

Neft  konlarini  ishlatishning  samaradorligi  va  neft  beruvchanlikni  oshirish  uchun 

mahsuldor  qatlamga  ta‘sir  etish  jihozlari  to‗g‗risida  ma‘lumotlar  hamda  konni 

ishlatishning  xususiyatidan  kelib  chiqqan  holda  qo‗llash  kabilar  batafsil  tartibli 

ketma-ketlikda  keltirilgan.    Neftberaoluvchanlikning  asosiy  omillardan  biri 

mahsuldor  qatlamda  quduq  tubi  zonasidagi  kollektorlarning  o‗tkazuvchanlik 

xususiyatining  yomonlashish  sabablarini  o‗rganish    va  shu  bilan  birgalikda 

---

 

17 

neftberaoluvchanlikni  oshirishda  qo‗llaniladigan  texnologik 

ko‗rsatmalar 

to‗g‗risidagi mulohazalar bayon qilingan. 

Neft  va  gazni  qazib  olishda  qo‗llaniladigan  jihozlar  inshootlar  va  uskunalarning 

ishlatish  prinsiplari,  guruhlari  to‗g‗risidagi  ma‘lumotlar,  quduq  usti  jihozlari  va 

ularni  takomillashtirish  bosqichlari,  nasos-kompressor  quvurlari  to‗g‗risidagi 

ma‘lumotlar, ularni montaj qilish ishlari bo‗yicha ma‘lumotlar  berilgan. 

Konlarda  tadqiqot  olib  borishda  qo‗llaniladigan  asboblar  va  o‗lchash 

texnikalarining  turlari  va  ishlatish  tartibi  quduq  ichida  o‗lchash  ishlarini  amalga 

oshirishda  foydalaniladigan  sarf  o‗lchagichlar,  distansiyali  boshqariladigan 

manometr  va  termometrlar  hamda  bir  qator  asbob  uskunalarning  majmuasi 

bo‗yicha  tushunchalar  bayon  qilingan.  Mahsuldor  qatlamga  issiqlik  usulida  ta‘sir 

etish,  ularni  yuqori  qovushqoqlikka  ega  bo‗lgan  neft  konlarida  qo‗llash 

imkoniyatlari  va  amalga  oshirish  tartibi  bo‗yicha  ma‘lumotlar  ketma-ketligi 

yoritilgan. 

Quduqlarni  ishlatish  samaradorligini  oshirish  uchun  ishlatish  davrida  tadqiqot 

ishlarni  olib  borish,  quduq  mahsulotini  qazib  olish  ko‗rsatkichiga  ta‘sir  etuvchi 

omillarni  o‗rganish,  quduq    mahsuldorligini  oshirish  rejimini  ishlab  chiqish  va 

quduqlarni ta‘mirlash ishlarini amalga oshirish bo‗yicha ham ma‘lumotlar berilgan. 

Darslik  ba‘zi  kamchiliklarga  ega  bo‗lishi  mumkin.  Shuning  uchun  muallif 

kitobxonlar  tomonidan  bildirilgan  e‘tirozli  fikr  va  mulohazalarni  qabul  qiladi 

hamda ularga avvaldan o‗zining minnatdorchiligini bildiradi.