O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

407 

Xulosa 

Qattiq  tog‗  jinslariga  mexanik  usulda  ta‘sir  etiladi,  QTZ-ning  atrofidagi  uzoq 

masofadagi  oraliqlari  bilan  sizilish  jarayonini  yaxshilaydi.  Bunday  usulga  qatlamni 

gidravlik  yorish  (QGYO)  usuli  kiradi.  QTZ.dagi  qattiq  tog‗  yotqiziqlarga  yoki  juda 

kuchli  qovushqoqli  karbonsuvchillarga,  parafin,  smola,  asfalten  hamda  qovushqoq 

neftlarga issiqlik usulida ta‘sir etish maqsadga muvofiqdir. Bunday ta‘sir etish turiga 

QTZ.ga chuqurlik elektr isitgichlar, bug‗ yoki boshqa issiqlik tashuvchilar yordamida 

ta‘sir  etish  kiradi.  Qatlam  bosimini  saqlab  turishda  foydalaniladigan  qazib  olingan 

neftning  tarkibidan  ajratib  olingan  oqova  suvlar  85-90  %ni  tashkil  qiladi.  Neft  qazib 

oluvchi  sanoatda  oqova  qatlam  suvlarini  tayyorlashda  maxsus  ishlangan  metodlardan 

foydalaniladi.  Aralash tarmoqlardan  о‗zaro  aralashgan  suvlar yirik tonnajli tizimlarni 

qо‗llash  orqali  tozalanadi.  Bir  qator  konlardagi  mavjud  bо‗lgan  yer  osti  suvli 

gorizontlardan,  mahsuldor  neft  qatlamlariga  suv  haydashda  qо‗llaniladi.  Yer  ostidagi 

suvli  qatlamlar,  mahsuldor  neft  qatlamlardan  yuqori  yoki  pastda  joylashishi  mumkin. 

Bunda  suvlarni  haydash  jarayoni  yopiq  tizim  orqali  amalga  oshiriladi  va  bunda 

kislorod bilan suvda erigan temir oksidini kontaktlashishiga yо‗l qо‗yilmaydi, chunki 

temir gidroksidi chо‗kma hosil qilishi mumkin.