O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

                                  О„zanli suv olish inshooti 

О‗zan  orqali  suvni  tayyorlash  ikkita  sxemada  amalga  oshiriladi:  vakuumli  va 

nasosli. Vakuumli yoki sifonli suv olishda (14.1- rasm) tо‗g‗ridan-tо‗g‗ri suv oluvchi 

inshootning  yaqiniga  о‗zanga  quduq  quriladi  va  unga  gruntli  yostiq  orqali  yer  usti 

manbalaridan  suv  filtrlanib  tо‗planadi.  Tayyorlash  va  tashish  qurilmasining  tarkibiga 

quyidagi  elementlar  kiradi:  vakuum  kollektori;  vakuum  rezervuari;  birinchi 

kо‗taruvchi  nasos  stansiyasi;  bosimli  quvur  uzatmalar  va  magistral  suv  uzatmalar. 

О‗zandagi quduqning chuqurligi 20 metrgacha bо‗ladi, 70-90 m uzoqlikda, qirg‗oqdan 

suv  havzasigacha  uzoqligi  bir-biridan  150-200  m  oralig‗ida  quriladi.  Ishlatish 

quvurining  diametri  300  mm,  suv  kо‗taruvchi  quvur  200  mm,  usti  qismi  15  metr 

diametrdagi halqali beton va germetik lyuk bilan jihozlanadi. 

Birinchi  bosqichdagi  kо‗tarib  beruvchi  nasos  stansiyasi  vakuum  nasosi  bilan 

jihozlanadi,  о‗zandagi  quduqdan  sifonli  suv  olgichni  ta‘minlab  beradi,  nasoslar  esa 

qatlam  bosimini  saqlab  turish  tizimiga  va  magistral  suv  uzatmalariga  suvni  uzatadi. 

Birinchi  bosqichdagi  nasos  stansiyasida  markazdan  qochma  nasoslar  qо‗llaniladi, 

haydash hajmiga bog‗liq holda tanlanadi. Bunday sxemada suvni tozalashda suv о‗zan 

tagidagi  qumli  yostiqlar  orqali    filtrlanadi.  Yuqori  bosimli  nasos  stansiyalariga 

uzatishdan  oldin  suv  shoxsimon  nasos  stansiyalarining  maydonchalarida  tozalanadi. 

О‗zan  ostidagi  suvning  sathi  yuqori  bо‗lganda  bu  sxemada  suv  uzatish  etarlicha 

samaralidir.