O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti biotexnologiya kafedrasi

 

 

---

 

47 

3.2. Geliotrinli toksik gepatitda kalamush jigari antioksidant himoya tizimi va 

LPO ning buzilishiga neoselenning ijobiy ta‟sirlarini o„rganish  

 

Adabiyot  manbalaridan  ma‘lumki,  SsA-sezgir  poralar  buzilishining 

mexanizmlaridan biri bu lipidlarning perekisli oksidlanishi (LPO) ning kuchayishi 

hamda  antioksidant  himoya  fermentlari  faolligining  kamayishi  hisoblanadi.  Bu 

membranalarni  desensibilizasiya  olib  keladi  va  ularning  o‗tkazuvchanligini 

kuchaytiradi.  Shu  sababdan  ushbu  yo‗nalishdagi  tadqiqotlarda  tajriba  hayvonlari 

jigari  mitoxondriyalarida  malon  dialdegidi  (MDA)  hosil  bo‗lish  darajasi  va 

antioksidant tizimi fermentlarining faolligi o‗rganiladi.  

Bu boradagi tadqiqotlarni tahlil qilish uchun yana U. Salixodjaevaning olib 

borgan tadqiqotlariga murojaat qildik. Tadqiqot natijalarining ko‗rsatishicha, intakt 

kalamushlarga  qaraganda  tajriba  kalamushlari  jigari  fraksiyalarida  MDA  miqdori 

ortib  borgan.  Masalan,  60  kunlik  tajriba  o‗tkazilgan  hayvonlarda  intakt 

hayvonlarga qaraganda MDA miqdori 0,267±0,006 nmol/mg oqsil ga, shuningdek 

90  va  120  kunlik  kalamushlarda  bu  ko‗rsatkich  mos  ravishda  0,277±0,030  va 

0,299±0,007 nmol/mg oqsil ga ortgan (4-jadval). 

4-jadval. 

Tajriba hayvonlari jigari mitoxondriyalari fraksiyasida MDA miqdori (nmol/mg 

oqsil) (M±m) (Салиходжаева, 2004). 

 

Tajriba guruhlari 

Tajriba muddati (kun) 

60 

90 

120 

Nazorat 

SGTG*+N2O 

SGTG +Silibor 

SGTG +Neoselen 

0,267±0,006 

0,554±0,004

а

 

0,307±0,013

а,б

 

0,350±0,009

а,б

 

0,277±0,030 

0,513±0,010

а

 

0,331±0,008

а,б

 

0,381±0,016

а,б

 

0,299±0,007 

0,466±0,012

а

 

0,282±0,011

б

 

0,418±0,00

а,б

 

*Izoh. SGTG-surunkаli геliotrinli toksik геpаtit. 

 

---

 

48 

60 kunlik  tajribalarning nazorat  guruhida MDA  miqdori  107,8%  ga  ortgan. 

Slibor  bilan  farmakoterapiyaning  birinchi  bosqichida  bu  ko‗rsatkich  44,6%  ga 

kamaygan. Bu uning antioksidant ta‘sirga egaligini ko‗rsatadi. 

Neoselen bilan farmakoterapiya shuni ko‗rsatdiki, u sliborga nisbatan biroz 

pastroq  ta‘sirga  ega,  ya‘ni  MDA  miqdori  davolangan  guruhda  36.8%  ga 

kamaygan.  90-120  kunlik  farmakoterapiyada  ham  MDA  miqdori  intakt 

kalamushlarga qaraganda sezilarli darajada kamaygani aniqlangan. 

Salixodjaeva  (2004)  tadqiqotlari  natijalari  shundan  dalolat  berib  turibdiki, 

har ikkala preparat ham antioksidant xususiyatga ega. Siliborning ta‘siri shundaki, 

ular antiradikal ta‘sirga ega, neoselen esa tarkibidagi essensial mikroelementi selen 

antioksidant  tizim  fermentlari  (glutationperoksidazalar)  bilan  birikib  ularni 

faollashtiradi.