O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti biotexnologiya kafedrasi

2-kompleks. Bu kompleks tarkibiga kamida 4 ta polipeptid kiradi va ulardan 

ikkitasi (eng yirigi bo‗lib) FAD (flavinadenindinukleotid) bilan kovalent bog‗lanib, 

suksinatdegidrogenazani  hosil  qiladi.  Polipeptidlarning  kattasi  ikkitadan,  kichigi 

bittadan 

temir-oltingugurt 

klasterlarga 

ega. 

2-kompleks 

tarkibiga 

suksinatdegidrogenazadan tashqari, yana sitoxrom b kirib,  u ham boshqa sitoxrom 

gruppalari  singari,  nokovalent  bog‗langan  protogemga  ega.  Sitoxromlar  ham  bir 

elektronli  tashuvchilar  bo‗lib,  2-kompleks  tarkibidagi  sitoxrom  b  FAD  bilan 

ekvimolyar nisbtada bo‗ladi. 2-kompleks elektronlarning suksinatdan (Е

m

= + 0,03 

V) ubixinonga  o‗tkazilishini katalizlaydi.  

Ubixinon  elektronlarni  1-  va  2-komplekslardan  hamda  yuqorida  aytib 

o‗tilgan  donorlardan  qabul  qilib,  elektron  tashuvchi  zanjirda  o‗ziga  xos  chorraha 

vazifasini bajaradi. Ubixinon redoks zanjirdagi tuban molekulyar komponentlardan 

bo‗lib,  bir  vaqtning  o‗zida  2  ta  elektron  va  2  ta  vodorodni  o‗ziga  biriktirib 

ubixinolga  aylanadi.  Ubixononni  koferment  Q  (CoQ

n

;  UQ

n

)  deb  ham  atashadi. 

Hayvon hujayralarida odatda n=10, o‗simlik hujayralarida esa u, 9 yoki 10 ga teng. 

Ubixinonning  roli  haqida  hozir  ham  turlicha  fikr  va  mulohazalar,  tortishuvlar 

---

 

15 

davom  etib  kelmoqda.  Shu  narsa  ayonki,  ubixinon,  1-,  2-  va  3-komplekslarni 

ularga aloqador elektron tashuvchi zanjir tarmoqlari bilan bog‗lovchi zveno bo‗lib 

ishlaydi.  Ubixinon  protonlarni  membrana  orqali  tashilishini  amalga  oshiradi. 

Bunday jarayonda uning birdaniga ikki marta ishtirok etishi ehtimoldan xoli emas.