O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Tindirmalar (nastoykalar) 
Tincturae 
Tindirmalar
– bu dorivor o’simliklardan issiklik ta’sir ettirmay va ekstragentni yukotmay 
tayyorlanadigan suv – spirtli yoki spirtli rangli ajratmalardir. 
Tindirmalar olishda turli usullardan foydalaniladi: matseratsiya, kasrli matseratsiya, 
perkolyatsiya va b.
Tindirmalar quyidagi ko’rsatkichlar bo’yicha taxlil qilinadi: 
-
spirt miqdori (GF XI, v
ыp. 1, 26 b.) yoki zichligi (GF XI, vыp. 1, 24 b.); 
-
kuruk koldik; 
-
ogir metallar; 
-
ta’sir etuvchi moddalar (xususiy maqolada ko’rsatilgan bo’ladi). 
Spirt miqdorini aniqlash 
Tindirma tarkibidagi spirt miqdorini aniqlash uskunasi kaynatish uchun muljallangan idish 
(kolba) 1, yonida toxchasi bo’lgan trubka 2, muzlatgich 3 va simobli termometr 4 (0,1
°
S gacha 
bulinmalari bor bo’lgan 50 - 100
°
S li termometr) dan iborat. 
Kaynatish uchun muljallangan kolbaga 40 ml tindirma va tekis kaynash uchun pemza yoki 
qizdirilgan farfor bulakchalari solinadi. Termometrning simobli uchi tindirmaga 2 – 3 mm 
balandlikda tegib turishi kerak. Koba isitgichda (qizdirish kuvvati 200 Vt elektr) yoki gazli 
gorelkada isitiladi. Suyuklik kaynab chiqqandan chung qizdirish kamaytiriladi. Kaynash bir 
maromga etganda termometrning ko’rsatgan harorati kayd etiladi. Olingan natija normal 
bosimga to’g’rilanadi. Agar barometr ko’rsatkichi 1011 gPa (760 mm simob ustuni) dan fark 
etsa, tuzatish kiritiladi, xar 1,3 gPa (1 mm sm. ust) ga 0,04
°
S to’g’ri keladi. Agar bosim 1011 
gPa dan kam bo’lsa, tuzatish ko’rsatkichini harorat ko’rsatkichiga qo’shiladi, bosim 1011 gPa 
dan yuqori bo’lsa ayiriladi. 
Tindirma tarkibidagi spirt miqdori topilgan harorat bo’yicha jadval asosida aniqlanadi. 
Masalan.
Arslonkuyruk tindirmasining kaynash harorati 80,9
°
S, atmosfera bosimi 1000 gPa 
(752 mm sm. ust), bosimlar o’rtasidagi fark:
1011 – 1000 = 11 gPa (760 – 752 = 8 mm rt. st).