O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika inistitu

Muhokama-
biror narsa, hodisa haqida biror nimani tasdiqlash yoki inkor 
qilish demakdir.
Xulosa chiqarish-
tafakkurning tarixan tarkib topgan mantiqiy shaklidir. 
Tafakkurning shu mantiqiy shakli vositasi bilan bir yoki bir necha ma‟lum 
hukmlardan yangi hukm-xulosa chiqariladi. 
Fikriy qobiliyatlar haqida gapirganda ko‟pincha bu tushuncha ostida (aql) 
ko‟zda tutiladi. Aql olingan bilimlarni, tajribani va ularni yanada boyitishga va 
aqliy faoliyatda foydalanishga bo‟lgan qobiliyatni o‟z ichiga oladi. Kishining aqliy 
fazilatlari uning hajmi bilan belgilanadi. Tafakkur aqlning faol funksiyasi bo‟lib, 
mantiq qonunlari asosida takomillashib boradi. Tafakkur amaldagi aqldir. 
Tafakkurning jarayonidagi tushunish boshqa bir kishining og‟zaki va yozma 
nutqini idrok qilish va uqib olish jarayonida sodir bo‟ladi. Nutqni 
tinglayotganimizda yoki biror yozma matnni o‟qiyotganimizda, odatda biz o‟zimiz 
eshitayotgan yoki o‟qiyotgan so‟z birikmalarini to‟g‟ri idrok qilishga intilamiz. 
Ayrim kishilarning tafakkuri o‟zining mazmundorligi, chuqurligi va 
kengligi jihatidan, mustaqilligi, samaradorligi va tezligi jihatidan turli hollarda 
turlicha namoyon bo‟ladi. Bular tafakkurning sifatini tashkil qiluvchi belgilardir. 
Kishining tafakkur faoliyati uchun uning faqat hissiy bilishi bilan o‟zaro 
bog‟liqligigina muhim ahamiyatga ega bo‟lib qolmay, balki til bilan, nutq bilan 
o‟zaro bog‟liqligi ham muhim ahamiyatga egadir. Bunda inson psixikasi bilan 
hayvon psixikasi o‟rtasidagi prinsipial farqlardan biri namoyon bo‟ladi. 
Xayvonlarning elementar, juda 77oda tafakkuri hamma vaqt faqat harakat 
tafakkurligicha qoladi; ular hech vaqt mavhum, bavosita bilish darajasiga 
yetmaydi. Ularning, ya‟ni hayvonlarning tafakkuri ayni chog‟da go‟yo ko‟z 
o‟nglarida turgan narsalarni bevosita idrok qilish bilan ish ko‟radi. Ana shunday 
77oda77am77e tafakkur harakat tarzidagi narsalar bilan munosabatda bo‟ladi va 
bunday ayoniy harakat doirasidan chetga chiqmaydi. 
Faqat nutq paydo bo‟lgach, bilinayotgan ob‟yektdan ma‟lum bir 
xususiyatni ajratib olib, uni maxsus so‟z yordamida tasavvurda yoki tushunchada 

---

mustahkamlash, qayd qilish imkoniyati tug‟iladi. Tafakkur so‟zda o‟zining zaruriy 
moddiy qobiliyatiga ega bo‟ladi, tafakkur faqat so‟z orqali boshqalar uchun va 
o‟zimiz uchun ham bevosita reallikka aylanadi.