O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

 
 
1.  http://www.ziyonet.uz 
2.  http://www.pedagog.uz 
3.  http://www.biologiya.dc.uz 

 
 
 
 
 
 
 
 
"DEFEKTOLOGIYA  ASOSLARI" 
 FAN  DASTURI 
 
 
 
 
 
 
 
Fan dasturi O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarini Axborot-metodik ta’minlash 
xizmati huzuridagi “O‘quv-metodik birlashmalari”ning 2017 yil ” 31”yiundagi  3-sonli yig‘ilish 
bayonnomasi  hamda  Oliy  va  o‘rta  maxsus,  kasb-hunar  tayyorlov  yo‘nalishlari  bo‘yicha 
Muvofiqlashtiruvchi  kengashning  2017  yil    “18”  avgustdagi  4-sonli  majlis  bayoni  bilan 
ma’qullangan. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
KIRISH 
 
Tuzuvchilar: 
Raxmonova Valida   
Sabirovna     
–  TDPU  pedagogika  fanlari  nomzodi, 
professor 
 
Saydaliyeva Saida  
Najim qizi  
–  Toshkent 
pedagogika 
kolleji 
o’qituvchisi  
 
 
 
 
Taqrizchilar:   
Nurkeldiyeva 
Dilbar  
Ahmadovna 
–  TDPU  pedagogika  fanlari  nomzodi, 
dotsent 
 
 
 
 
 
Ismoilova 
Dilnoza 
Toxirovna 
–  250-maxsus  “ko’p  ixtisosli”  maxsus 
maktabgacha 
ta’lim 
muassasasi 
mudirasi 

 
O'zbekiston  Respublikasining  “Ta'lim  to'g'risida”gi  Qonuni  hamda  “Kadrlar  tayyorlash 
Milliy  Dasturi”  ta'lim-tarbiya,  shu  jumladan  maxsus  ta'lim-tarbiya  oldiga  bir  qator  vazifalarni 
qo'ydi.  Milliy  istiqlol  g'oyalari  va  tamoyillariga  asoslangan  holda  jamiyatimizning  mustaqillik 
yillarida  orttirilgan  taraqqiyot  tajribasi  tahlil  qilinganida,  ijtimoiy  hayotning  muhim  tarkibiy 
qismi  sifatida  barcha  sohalarda  ta'lim-tarbiya  va  uning  mazmuni  tubdan  o'zgardi. 
O'zgarishlarning genezisi ta'lim sohasida davlat siyosatining  huquqiy  va  metodologik asoslarini 
yaratib berishdan boshlanadi.  
Bulardan  eng  muhimlari  –ta'limning  yangi  tizimiga  qo'yilgan  hozirgi  davr  talablaridan 
kelib  chiqqan  holda  mahsus  pedagogika  fanini  yanada  taraqqiy  ettirish,  rivojlanishida  nuqsoni 
bo'lgan  bolalarni  jamiyatning  faol  a'zolariga  aylantirish  hamda  maxsus  ta'lim  sohasida  yetuk 
mutahassislar tayyorlashdan iborat.  
Mazkur 
dastur 
Pedagogika 
kollejining 
“Maktabgacha 
ta`lim” 
yo`nalishidagi 
“Ixtisoslashtirilgan  bolalar  maktabgacha  ta’lim  muassasalari  tarbiyachisi”  ixtisosligi  bo'yicha  
bilim oluvchi o`quvchilar uchun tuzildi. 
Fan  dasturi  40  soatga  mo'ljallangan  bo'lib,  bunda  “Defektologiya  asoslari”  fanining  eng 
asosiy bo`limlari qamrab olingan. 
Ushbu dasturda bolalarda ruhiy  va  jismoniy rivojlanishida kuzatiladigan kamchiliklarning 
turlari,  kelib  chiqish  sabablari,  rivojlanishida  nuqsoni  mavjud  bolalarning  xususiyatlari,  ularni 
rivojlantirish, korreksiyalash usullari va vositalari yoritib berildi. 
 
Fanning maqsadi va vazifalari 
Fanning  maqsadi:  O‘quvchilarga  maxsus  maktabgacha  ta’lim  muassasalarida 
tarbiyalanayotgan rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalarning kamchiliklarini aniqlash, o‘rganish, 
bartaraf etish qonuniyatlarini bilib olish. Ravon va to‘g‘ri nutqni yuzaga chiqarishga oid ishlarini 
rejalashtirish  va  o‘tkazish  usullari  haqida  tushuncha  berish.  Shuningdek,  maxsus  yordamga 
muhtoj  bolalarni  umumta’lim  maktabda  muvaffaqiyatli  o‘qishlari  uchun  zamin  yaratish  va 
jamiyatning faol a’zolariga aylantirish. 
Fanning  vazifalari:  O’quvchilarni  kasbiy  malakalarni  egallash  va  kasbiy  faoliyatga 
qo’llashda defektologik bilimdonlikning zaruriy asoslarini tarkib toptirishdan iboratdir. Fanning 
nazariy,  amaliy  mavzularini  o’qitishda  interfaol  uslublarni  keng  qo’llash,  virtual  vositalardan 
(multimediya,  prezentatsiya)  foydalanish  orqali  bilimlarni  tez,  oson  o’zlashtirib,  uzoq  vaqt 
xotiralarida  saqlashlariga  yordam  berish.  Maxsus  maktabgacha  ta`lim  muassasasi  ishining 
mazmunio`rgatishdan iborat. 
 
Fan bo’yicha o’quvchilarning bilimi, ko’nikma va malakalariga qo’yiladigan talablar 
- defektologiya fanining predmeti, maqsad va vazifalarini; 
- jismoniy va ruhiy rivojlanishida kamchiligi bo’lgan bolalar xaqida; 
- maktabgacha yoshdagi ko’rishida nuqsoni  bo’lgan bolalar xaqida; 
- maktabgacha yoshdagi eshitishida nuqsoni bo’lgan bolalar xaqida; 
- maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar xaqida; 
- maktabgacha yoshdagi nutqida kamchiligi bo’lgan bolalar xaqida; 
- harakat – tayanch a’zolarida nuqsoni bo’lgan bolalar xaqida; 
- autizm sindromiga chalingan bolalar xakida; 
- psixik rivojlanishi orqada qolgan bolalar xaqida umumiy tushunchalarga ega bo’lishi kerak; 
- rivojlanishida murakkab nuqsonlari bo’lgan bolalar xaqida bilishi; 
-  maktabgacha  ta’limga  ko’yiladigan  «Davlat  talablari»,    «Bolajon»  tayanch  dasturi  asosida 
rivojlanishida  turli  nuqsonlari  bo’lgan  bolalar  bilan  ta’limiy  –  tarbiyaviy  va  korrekstion 
yuo’naltirilgan ishlarni olib borish; 
- individual hususiyatlaridan kelib chiqqan holda bolalar bilan korrekstion ishlarni olib borish; 
- maktabgacha  yoshdagi  intelektida nuqsoni  bo’lgan  bolalarni  o’qitish va tarbiyalash  jarayonini 
korrekstion yo’naltirish; 

-  maktabgacha  yoshdagi  eshitishida  nuqsoni  bo’lgan  bolalar    ta’lim  –  tarbiyasini    korrek-stion 
yunaltirish; 
-  maktabgacha  yoshdagi  nutqida  kamchiligi  bo’lgan  bolalarni  ta’lim  –  tarbiya  jarayonining 
mazmunini korrekstion yo’naltirish; 
-  maktabgacha  yoshdagi  ko’rishida  nuqsoni    bo’lgan  bolalar  ta’lim  –  tarbiyasini  korrekstion 
yo’naltirish; 
-  rivojlanishida  mujassam  nuqsonlari  bo’lgan  bolalarni  tarbiyalash  tizimini  korrekstion 
yo’naltirish kabi ko’nikmalarga ega bo’lishi kerak. 
 
“Defektologiya  asoslari  ” fan mavzulari rejasi  
 
№
 
Fanning bo’limlari va mavzular 
nomi 
Umumiy yuklama, soat 
H
am
m
as
i 
Darslar turi boyicha soatlar 
taqsimoti 
(Auditoriya yuklamalari) 
M
u
st
aq
il
 i
sh
 
Jam
i 
N
az
ar
iy 
(m
a’
ru
za)
 
A
m
al
iy
 
L
ab
or
at
or
iya 
is
h
i 
S
em
in
ar
 
K
u
rs
 
is
h
i(
loyi
h
as
i)
 
1 
Defektologiya fani, uning predmeti, 
maqsadi, vazifalari, tamoillari 
6 
4 
2 
2 
 
 
 
2 
2 
Maktabgacha 
ta'lim 
yoshidagi 
ko’rishida nuqsoni bo’lgan bolalar 
6 
4 
2 
2 
 
 
 
2 
3 
Maktabgacha 
ta'lim 
yoshidagi 
eshitishida nuqsoni bo’lgan bolalar 
6 
4 
2 
2 
 
 
 
2 
4 
Maktabgacha  ta'lim  yoshidagi  aqli 
zaif bolalar  
6 
4 
2 
2 
 
 
 
2 
5 
Maktabgacha 
ta'lim 
yoshidagi  
ruxiy 
rivojlanishi 
sustlashgan 
bolalar 
6 
4 
2 
2 
 
 
 
2 
6 
Maktabgacha  ta'lim  yoshidagi  nutq 
nuqsoniga ega bo’lgan bolalar 
6 
4 
2 
2 
 
 
 
2 
7 
Nutq  nuqsonlarini  oldini  olish  va 
bartaraf etish yo’llari 
6 
4 
2 
2 
 
 
 
2 
8 
Maktabgacha 
ta'lim 
yoshidagi 
tayanch-harakat  a’zolari  apparatida 
nuqsoni bo’lgan bolalar 
5 
4 
2 
2 
 
 
 
1 
9 
Maktabgacha 
ta’lim 
yoshidagi 
autizm sindromli bolalar 
5 
4 
4 
 
 
 
 
1 
10 
Maktabgacha 
ta'lim 
yoshidagi 
murakkab nuqsonli bolalar 
5 
4 
4 
 
 
 
 
1 
J A M I : 
57 
40 
24 
16 
 
 
 
17 
 
Fanning mazmuni 

Kursning metodologik mazmunini O‘zbekiston Respublikasning ta’lim sohasidagi siyosati 
kadrlar tayyorlash milliy modeli; XXI asr maxsus pedagogika obrazi; O‘zbekiston Respublikasi 
ta’lim  tizimi;  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  asarlari  va  Respublika  hukumatining 
me’yoriy  hujjatlari;  Sharq  mutafakkirlarining  pedagogik  qarashlari,  maxsus  ta’limning  hozirgi 
davrda ustuvor yo‘nalishlari, umumiy va maxsus pedagogika  –  logopediya fanlarining yutuqlari 
tashkil etadi.  
ASOSIY QISM 
1.Defektologiya fani, uning predmeti, maqsadi, vazifalari, tamoillari 
Maxsus  yordamga  muhtoj  bolalarga  differensial  va  integratsiyalashgan  ta’limni  tashkil 
etish. Defektologiya  fanining  maqsadi  va vazifalari. Jismoniy  yoki ruhiy rivojlanishida  nuqsoni 
bo’lgan  bolalar  bilan  olib  boriladigan  korreksion,  kompensatsiya,  adaptatsiya  (moslashish), 
reabilitatsiya ishlari. Defektologiya fanining yo’nalishlari. 
Yordamga  muhtoj  bolalar  toifalari.  Jismoniy  va  ruhiy  rivojlanishida  nuqsoni  bo’lgan 
bolalarning o’ziga xos xususiyatlari, rivojlanishida uchraydigan kamchiliklar.  
 
2.Maktabgacha ta'lim yoshidagi ko’rishida nuqsoni bo’lgan bolalar 
Ko’r va zaif ko’ruvchi  bolalar. Tug’ma  va orttirilgan ko’rish  nuqsonlari  va ularning kelib 
chiqish sabablari. Ko’rishida nuqsoni bo’lgan bolalarning ta’lim tarbiyasining o’ziga xosligi. 
 
3. Maktabgacha ta'lim yoshidagi eshitishida nuqsoni bo’lgan bolalar 
Kar,  zaif  eshituvchi  va  kech  kar  bo’lgan  bolalar.  Ushbu  nuqsonlarning  kelib  chiqish 
sabablari,  turlari.  Eshitishida  nuqsoni  bo’lgan  bolalarning  ta’lim  tarbiyasining  o’ziga  xosligi. 
Eshitishida nuqsoni bo’lan bolalar ota-onalari va tarbiyachi hamkorligi. 
 
4. Maktabgacha ta'lim yoshidagi aqli zaif  bolalar 
Aqli  zaiflikning  kelib  chiqish  sabablari,  Aqli  zaiflik  darajalari.  Aqli  zaif  bolalar  ta’lim 
tarbiyasining o’ziga xosligi. 
Daun  sindromli  bolalar  va  ular  bilan  olib  boriladigan  korreksion-tarbiyaviy  ishlarning 
mazmuni. 
 
5. Maktabgacha ta'lim yoshidagi psixik rivojlanishi sustlashgan bolalar 
 Psixik  rivojlanishi  orqada  qolgan  bolalar  va  ularning  o’ziga  xos  xususiyatlari.  Psixik 
rivojlanishi  orqada  qolish  sabablari,  turlari.  Psixik  rivojlanishi  sustlashgan  bolalar  bilan  olib 
boriladiga korreksion-tarbiyaviy ishlar. 
6. Maktabgacha ta'lim yoshidagi nutq nuqsoniga ega bo’lgan bolalar 
Nutq  nuqsonlarining  kelib  chiqish  sabablari,  alomatlari.  Nutq  nuqsonlarining  tasnifi. 
Nutq kamchiligiga ega bo’lgan bolalar uchun maxsus maktabgacha ta’lim muassasalari. 
7. Nutq nuqsonlarini oldini olish va bartaraf etish yo’llari 
 
Maktabgacha ta'lim  yoshidagi  nutqida  nuqoni  bo’lgan  bolalar nutq nuqsonlarini  bartaraf 
etish  yo’llari,  Tovushlar  talaffuzidagi  kamchiliklar  va  ularni  bartaraf  etish  yo’llari,  Nutqning 
fonetik  jihatdan o'sishi,  bolalar  nutqi grammatik tuzilishining o'sishi, eshituv analizatori  haqida 
ma'lumot,  Artikulyasion bo'limda uchraydigan nuqsonlar (Lab, tanglay, burub bo'shlig'i,  jag' va 
tishdagi  nuqsonlar,  Talaffuzidagi  kamchiliklar  va  ularni  bartaraf  etish  yo’llari,  Maktabgacha 
yoshidagi bolalar nutqida kuzatiladigan murakkab nutq nuqsonlari  
 
8.Maktabgacha ta'lim yoshidagi tayanch-harakat a’zolari apparatida nuqsoni bo’lgan 
bolalar 
Maktabgacha  ta'lim  yoshidagi  bolalarda  uchraydigan  tayanch-harakat  a’zolari  nuqsoni  va 
uning kelib chiqish sabablari. Maktabgacha ta'lim yoshidagi tayanch-harakat a’zolarida nuqsoni 
bo’lgan bolalar uchun maxsus maktabgacha ta’lim muassasalarining maqsadi va vazifalari. 
Serebral  falaji  bo’lgan  bolalar  bilan  olib  boriladigan  korreksion  ishlarning  mazmun-
mohiyati. 

 
9.Maktabgacha yoshdagi autizm sindromiga chalingan bolalar 
Autizm  sindromiga  chalingan  bolalar.  “Autizm  sindromi”ga  ta’rif.  Autizmning  sabablari, 
turlari. Maxsus ta’lim va tarbiyani tashkil etish yo’llari.  
 
10.Maktabgacha ta'lim yoshidagi murakkab nuqsonli bolalar 
Murakkab  nuqsonlikka  ta’rif.  Murakkab  nuqsonlarning  birga  kelish  turlari.  Birlamchi  va 
ikkilamchi  nuqsonlar.  Kelib  chiqish  sabablari,  alomatlari.  Ijtimoiy  ta’minot  bo’limiga  qarashli 
maktabgacha  ta’lim  muassasasi  va  unda  olib  boriladigan  korreksion-tarbiyaviy  ishlarning 
mazmuni 
 
Amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish bo’yicha ko’rsatmalar 
Amaliy  mashg’ulotlarda  o’quvchilar  o’quv  jarayonida  olgan  nazariy  bilimlarini 
mustahkamlaydilar, alohida yordamga muhtoj bolalar uchun tashkil etilgan muassasalar, ulardagi 
ta’lim-tarbiya  jarayonining  o’ziga  xos  tomonlari  bilan  tanishadilar.  Eshitishida,  ko’rishida, 
harakat-tayanch  a’zolarida,  nutqida  nuqsoni  bo’lgan  bolalar,  psixik  rivojlanishi  sust,  aqli  zaif 
bolalarning o’ziga xos xususiyatlarini o’rganadilar. 
Amaliy  mashg’ulot nazariy  bilimlarni amalda   qo’llashga o’rgatadi. Amaliy  mashg’ulotda 
maxsus  muassasalarda  ta’lim-tarbiya  ishlarining  tashkil  etilishi  amalda  kuzatiladi,  nazariy 
bilimlar  mustahkamlanadi,  o’quvchilar  mustaqil  ravishda  adabiyotlar  ustida  ishlab,  o’z 
o’rganganlarini  auditoriyada  o’qituvchining  rahbarligida  muhokama  etishga  o’rganadilar, 
alohida  yordamga  muhtoj  bolalarning  ta’lim-tarbiyasiga  oid  hujjatlar,  adabiyotlar  bilan 
tanishadilar. 
Amaliy mashg’ulotlarning tavsiya etiladigan mavzulari: 
Nuqsonli  bolalar  uchun  tashkil  etilgan  muassasalarda  ta’lim  jarayonining  o’ziga  xosligi. 
Ko’r  va  zaif  ko’ruvchi  bolalar  bilan  tanishtirish.  Kar,  zaif  eshituvchi  bolalar  bilan  tanishtirish. 
Maxsus muassasadagi ta’lim-tarbiya jarayoni mazmuni. 
Autizm  sindromiga  ega  bo’lgan  bolalarning  ta’lim  tarbiya  jarayonining  o’ziga  xos 
xususiyatlari  
Og’ir nutqiy nuqsonli bolalar uchun tashkil etilgan maktabgacha ta’lim muassasalarida olib 
boriladigan  ishlar.  Harakat-tayanch  a’zolari  jarohatlangan  bolalar  uchun  tashkil  etilgan 
maktabgacha ta’lim olib boriladigan ishlar, ularning o’ziga xosligi. 
 Aqli  zaif  bolalar  uchun  tashkil  etilgan  muassasalar.  Yordamchi  MTM  va  undagi  ta’lim-
tarbiya  jarayoni.  Daun  sindromli  bolalar  va  ular  bilan  olib  boriladigan  korreksion-tarbiyaviy 
ishlarning mazmuni. 
O’zbekistonda  maxsus  yordamga  muhtoj  bolalar  uchun  tashkil  etilgan  muassasalar  va 
ularga  bolalarni  qabul  qilish  qoidalari.  Psixologik-pedagogik  va  tibbiy-logopedik  komissiya  va 
uning  faoliyati.  O’quvchilarni  kasb-hunarga  yo’naltirish  va  psixologik-pedagogik  tashxis 
markazi va uning faoliyati.  
 
Mustaqil ishlarga ko‘rsatmalar 
O‘qituvchi  mustaqil  ish  soatlarini  uyushtirishga  tayyorgarlik  ko‘rar  ekan,  o‘quvchilarning 
mustaqil  o‘rganishlari  uchun  o‘quv  materiallarini  tanlaydi,  o‘quv  faoliyati,  maqsadi,  vazifasi, 
natijasi  va uning  baholash  mezonini  belgilaydi. O‘qituvchilar o‘quvchilar tomonidan  bajarilgan 
mustaqil  ishlarni  o‘z  vaqtida  yig‘ib,  baholab,  ularning  eng  yaxshi  natijalarini  metod  xonaga 
topshiradilar. O‘quvchilarning joriy nazorat, oraliq nazorat va yakuniy nazorat ishlarini baholash 
jarayonida  ularni    ushbu  fandan  nazariy  va  amaliy  bajargan  mustaqil  ishlarining  natijalarini 
hisobga olgan holda baholanadilar.  
O‘quvchilarning  mustaqil  ishlarini  baholash  tartibi:  har  bir  fan  o‘qituvchisi  o‘z  fani 
bo‘yicha  o‘quvchilarga  fanning  chuqur  o‘zlashtirishni  ta’minlashlari  uchun  nazariy  va  amaliy 
jihatdan  mustaqil  ishlar  berish  va  natijalarini  baholash  bo‘yicha  alohida  qayd  jurnali  yuritadi, 
hamda har 45 kunda guruh o‘quvchilarining mustaqil ish natijalari fan kafedralarida muhokama 

qilinib, natijalar umumlashtiriladi. Har 45 kunda mustaqil ish natijalari o‘rganilib, metod xonada 
“monitoringi” chiqarib qo‘yiladi. O‘quvchilarda o‘z bilimini tekshirish malakasini rivojlantirish 
maqsadida uyda kitob bilan ishlash orqali darsda olingan bilimlarini mustahkamlash, qo‘shimcha 
adabiyot,  ro‘znoma,  jurnallardan  yangiliklarni  o‘rganish,  o‘quvchilarning  o‘quv  materiali 
mazmunini  tushunish  uchun  ularni  reja  asosida  o‘qish,  korreksion-rivojlantiriuvchi  didaktik 
o‘yinlar, konspekt yozish kabi amaliy ishlarga o‘rgatiladi. O‘quvchilarni mashg‘ulotga jalb qilish 
uchun  mustaqil  soatni  noan’anaviy  usullarda  va  har  xil  o‘yinlardan  foydalangan  holda  tashkil 
etiladi. Mustaqil soatlarda o‘qituvchi va o‘quvchi hamkorlikda ishlaydi. 
5. Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni 
Mustaqil ishning asosiy maqsadi o’qituvchining rahbarligi va nazorati ostida o’quvchilarda 
muayyan o’quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun zarur bo’lgan bilim va ko’nikmalarni 
shakllantirish va rivojlantirishdan iborat. 
O’quvchilar uchun mustaqil ishning vazifalari quyidagilardan iborat. 
 yangi bilimlarni mustaqil tarzda puxta o’zlashtirish ko’nikmalariga ega bo’lish; 
 kerakli ma’lumotlarni izlab topishning qulay usullari va vositalarini aniqlash; 
 axborot manbalaridan samarali foydalanish; 
 an’anaviy o’quv va ilmiy adabiyotlar, me’yoriy hujjatlar bilan ishlash; 
 Internet tarmog’idan maqsadli foydalanish; 
 berilgan topshiriqning ratsional yechimini belgilash; 
 ma’lumotlar bazasini tahlil etish; 
 topshiriqlarni bajarish ishiga tizimli va ijodiy yondashish; 
Mustaqil  ta’lim  o’quvchilarning,  nazariy  bilimlarini  yanada  boyitish,  darsdan  tashqari 
holatda mustaqil bilim ko’nikmalarini egallashlari uchun manba bo’lib xizmat qiladi.  
Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari: 
1.  Defektologiya fanining maqsad va vazifalari. 
2.  Aqli zaif bolalar tavsifi. 
3.  Ruhiy rivojlanishi sustlashgan bolalar. 
4.  Ko’rishida nuqsoni bor bolalar. 
5.  Eshitishida nuqsoni bo’llgan bolalar. 
6.  Nutqida nuqsoni bo’lgan bolalar. 
7.  Nutqidagi nuqsonlarni oldini olish. 
8.  Harakat-tayanch a’zolari jarohatlangan bolalar. 
9.  Murakkab nuqsonli bolalar. 
10. Rivojlanishida nuqsoni bor  bolalar tashxisi. 
11. Tibbiy-pedagogik psixologik komissiya faoliyati. 
12. O’zbekistonda  rivojlanishida  nuqsoni  bor  bolalar  uchun tashkil etilgan  muassasalar va 
ularning faoliyati. 
Fan dasturining informasion-uslubiy ta`minoti 
O`qitishda  axborot  texnologiyalari  va  texnik  vositalardan  foydalanish  samaradorligini 
oshiruvchi:  kompyuter  va  uning  lokal  tarmoqlari,    multimediali  vositalar:Delltipidagi  proektor, 
DVD-diskovod,  Web-kamera,  video-ko’z  (glazok)  kabi  didaktik  vositalardan  kehg  foydalanish 
zarur.  O`quvchilarning  “Defektologiya  asoslari”  fanini  puxta  o’zlashtirishini  ta`minlash 
maqsadida    o’qitishning  ilg’or  va  zamonaviy  usullaridan,  yangi  informatsion  va  pedagogik 
texnologiyalardan  foydalanish  muhim  ahamiyat kasb etadi.  Fanni o’zlashtirishda darslik, o’quv 
va  uslubiy  qo’llanmalar,  ma`ruza  matnlari,  matbuot  materiallari,  tarqatma  materiallar,  elektron 
materiallardan foydalaniladi.  
O’quv faning o’zlashtirish  darajasini nazorat qilish va baholash 
”Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari o’quvchilarining  bilim saviyasi, ko’nikma va 
malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi to’g’risida Nizom” ga muvofiq amalga oshiriladi. 

 Asos: O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test markazi Oliy va 
o’rta  maxsus  ta’lim  vazirligi  va  O’rta  maxsus,  kasb-hunar  ta’limi  markazining    2008  yil  30 
apreldagi 01-148q/q-son, 118-son, 16q/q-son qarori. 
Joriy  nazorat–  Og’zaki  so’rov,  yozma  ishlar,  testlar,  mashg’ulot  jarayonidagi  mustaqil 
faoliat,  uy  vazifalari  yani  o’qituvchi  o’z  amaliyotida  qo’llaydigan  barcha  so’rov  turlarini  o’z 
ichiga oladi; 
Oraliq  nazorat-  semester  tamom  bo’lganda  va  o’quv  dasturining  tegishli  bo’limi 
tugallangandan  keyin  amalga  oshiriladi.  Uning  asosida  o’quvchi  reytingi  aniqlanadi. 
Bilimlar,  malaka  va  ko’nikmalarni  baholash  uchun  O.N  imtihonlar,  testlar,  sinovlar 
o’tkaziladi; 
Yakuniy nazorat–o’qish tugallangandan keyin davlat attestastiyasi, imtihonlar, testlar,  malakai 
shlari,  diplom  loyihalarini  himoya  qilish  shaklida  amalga  oshiriladi.  Test,  yozma  savollar  xajmi 
fanga ajratilgan soatdan kelib chiqib belgilanadi. 
 
 
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati 
 
1.  O`zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi qonuni T.1997 
2.  O`zbekiston Respublikasi  “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” T.1997 
3.  Ayupova M.Y. "Logopediya", Toshkent 2007. O’zbekiston faylasuflar milliy jamiyati, 
4.  Mo’minova L.R. "Logopediya"  Toshkent., 2006 y. 
5.  Po’latova  P.  Maxsus  pedagogika  (Oligofrenopedagogika)  Toshkent  2007."G’afur  G’ulom" 
nashriyoti,  
6.  Raxmanova V.S. Maxsus pedagogika. Toshkent 2004 y. G’ofur G’ulom nashriyoti 
7.  Raxmanova V.S. "Defektologiya asoslari" Toshkent 2012 yil, "Voris-Nashriyoti" 
8.  Дефектологический словарь. M.: Владос, 2001y. 
9.  Рахманова В.С. Коррекцион педагогика ва логопедия. Т., Молия Иктисод 2007. 
Internet manbaalari:  
1.www.ziyonet.uz 
2.www.edu.uz 
3. www.tdpu.uz 
4.www.logoped.uz 
O'quvchilar uchun qo'shimcha internet manbaalari  
5.www.defektolog.ru 
6. www.logolife.ru 
7.www.defektus.ru 
8.www.MAAM.R 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
|