О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi о‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi surxondaryo viloyati hokimligining о‘rta maxsus

15-mavzu: Osiyoning yangi industrial davlatlari
Reja:
1. Osiyoning yangi industrial davlatlari tavsifi.
2. YAID iqtisodiy taraqqiyot modeli.
3. 1946-2012-yillarda Janubiy Koreya Respublikasi


«Yangi industrial davlatlar» tavsifi XX asrning 60—80-yillaii rivojlanayotgan davlatlar ichidan Yangi Industrial Davlatlarning (YAID) 1995-yilda xalqaro tashkilot — «Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti» Janubi-Sharqiy Osiyo davfetlari orasida birinchi bo'lib Singapurga industrial rivojlangan davlat maqomini berdi.
30 yil ichida barqaror iqtisodiy taraqqiyot Singapurni kichik bir bandargohdan jahondagi eng boy davlatlardan biriga aylantirdi (yalpi ichki mahsulotning aholi jon boshiga taqsimoti hajmi bo'yicha dunyoda 9-o'rinda turadi). Shu yili aholi jon boshiga o'rtacha daromad 22300 AQSH dollarini tashkil etdi. Keyingi o'rinda Yaponiya turadi.
Chet el sarmoyalari YAIDning sanoatini rivojlantirishda va eksportning raqobatbardosh bo'lishida muhim rol o'ynadi. Bunga Janubiy Koreya iqti- sodi misol bo'la oladi. Bu davlat iqtisodiga joylashtirilgan jami sarmoyalarning yarmidan ko'pi Yaponiya sarmoyasidir. Bu sarmoya Janubiy Koreyada mashinasozlik, avtomobilsozlik, elektrotexnika jihozlari, kemasozlik komplekslari yaratilishiga asos bo'ldi.
Bugungi kunda YAID iqtisodiyotida xorij sarmoyasi joylashtirilmagan biror-bir soha qolmadi. Ayni paytda Osiyo YAID iqtisodiyotiga kiritilgan chet el sarmoyalarining daromad keltirish ulushi Lotin Amerikasi davlatlarinikidan yuqoridir.
Bundan tashqari, keyingi qator o'n yilliklarda transmilliy korporatsiyalar ilm talab qiluvchi ishlab chiqarishni rivojlantirishga katta e'tibor berdi. Osiyoning YAID bunday o'zgarishga tayyor bo'lib chiqdilar.
Ayni paytda quyidagi omillar ham transmilliy korporatsiyalarning aynan Osiyo hududiga kirib kelishida katta rol o'ynadi:

• 
  Osiyo YAIDining qulay geografik o'rni. Ularning deyarli hammasi dunyo iqtisodiy yo'llari kesishgan nuqtalarda hamda AQSH va Yaponiyaga yaqin joylashgan;
  
• 
  YAIDda mustahkam siyosiy barqarorlikning tiklanganligi hamda demokratik va siyosiy qayta qurishlarning iqtisodiy islohotlar manfaatiga xizmat qilganligi;
  
• 
  Osiyo YAID aholisining o'ta mehnatkashligi, tirishqoqligi, inti- zomliligi.
  

Bu hol xorij sarmoyasi xavfsizligiga yuqori kafolat berilishini ta'minladi.