О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi о‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi surxondaryo viloyati hokimligining о‘rta maxsus

7-Mavzu: XX asrning ikkinchi yarmi XXI asr boshlarida Yaponiya


Reja:

1. 
   Yaponiya uchun 2-jahon urushining oqibatlari.
   
2. 
   Yaponiyaning yangi Konstitutsiyasi
   
3. 
   Tinchlik shartnomasining imzolanishi
   
4. 
   Yaponiyaning iqtisodiy islohotlari
   
5. 
   Yaponiyaning iqtisodiy taraqqiyoti
   
6. 
   Yaponiyaning tashqi siyosati
   
7. 
   Yaponiya — O'zbekiston munosabatlari
   

Urush oqibatlari Urush Yaponiyani vayronaga aylantirdi. Ishlab chiqarish urushdan oldingi darajaning 30 foiziga tushib qoldi. 10 mln kishi ishsiz qoldi. Yaponiya taslim bo'lganidan (1945-yil 2-sentabr) ikki haftadan so'ng uning hududi AQSH armiyasi tomonidan okkupatsiya qilindi. Bu armiyaga general D.Makartur rahbarlik qildi. U Yaponiyada cheklanmagan hokimiyatga ega edi.
Yaponiya qurolsizlantirilishi va mamlakatda demokratik tartib o'rnatilishi kerak edi. Bu vazifaning amalga oshirilishini nazorat qilish maqsadida Tokio shahrida ittifoqchi davlatlar (AQSH, SSSR, Buyuk Britaniya va Xitoy) vakillaridan iborat Ittifoq Kengashi tuzildi.
Amerikaliklar Iosudani Bosh vazirqilib qo'ydilar. U 1944-yildan qurol-yarog' vaziri boiib ishlagan va amerikaliklarga «kommersiya xabarini» yetkazishda ayblanib, 1945-yil boshida qamoqqa olingan edi. Iosida ozgina tanaffus bilan (1947—1948) mamlakatni 1954-yil dekabrigacha boshqardi.
Mamlakat armiyasi demobilizatsiya qilindi. Harbiy muassasalar tarqatib yuborildi. Militaristik tashkilotlar taqiqiandi. Harbiy va siyosiy jinoyatchilar sudga tortildi. Davlat apparati jinoyatchi unsurlardan tozalandi. Yashirin politsiya tugatildi. Kasaba uyushmalari faoliyati tiklandi. Demokratik siyosiy partiyalar tuzildi. Bular taraqqiyparvar, liberal va sotsialistik partiyalar edi. Mamlakat demokratik yo'ldan taraqqiy etishi uchun barcha zarur choralar ko'rildi. Shu tariqa ikkinchi jahon urushida Yaponiyaning mag'lubiyatga uchrashi yapon xalqi va mamlakat kelajagi uchun katta ijobiy ahamiyatga ham ega bo'ldi. Chunki mag'lubiyat tufayli Yaponiyada militarizm tugatildi.
Bu esa Yaponiyani Osiyo va Tinch okeani havzasida yangi bosqinchi-lik urushlari olib borish imkoniyatidan mahrum etdi. Bu hoi Yaponiya hukumatiga butun imkoniyatni tinch bunyodkorlik ishlariga qaratishga sharoit yaratdi. Ayni paytda AQSHning Yaponiyani ishg'ol etishi oxir-oqibatda bu mamlakatning kelgusi taqdiri uchun katta ijobiy hodisa bo'ldi.
Chunki aynan AQSHning okkupatsiyachi ma'muriyati Yaponiyada chuqur ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy islohotlar o'tkazilishining kafolati vazifasini bajardi.