O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5. 2-mashg‘ulotda qo‘llaniladigan pedagogik texnologiyalar. 
 
Blts-o‘yin. “Avtomatni noto‘liq qismlarga ajratish keetma-ketligini aniqlash” 
№ 
To‘g‘ri javob 
Ishtirokc
hining 
belgisi 
xato Harakaat mazmuni 
1 
3.
Shompol ajratiladi 
2 
1.
O‘qdon ajratiladi 
3 
2.
Penal sug‘urib olinadi 
4 
5. Stvol qutisining qopqog‘i ajratiladi 
5 
8. Zatvor ramasidan zatvor ajratiladi 
6 
7. Zatvor ramasi zatvori bilan ajratiladi 
7 
6. Qaytaruvchi mexanizm ajratiladi 
8 
9. Gaz trubkasi stvol qoplamasi bilan 
ajratiladi 
9 
4. Uchki tormoz – kompensator 
ajratiladi 
Blts-o‘yin. “Avtomatni noto‘liq qismlarga ajratish keetma-ketligini aniqlash” 
№ 
To‘g‘ri javob 
Ishtirok
xato Harakat mazmuni 

---

60 
chining 
belgisi 
1 
Shompol ajratiladi 
2 
O‘qdon ajratiladi 
3 
Penal sug‘urib olinadi 
4 
Stvol qutisining qopqog‘i ajratiladi 
5 
Zatvor ramasidan zatvor ajratiladi 
6 
Zatvor ramasi zatvori bilan ajratiladi 
7 
Qaytaruvchi mexanizm ajratiladi 
8 
Gaz trubkasi stvol qoplamasi bilan 
ajratiladi 
9 
Uchki tormoz – kompensator ajratiladi 
 
 
 
 
 
 
6- ilova. 2- o‘quv savolining mazmuni. 
Avtomatni otishga tayyorlash. Otish 
vaqtida avtomatda sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan nosozliklar va ularni bartaraf etish 
usullari. O‘qdonni patron bilan to‘ldirish, avtomatni o‘qlash. 
 
Avtomatlarni otishga tayyorlash uni otish vaqtida tutilishsiz ishlashini 
ta’minlash uchun qurolni tozalash, qismlariga ajratish, tozalash moylash va uni 
yig‘ilgan xolda tekshirib ko‘rish o‘qdonlarni ko‘zdan kechirish kerak bo‘ladi. 
Bevosita otishdan avval stvol kanalini quruq holga kelgunicha tozalab artish 
zarur. Agar avtomat sovuqda uzoqroq vaqt mobaynida qolib ketgan bo‘lsa, uni 
o‘qlashdan avval o‘qdonni ajratib olib, zatvor ramasini bir necha marta ortga tortib, 
so‘ng yana oldinga surish kerak. 
Jangovar patronlarni tayyorlash otishdan oldin amalga oshiriladi. Bunda gilzada 
zanglashning va egik joyning yo‘qligi, o‘qni gilza uchida bo‘shab ketmaganligi, 
pistonda yashil mog‘orning yo‘qligi va pistonni gilza tubi sathidan chiqib 
turmaganligi tekshiriladi. Shuningdek jangovar patronlar ichida o‘quv patronlarining 
yo‘qligi tekshiriladi. Agar patronlar kirlangan yoki uncha qalin bo‘lmagan yashil 
mog‘or bilan qoplangan, zanglagan bo‘lsa quruq toza latta qiyqimi bilan artish kerak 
bo‘ladi. 
Patronlarni moylagan latta qiyqimi bilan artish, shuningdek, o‘qdonni ortiqcha 
darajada qalin moylangan patronlar bilan o‘qlash taqiqlanadi, chunki me’yordan ortiq 
darajadagi moylash kir to‘planishiga bu esa o‘z navbatida, otish paytida tutilishlarga 
sababchi bo‘ladi. 
Otish mashg‘ulotlarini o‘tkazish joylarida va tirlarda patronlar quruq joylarda va 
quyosh nuridan pana joyda saqlanishi kerak. 

---

61 
Otish vaqtida avtomatda sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan nosozliklar va ularni 
bartaraf etish usullari. 
Avtomatning qism va mexanizmlariga to‘g‘ri va avaylab muomala qilinganda 
uzoq vaqt ishonchli va tutilishsiz ishlaydi. 
Lekin mexanizmlarning ifloslanishi, ehtiyot qismlarning eyilishi va avtomat bilan 
tartibsiz muomala qilinganda,
shuningdek, patronlarning nosozligi natijasida otish 
vaqtida tutilishlar yuz berishi mumkin. 
Yuzaga kelgan nosozlikni qayta o‘qlash orqali bartaraf etishga urinib ko‘rinadi. 
Buning uchun zatvor ramasini dastagidan ortga tortib, qo‘yib yuborish va otishni 
davom ettirish zarur. Agar bunda tutilish bartaraf etilmasa, unda buning sababini 
aniqlanib shunga ko‘ra ish tutiladi. 
O‘qdonni patron bilan to‘ldirish uchun uni chap qo‘l bilan og‘zini tepaga, 
shishgan tomoni bilan chapga, o‘ng qo‘lga patronlar o‘qlarini jimjiloqqa qaratib, 
gilza tubi bosh va ko‘rsatkich barmoqdan teparoqqa chiqib turadigan qilib ushlanadi. 
O‘qdonni sal chapga og‘itib, bosh barmoq bilan ezib (76- rasm) patronlar bittalab 
yon devorlarning bukigi ostida gilza tubi o‘qdonning ortki devoriga qilib joylanadi. 
O‘qdonni patron bilan to‘ldirilgach, sumkaga solib qo‘yiladi.