O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus та’liм vazirligi o‘rta maxsus

Bug‘ va suv bilan isitish tizimlarini hisoblash

Isitish qurilmalarini hisoblash ishlab chiqarish binolaridagi barcha issiqlik sarflarini hisobga olgan holda bajariladi. Ishlab chiqarish binolarini isitishda isitish qurilmalari orqali uzatilayotgan issiqlik, binoning tashqi to‘siqlari (devorlari)ni, binoga olib kiritilgan mashina va materiallar sirtini, bino havosini isitishga hamda texnologik jarayonlarni bajarishga sarflanishi mumkin.

Binoning tashqi to‘siqlari orqali issiqlik уo‘qolishi quyidagicha aniqlanadi:

Q_o=q_oV_m(t_u-t_t),

bu yerda, q_o – binoning solishtirma issiqlik xususiyati,

Vt/(m^3oC);q_o=0,52-0,75

V_t – binoning tashqi hajmi yoki isitiladigan qismining hajmi, m³;

t_u – хопа havosining ichki hisobiy harorati, ^oС;

t_m – уilning eng sovuq besh kuni hisobida tashqi havo harorati.

Хопа havosini isitishga sarflanadigan issiqlik miqdori:

Q_x = g_xV_t (t_u-t_t)

bu yerda, g_x – 1 m³ havoni isitishga sarflanadigan solishtirma issiqlik sarfi; ishlab chiqarish binolari uchun g_x

=0,9...1,5; ma’muriy binolar uchun g_x=0,67...0,9; maishiy binolar uchun g_x =0,31...0,42.

Xonaga kiritilgan mashina va mexanizmlar hamda materiallar sirtini isitishdagi issiqlik sarfi:

Q_m  k

_G(t_u  t_{n )}

m _

1

3,8

bu yerda, G – xonaga kiritiladigan mashina va

materiallarning massasi, kg;

k_m – mashina va materiallarning massaviy issiqlik sig‘imi, metallar uchun – k =0,4, kDj / (kg^oС);

t_t – xonaga olib kirilgan mashina va materiallarni harorati (mashinalar va metallar uchun tashqi muhit haroratiga teng, sochi- luvchan materiallar uchun tashqi muhit haroratidan 20^oС, sochil- maydigan materiallar uchun esa tashqi muhit haroratidan 10^oС yuqori qilib olinadi);

t_m – ushbu mashina va materiallarni xona haroratigacha isitishga sarflangan vaqt, soat.

Texnologik maqsadlarda sarflangan issiqlik miqdori:

Q_T  Q(l 

P _i

100 ^k

₎ 1

3,8

bu yerda, Q – bug‘ yoki suv sarfi, kg/soat;

i – qaynoq suv yoki bug‘dagi issiqlik miqdori.

Bu ko‘rsatkich suvning bosimi va haroratigа bog‘liq holda olinadi, уa’ni t =101,8 ^oС, Р=9,8 kPa uchun - i=426 (suv uchun), i=2680 (bug‘ uchun).

i_r – qozonga qaytadigan kondensatning issiqlik miqdori, kDj/kg.

Umumiy issiqlik sarfi quyidagicha aniqlanadi:

Q_c , =Q_o+Q_x+Q_m+Q_t.

Umumiy issiqlik sarfi miqdoriga asoslangan holda qozonning issiqlik quvvatini quyidagicha aniqlashimiz mumkin:

Р_k = (1,1...1,15)(Q_c10^-3, ,kVt.

Markaziy suv bilan isitish qurilmalarida isitish jihozlari sifatida radiatorlardan foydalaniladi. Radiatorlar seksiyalar shaklida ishlab chiqarilib, batareya shaklida yig‘iladi. Radiatorlarning hisobiy sonini aniqlash isitish jihozlari (batareyalar)ning umumiy yuzasini aniqlash asosida amalga oshiriladi:

 Fн.n. 

 Q_{n ,}

_k ^{t k  tch} _{ t} 

 _x 

 ² 

bu yerda, Q_n – binodagi umumiy issiqlik уo‘qotilishi, Vt;

k – isitish jihozlari devorlarining havoga issiqlik uzatish koef- fitsiyenti (cho‘yan batareyalar uchun К=7,4, рo‘lat uchun k=8,3)

t_k – suvning radiatorga kirishdagi harorati, ^oС;

t_ch – suvning radiatordan chiqishdagi harorati, ^oС; t_x – xonaning harorati, ^oС.

Binoga o‘rnatish uchun talab etiladigan isitish jihozlari seksi- yalarining soni esa quyidagicha aniqlanadi:

_nc₌  Fн.n. _;

F_c

bu yerda, F_нп – radiatrning bitta seksiyasini yuzasi, m².

Ushbu ko‘rsatkich isitish jihozining turiga bog‘liq holda quyidagi ko‘rsatma asosida tanlanadi:

Isitish jihozining turi M-140

NM-150

Polza-6 RD-90 RD-26

Sirt yuzasi, m² 0,254

0,254

0,460

0,203

0,205

Isitish mavsumi davrida talab etiladigan yoqilg‘i miqdorini quyidagicha aniqlash mumkin:

Q=q_y V (t_i – t_t)

bu yerda, q_y – binoning 1m³ hajmini 1^oС ga isitish uchun sarfla- nadigan yillik shartli yoqilg‘i sarfi, kg/(m^{3 o}С);

t_i – bino ichining harorati, ^oС; t_t – tashqi muhit harorati, ^oС; V – binoning tashqi hajmi, m².

Bir shartli yoqilg‘ining issiqlik ajratib chiqarish miqdori- 29,3 mDj/kg.ga teng. Hisob ishlarini bajarishda boshqa yoqilg‘ilarga aylantirish koeffitsiyenti yordamida shartli yoqilg‘iga o‘tkaziladi. Ushbu koeffitsiyent antratsit uchun - 0,97; ko‘mir uchun - 2,33; torf uchun - 2,60; mazut' uchun - 0,70; o‘rta sifatli yog‘och o‘tin uchun - 5,32 deb qabul qilinadi.

6.