O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti Maxsus sirtqi bo‘lim

O‘yinning maqsadi: Pastki jag‘ xarakatchanligini rivojlantirish.
O‘yinning borishi: Bolalar logopedga qarama-qarshi stulchalarda o‘tirishadi. Logoped bolalarga bir qush tasvirlangan rasmni va poloponlarga don berayotgan qushchaning rasmini ko‘rsatadi. So‘ngra logoped: Hozir biz o‘yin o‘ynaymiz. Sizlar qushchalar bo‘lasizlar. Men esa ona qush bo‘laman. Ona qush don olib keladi, hamma qushchalar tumshuqlarini ochishadi. Donni yeb bo‘lishgach tumshuqlarini yopishadi-deb aytadi. Bolalar ushbu harakatlarni bajarishadi. O‘yinni bir necha marta qaytarish mumkin. O‘yin davomida bolalar to‘g‘ri va tinch o‘tirishlari, boshlarini to‘g‘ri tutishlari kerak. Ayniqsa og‘izni ochganda va yopganda boshni orqaga tashlamaslik kerak, xarakatlarni aniq bajarish lozim. Harakatlar pastki jag‘, til va lab tinch turgan holda bajariladi.
“Quvnoq tilcha” o‘yini
O‘yinning maqsadi: nutq apparati xarakatchanligini rivojlantirish.
O‘yinning borishi: Bu o‘yinni bolani qiziqtirgan xolda olib borish kerak. Logoped bolalarga uning og‘iz bo‘shlig‘i uy deb tasavvur etishni tushuntiradi. Bu uychada kichkinagina, quvnoqgina tilcha yashaydi. Tilcha erta turib oynalarni ochib xonaga toza xavo kiritadi. Bunda bolalar og‘zini ochadi. Tilcha yuzini yuvadi, bunda tili bilan lablarini yalaydilar. Choy ichsin deganda bola tilini uchini ikki chetini buklagan holda havoni ichiga tortadi. Logoped o‘yinni davom ettiradi. Tilchamiz nonushta qilgandan so‘ng o‘ynagani tashqariga chiqadi, deganda bola ikki lunjini ishiradi. So‘ng tilcha toshdan toshga sakrasin deganda bola til uchi bilan birma-bir tishlariga tekkizib chiqadi. Logoped endi tilini otda sayirga chiqdi deganida bola tilini uchini tanglayga botirib ot tuyoqlarining ovoziga o‘xshab ovoz chiqaradi. Bu jarayon davomida bolaning lablari gox kulgu, gox cho‘chchaygan xolatida bo‘ladi. Allbatta bola bu mashqlarni logoped bilan birgalikda taqlid asosida bajaradi. Keyinroq esa mustaqil tarzda bajarishni boshlaydi.

3.