O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti Sirtqi (maxsus sitrqi) ta’lim fakulteti

Animalistik janr
o‘zgacha tasviriy san’at turidir. U lotincha “animal” – 
hayvonot olami degan ma’noni bildiradi. Animalist rassom hayvonot 
dunyosiga zo‘r qiziqish, sevgi va mahorat bilan yondoshadi. 

Qadimgi davrda ular g‘orlarning devorida kiyik, qo‘tos, mamontlarning 
sur’atlarini chizganlar. Qadimgi Yaponiyada va Xitoyda hayvonlarning 
tasvirlari dekorativ naqshlar tuzishda hamda mahobatli kompozitsiyalar 
yaratishda asosiy manbaa hisoblangan. 

XVII asrga kelib hayvonot olami anatomiyasini buyuk musavvirlar 
Leonardo da Vinchi va A.Dyurerlar ishlab chiqdilar. Rossiyada birinchi 
animalist rassom I.Groot edi. Keksa haykaltarosh va grafik musavvir 
V.A.Vatagan esa o‘zining ko‘plab asarlarida to‘rt oyoqli do‘stlarni 
haqqoniy va ishonchli tasvirlaydi. 

O‘zbekistonda animalistik janrda asosan, haykaltaroshlarimiz salmoqli 
ijodiy asarlarni yaratganligining guvohi bo‘lishimiz mumkin. Jumladan, 
o‘tgan asrning 60-yillaridan boshlab M.Musaboev, A.Boymatov, 
J.Quttimurodov kabi ko‘plab iste’dodli haykaltaroshlar ijod olamiga kirib 
keldilar. Ular o‘zbek xalqining o‘tmishi, bugungi kuni, turmushi, mehnat 
faoliyati va ijodiy ishlarini o‘z haykallarida ifodalaganlar, hozirgi kunda 

---

25 
hayvonlar obraziga atab muzey, bog`chalar va hayvonot olami 
hiyobonlarida haykallar o`rnatilgan. 

Hayvon yoki qush shakli to‘g‘risida to‘liq tasavvurga ega bo‘lish uchun 
turli burilishlarda qo‘yilgan qotirmalarning o‘ziga qarab, so‘ng xotira va 
tasavvur asosida xomaki rasmlar bajarish kerak. 

Jahonning ko‘zga ko‘ringan rassomlaridan P.Pottera, A.Keypa 
(gollandiyalik), K.Troyone (frantsiyalik), N.Sverchkova, P.Kovalevskaya, 
P.Klodt, P.Sokolov, V.Serov, A.Stepanov, V.Vatagin, I.Efimov, 
A.Lapteev, A.Komarov, V.Trofimov va shu kabi boshqa (rossiyalik) 
rassomlar hayvonlar tasvirini juda ko‘p yaratganlar. 

Hayvonlar rasmini chizish tabiatni, borliqni o‘rganish, undan foydalanish 
va hayvonlarga nisbatan mehr-muruvvatli bo‘lish, inson ma`naviyatini 
oshirish va yuksaltirish ruhida tarbiyalashga yo‘l ochadi. 

---

26